چهار پرسش طلایی
تحولات اخیر سبب شده بزرگ‌ترین بانک‌های مرکزی جهان تحت‌فشار قرار گیرند تا برنامه ایجاد ارزهای دیجیتال را با سرعت بیشتر اجرا کنند و از این طریق تهدیدهای بخش خصوصی برای پول سنتی را دفع کنند. بیت‌کوین که بزرگ‌ترین ارز دیجیتال از لحاظ ارزش بازار است و قیمت آن سال گذشته و سال جاری میلادی به سرعت رشد کرده است کاملا در مرکز توجه تمامی سرمایه‌گذاران قرار گرفته و از حاشیه ساختار مالی جهان به متن آن آمده است. چندی پیش شرکت تسلا تایید کرد که ۵/ ۱ میلیارد دلار بیت‌کوین خریداری کرده است و با اعلام این خبر، قیمت این ارز دیجیتال به سرعت افزایش یافت و به بالاتر از ۵۰ هزار دلار رسید.
از سوی دیگر قرار است ارز دیجیتالی شرکت فیس‌بوک یعنی دیم، Diem که قبلا لیبرا نامیده می‌شد، سال‌جاری میلادی راه‌اندازی شود. بانک‌های مرکزی گروه ۷ اقتصاد بزرگ جهان ماه اکتبر نحوه کارکرد یک ارز دیجیتالی بانک مرکزی را مشخص کردند؛ البته حرکت به سمت ایجاد این ارزها بسیار کند بوده است. درباره این ارزها سوال‌های متعددی مطرح است. نخستین سوال این است که ارز دیجیتالی بانک مرکزی چیست؟ این ارز معادل الکترونیکی پول نقد است. این ارز شبیه سکه و اسکناس، به دارنده آن امکان می‌دهد از آن برای خرید کالا و خدمات به شکل آنلاین استفاده کند بدون آنکه بانک‌های تجاری در این روند مشارکت یا دخالت داشته باشند. این ارزها که بانک مرکزی پشتیبان آنهاست به اندازه پول نقد و سنتی عاری از ریسک هستند و دارنده آن می‌تواند با استفاده از آن به خرید آنلاین بپردازد. دسترسی به پول بانک مرکزی فراتر از پول نقد فیزیکی، تنها برای بانک‌ها و نهادهای مالی امکان‌پذیر بوده است. گسترش دسترسی به افراد عادی اثرات بزرگ و فراگیر اقتصادی و مالی در‌بر خواهد داشت.
پرسش بعدی این است که چرا بانک‌های مرکزی معتقدند ما به ارز دیجیتالی بانک مرکزی نیازمند هستیم؟ واقعیت این است که بانک‌های مرکزی نگران از دست‌دادن کنترل خود بر سیستم پرداخت‌های بین‌المللی و واگذاری آن به ارزهای دیجیتالی رمزگذاری‌شده هستند. این ارزهای رمزگذاری شده اغلب از سوی هیچ نهاد یا بانکی کنترل نمی‌شوند. اگر این اتفاق رخ دهد کنترل بانک‌های مرکزی بر عرضه پول تضعیف می‌شود و بدین شکل بانک مرکزی یکی از ابزارهای حمایت از اقتصاد را از دست می‌دهد. این تهدید اخیرا جدی‌تر شده، زیرا بر محبوبیت ارزهای دیجیتال افزوده شده است. چندی پیش مسترکارت و موسسه مالی بی‌ان وای ملون اعلام کردند از دارایی‌های دیجیتال پشتیبانی خواهند کرد. همچنین شهر میامی قصد دارد امکان پرداخت به نیروی کار از طریق بیت‌کوین را فراهم کند. همزمان با کاهش استفاده از پول نقد، یک ارز دیجیتالی بانک‌مرکزی جایگزین دیجیتالی امن برای ارزهای رمزنگاری‌شده خواهد بود.
سومین پرسش این است که یک ارز دیجیتالی بانک مرکزی چه شکلی خواهد داشت؟ در این زمینه دیدگاه‌های گوناگونی مطرح است. این ارز می‌تواند به شکل یک توکن ذخیره‌شده روی یک ابزار فیزیکی نظیر گوشی هوشمند یا کارت پیش‌پرداخت باشد. از سوی دیگر این ارز می‌تواند در حساب‌هایی که مدیریت آن بر عهده نهادهای واسطه‌ای نظیر بانک است قرار گیرد. چهارمین پرسش این است که کدام بانک‌های مرکزی در این زمینه پیشرو هستند؟ بانک مرکزی چین قصد دارد به نخستین بانک مرکزی بزرگ که ارز دیجیتالی منتشر کرده تبدیل شود و این بخشی از برنامه این نهاد برای بین‌المللی کردن یوآن و کاهش وابستگی به سیستم پرداخت تحت‌کنترل دلار است. بانک‌های تجاری تحت کنترل دولت چین مدتی است تست اپلیکیشن کیف‌پول الکترونیکی را آغاز کرده‌اند. بانک مرکزی اروپا و بانک مرکزی انگلستان در حال مشاوره و تحقیق درباره پروژه ارز دیجیتالی بانک مرکزی هستند.
