نگاه متفاوت بایدن و ترامپ
مسکو به‌شدت از اعمال تحریم علیه روسیه ناراضی است و نسبت به حمایت غرب از شخصیت‌های مخالف کرملین از جمله آلکسی ناوالنی که اکنون در زندان به سر می‌برد، مشکوک است. اخیرا بایدن رفتار روسیه با الکسی ناوالنی را «غیرمنصفانه» توصیف کرده بود و از دید ولادیمیر پوتین، این توصیف مدرکی دیگر برای اثبات تلاش آمریکا برای دخالت در امور داخلی روسیه است. واشنگتن روسیه را یک کشور مشکل‌ساز قلمداد می‌کند که از بازی کردن طبق قواعد دموکراسی اجتناب می‌کند و از سرویس‌های اطلاعاتی خود برای تضعیف آمریکا و هم‌پیمان‌های این کشور بهره می‌برد. به ادعای واشنگتن، این کار از طریق دخالت در انتخابات‌های آمریکا یا مسموم کردن جاسوس‌های پیشین روسیه که در غرب زندگی می‌کنند، انجام می‌شود.
این پرسش مطرح است که اگر دستیابی به نتایج ملموس با برگزاری نشست، غیرمحتمل است، اساسا چرا این نشست برگزار شد؟ یکی از علل برگزاری این نشست اهمیت نمادین آن برای هر دو طرف است. برای بایدن ملاقات با رئیس‌جمهوری روسیه فرصتی است تا سیگنال‌هایی را برای مخاطبان گوناگون به‌طور همزمان ارسال کند. ملاقات با پوتین پس از نشست گروه ۷ و ناتو نشان‌دهنده پایبندی واشنگتن به چندجانبه‌گرایی و پایبندی به هم‌پیمان‌های خود در آن سوی اقیانوس اطلس است. این رویکرد با رویکرد ترامپ یعنی ایده اول آمریکا بسیار متفاوت است. ترامپ با اتخاذ رویکرد یاد شده سبب شد در سیاست خارجی آمریکا آشوب پدید آید. تلاش برای بهبود روابط با روسیه برای دولت بایدن مهم است. اما اهمیت آن به اندازه روابط گرم با هم‌پیمان‌های آمریکا نیست. برگزاری نشست با پوتین در اوایل دوران ریاست‌جمهوری با روشی که ترامپ داشت متفاوت است. ترامپ ترجیح می‌داد با پوتین به‌طور خصوصی ملاقات کند و هیچ سابقه رسمی از بحث‌ها و مذاکرات بین او و پوتین ثبت نشود. به این ترتیب هیچ قطعیتی درباره توافق‌هایی که بین دو طرف حاصل شده بود وجود نداشت و نیز برخلاف اوباما، ترامپ رویکردی عمیقا احترام‌آمیز در قبال پوتین داشت.
اگرچه بایدن به تازگی در کاخ‌سفید مستقر شده اما حضور طولانی او در سنای آمریکا و هشت سال معاونت ریاست‌جمهوری در دوران اوباما به این معناست که بایدن در حوزه نشست‌های سطح بالای بین‌المللی بسیار پرسابقه و توانمند است. او سال ۲۰۰۹ خواستار تغییر اساسی روابط آمریکا و روسیه شد اما این پیشنهاد خوش‌بینانه در نهایت به نتیجه نرسید. در نشست روز چهارشنبه بایدن چنین پیشنهادی را مطرح نکرد. نشست هفته گذشته بایدن و پوتین برای رئیس‌جمهوری روسیه نیز ارزشمند بود. نشست یاد شده به این معنا بود که روسیه همچنان یک بازیگر مهم صحنه بین‌المللی است. اظهارنظرهای اخیر مقامات غربی از جمله رئیس سرویس اطلاعاتی انگلستان مبنی بر اینکه روسیه یک قدرت رو به زوال است، آشکارا سبب خشم پوتین شده و به غرور او لطمه زده است. پوتین اخیرا در یک کنفرانس مطبوعاتی گفته بود اگر روسیه قدرت رو به زوال است، چرا آنچه مسکو انجام می‌دهد تا این اندازه برای غرب مهم است؟
پوتین به اینکه رهبران دیگر کشورها به‌ویژه آمریکا برای روسیه ارزش و احترام قائل شوند، بسیار اهمیت می‌دهد. یکی از علل تداوم محبوبیت پوتین در بین بسیاری از مردم روسیه این است که آنها معتقدند پوتین مسوولیت احیای پرستیژ بین‌المللی روسیه پس از فروپاشی شوروی در سه دهه قبل را بر عهده دارد. گفت‌وگوی دو نفره با رئیس‌جمهوری آمریکا تنها چند ماه پس از استقرار وی در کاخ‌سفید تایید جایگاه پوتین است و نشان می‌دهد حل مشکلات واقعا بزرگ که جهان با آنها روبه‌روست، اگر روسیه پای میز مذاکرات ننشسته باشد، امکان‌پذیر نیست. کمی پس از پیروزی بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا هنگامی که پوتین و بایدن تلفنی با هم گفت‌وگو کردند پوتین این گفت‌وگو را نشانه این واقعیت توصیف کرد که آمریکا و روسیه برای حفظ امنیت و ثبات جهان مسوولیت ویژه‌ای بر عهده دارند.
پوتین برای آنکه این توصیف خود از جایگاه روسیه صرفا در حد حرف باقی نماند باید ترتیبی دهد تا نشست هفته پیش تاثیری فراتر از به رسمیت شناختن روسیه به‌عنوان یک قدرت بزرگ در بر داشته باشد. قطعا این احتمال وجود دارد که نشست پوتین و بایدن راه را برای همکاری‌های آینده دو کشور در برخی حوزه‌ها فراهم کند. البته این همکاری در صورتی تحقق خواهد یافت که پیشنهادهای روسیه با اولویت‌های آمریکا سازگار باشد. کنترل تسلیحاتی یک نقطه مناسب برای آغاز همکاری است. دو رئیس‌جمهوری می‌توانند برای تمدید استارت جدید که تعداد سلاح‌های هسته‌ای استراتژیک دو کشور را محدود می‌کند و آخرین پیمان باقی مانده کنترل تسلیحاتی است همکاری کنند. مبارزه علیه همه‌گیری کرونا یک حوزه بالقوه دیگر برای همکاری دو کشور است. اگرچه هر دو کشور در مبارزه با این همه‌گیری با مشکلات بزرگی مواجه بودند، اما اشتیاق روسیه به صادرات واکسن اسپوتنیک با تاکید دولت بایدن بر اهمیت اتخاذ رویکرد جهانی در مبارزه با ویروس کرونا سازگار است. البته باید به یک واقعیت توجه کرد و آن اینکه فهرست اختلافات بایدن و پوتین یک فهرست بسیار طولانی است، در نتیجه نباید انتظار داشت دو کشور در حوزه‌های متعدد بتوانند به همکاری بپردازند. با این حال زمینه‌هایی وجود دارد که در آنها دو رئیس‌جمهوری به اندازه کافی هم‌نظر هستند که بتوان به شکلی محتاطانه درباره افق همکاری‌های دو کشور خوش‌بین بود.
