قدرت نرم با یوآن مجازی
رئیسجمهوری چین سال ۲۰۵۰ را بهعنوان سال هدف برای پشت سر گذاشته شدن آمریکا بهعنوان بزرگترین ابرقدرت جهان تعیین کرده و گفته است: «مایل است قواعد ارزهای دیجیتالی بانکهای مرکزی در جهان از سوی چین تعیین شود.» راهاندازی یوآن دیجیتال از سوی چین سبب میشود این کشور سهمی بزرگ از بازار ارزهای دیجیتالی بانکهای مرکزی را به خود اختصاص دهد. یکی از علل مطرح شدن موضوع بایکوت بازیهای المپیک زمستانی سال ۲۰۲۲ چین از سوی آمریکا و همپیمانان این کشور، ریسکی است که رواج بیش از پیش یوآن دیجیتال با برگزاری آن بازیها به وجود خواهد آورد. البته رفتار چین با مسلمانان اویغور علت اصلی بایکوت احتمالی این بازیها عنوان شده است.
برای استفاده از یوآن دیجیتال از فناوری پرداخت میدان نزدیک یا NFC استفاده میشود به این معنا که طی دوره برگزاری المپیک سال ۲۰۲۲ خریداران میتوانند برای خرید کالاهای موردنیاز خود تلفن همراهشان را نزدیک دستگاه پرداخت ببرند و با یوآن دیجیتال مبلغ را پرداخت کنند. حال تصور کنید کسانی که برای دیدن آن بازیها از سراسر جهان به چین آمدهاند و دارای گوشیهای هوشمند مناسب برای پرداخت در سیستم یاد شده هستند از یوآن دیجیتال استفاده کنند. آنها در بازگشت به کشور خود، فناوری و حساب یوآن دیجیتال را به کشورشان میبرند. اگر در کشور مقصد سیستمهای پرداخت با سیستم یوآن دیجیتال هماهنگ باشند، عملا ارز دیجیتالی بانکمرکزی چین به ارزی بینالمللی تبدیل میشود. این یک ریسک ژئواستراتژیک و سیاسی برای دموکراسیهای غربی خواهد بود. زیرا زمینه را برای ضعف جایگاه دلار بهعنوان ارز ذخیره بینالمللی فراهم خواهد کرد.
رئیس بانکمرکزی آمریکا اخیرا گفته است: «ایجاد یک ارز دیجیتالی با پشتیبانی دلار از اولویت بالا برخوردار است. اما درحالحاضر چین در این زمینه از آمریکا بسیار جلوتر است.» اپلیکیشن یوآن دیجیتال برخی کارکردهایی که سیستم «علیپی» ندارد را دارد. برای مثال استفادهکنندگان از آن میتوانند همانطور که پول نقد را دست به دست میکنند پول را بین حسابها جابهجا کنند و استفاده از پول و تبادل آن نیازی به حضور یک بانک بهعنوان واسطه ندارد. امکاناتی که یوآن دیجیتال دارد، سبب افزایش تابآوری اقتصاد چین میشود. در این کشور به دلیل گسترش استفاده از سیستمهای پرداخت آنلاین، میزان استفاده از پول نقد بسیار کم است. به این ترتیب اگر حادثهای سبب از کار افتادن خدمات تلفن همراه شود، اقتصاد فلج میشود. اپلیکیشن یوآن دیجیتال بدون نیاز به اینترنت انتقال پول را ممکن میکند بنابراین از آسیبپذیری سیستم میکاهد.
از سوی دیگر گسترش یوآن دیجیتال به خارج از چین سبب میشود این کشور از بسیاری جهات بر رقیب اصلی خود یعنی آمریکا غلبه کند و این به معنای گسترش قدرت نرم چین به اقتصادهای مهم جهان است. کاهش سهم دلار از ذخایر ارز خارجی جهان بر اقتصاد آمریکا اثرات فراگیر خواهد داشت و در نهایت باید به این نکته اشاره کرد که حرکت سریع چین به سمت ایجاد ارز دیجیتالی بانکمرکزی بر کل سیستم مالی جهان اثر میگذارد، اثراتی که اکنون نمیتوان آنها را با دقت شناسایی کرد. رقابت بر سر رواج ارز دیجیتالی بانکمرکزی آغاز شده و بانکمرکزی چین در این حوزه از دیگر بانکهای مرکزی بسیار جلوتر است. رواج یوآن دیجیتالی بهویژه برای اقتصادهای فقیر که در آنها بخش بزرگی از جمعیت به خدمات بانکی دسترسی ندارند، جذاب خواهد بود.
ارزهای دیجیتالی بانکمرکزی باثبات هستند و بانکهای مرکزی از آنها پشتیبانی میکنند. همچنین «بینامی قابل کنترل» یک ویژگی این ارزهای دیجیتالی است به این معنا که خریدار و فروشنده میتوانند برای یکدیگر ناشناس باقی بمانند، اما دولت میتواند تراکنشهای مشکوک را شناسایی کند. اگر بانکهای مرکزی هر چه زودتر برای جبران عقبماندگی از بانکمرکزی چین اقدام نکنند، یوآن دیجیتال برای مدتی طولانی تنها ارز دیجیتالی بانکمرکزی جهان خواهد بود. به عقیده من استفاده از بیتکوین از سوی بسیاری از کشورها ممنوع خواهد شد و حتی اگر چنین نشود، استفاده از این ارز و دیگر ارزهای دیجیتالی غیرمتمرکز فراگیر نخواهد بود. ظهور ارزهای دیجیتالی بانکهای مرکزی افق ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز را تیره میکند.