کنگره حزب کمونیست کوبا در حالی برگزار شد که این کشور با تحریم‌های بی‌سابقه آمریکا، همه‌گیری کرونا و بحران اقتصادی مواجه است. این نشست به‌عنوان یک نشست سرنوشت‌ساز برای حزب و کشور شناخته شد، زیرا آنچه طی آن رخ داد نه تنها اثرات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی برای کشور دارد بلکه قدرت ادامه و غیرقابل بازگشت بودن روند انقلاب کوبا را تعیین خواهد کرد. شاید مهم‌ترین تحولی که در کنگره اخیر حزب کمونیست کوبا رخ داد، خداحافظی تعدادی از اعضای نسل تاریخی با قدرت است.

رائول کاسترو به‌عنوان رهبر حزب از قدرت کناره‌گیری کرد و به احتمال زیاد رئیس‌جمهوری کوبا به‌جای او انتخاب خواهد شد. در واقع هشتمین کنگره حزب کمونیست کوبا، کنگره تغییر در کادر رهبری بود. زمینه این دگرگونی از سال‌ها پیش فراهم شده بود، رائول کاسترو در کنگره قبلی که در سال ۲۰۱۶ برگزار شد محدودیت دو دوره را برای سمت‌های عالی حزب و دولت پیشنهاد داد و به این ترتیب راه را برای انتقال قدرت به نسل جوان‌تر کمونیست‌های کوبایی فراهم کرد.

از دید رائول کاسترو، اگر قرار است راهی که در چند دهه اخیر طی شده ادامه پیدا کند، ضروری است چنین انتقالی صورت گیرد و نسل جدید پایبند به اصول انقلاب در مسند قدرت قرار گیرد. حتی فیدل کاسترو نیز به چنین تحولی باور داشت. او سال ۱۹۹۷ در کنگره پنجم حزب کمونیست گفت: «حزب نباید روزی به خاطر کادر رهبری‌اش ناتوان شود.»

شعار هشتمین کنگره حزب کمونیست کوبا «ایجاد سوسیالیسم پایدار و پررونق» بود. طی این کنگره روند اجرای اقداماتی که در کنگره هفتم تصویب شده بود مورد بررسی قرار گرفت. در گزارش‌هایی از عملکرد مناطق مختلف کشور ارائه شده بود، تمرکز بر مسائل اصلی و افق مورد نظر برای کشور بود. مفهوم‌سازی از مدل اقتصادی و اجتماعی کوبایی در حوزه توسعه سوسیالیستی یکی از این موضوعات است. رهبران حزب تلاش کردند به این سوال مهم پاسخ دهند: چطور بر عدم کارآیی‌ها غلبه شود و مشکلات ساختاری در اقتصاد چیست؟

یک نکته مهم این است که هدف انتقال قدرت به نسل جوان کمونیست‌های کوبایی، تداوم راهی است که طی شش دهه اخیر طی شده است. در واقع رهبران حزب به این نتیجه رسیده‌اند که انقلاب کوبا می‌تواند نشان دهد به آن درجه از بلوغ رسیده که از رهبران تاریخی خود عبور کند و وارد مرحله بعد شود. آنها معتقدند بنیان‌هایی که انقلاب ایجاد کرده می‌تواند غیرقابل بازگشت بودن سوسیالیسم را تضمین کند و برای ادامه حیات سیستم، وجود کادر جدید که به روند رو به جلو باور داشته باشد ضروری است.