اولویت مسائل سیاسی بر نظرات کارشناسی
همانگونه که میدانیم بازار پول و بازار سرمایه بهعنوان دو بال اصلی اقتصاد مطرح هستند؛ این درحالی است که رئیس کل بانکمرکزی بهعنوان نماینده بازار پول در هیات دولت حضور دارد و در جلسات مشارکت میکند، اما رئیس سازمان بورس در این جلسات حق حضور ندارد. به عبارت دقیقتر باید رئیس سازمان بورس نیز در هیات دولت حاضر باشد تا بتواند اختیارات خود را افزایش دهد و مانع از اتخاذ تصمیمهای نابخردانه و غیرحرفهای برای بازار سرمایه شود.
اما مشاهده میشود که نهتنها سکاندار بازار سرمایه در این جلسات راه ندارد، بلکه اختیارات این مقام مسوول نیز بسیار محدود است، بهطوریکه تجربههای رخ داده نشان میدهد، رئیس سازمان بورس نتوانست درخصوص ایجاد صندوق ارزی، اقدامی مناسب انجام دهد. به این ترتیب مشاهده میشود که نقصهای قانونی بسیار زیادی در بازار سرمایه وجود دارد که لازمه رفع، بهبود و رسیدن به شرایط مطلوب در این موارد، افزایش اختیارات رئیس سازمان بورس است تا بتواند از منافع سهامداران در دستگاههای دولتی دفاع کند.
فعالان بازار سرمایه بهخوبی مطلع هستند که رئیس کنونی سازمان بورس، آقای حسن قالیبافاصل، از پیشکسوتان بازار سرمایه است. فردی که هم از ساختار بازار سرمایه بهخوبی مطلع است و هم میداند که قدرت این بازار در راستای دستیابی به رشد اقتصادی چه مقدار بالاست. وی بورس را از چند دهه پیش میشناخته و وقتی که او با چنین سوابق اجرایی و سیاستگذاری بالا در بازار سرمایه به مرحله استعفا میرسد، بیانگر شرایط بسیار دشوار این بازار است. به عبارت دقیقتر، هر فرد دیگری که جایگزین وی شود، بازهم با چنین مشکلاتی در نحوه تعامل با دولت و سیاستگذاران مواجه خواهد شد.
درحالحاضر مشکلات زیادی در دولت وجود دارد؛ روند کنونی صندوقهای دولتی نشان از نبود وضعیت مناسب دارد که این یک هشدار جدی در ساختار اقتصادی کشور است. به عبارت دقیقتر تمامی مشکلات موجود نشان از آن دارد که اقتصاد ایران نمیتواند مسیر توسعه مناسب را طی کند. موانع زیاد و عدیدهای در بخش درونی اقتصاد وجود دارد که راه را برای توسعه و دستیابی به رشد اقتصادی مسدود کرده است.
در این شرایط جمیع فعالان اقتصاد تاکید دارند که اقتصاد ایران بدون برخورداری از مزایای بازار سرمایه و پتانسیلهای موجود در این بازار، نمیتواند به حرکت مناسب دست یابد. به عبارت دقیقتر مهمترین بستر برای دستیابی به اقتصاد مردمی و همچنین رسیدن به رشد اقتصادی، بازار سرمایه است.
از سوی دیگر در بیانیهای که توسط انجمن توسعه سرمایهگذاری حرفهای تهیه شده از استعفای رئیس سازمان بورس بهعنوان هشدار نام برده شده است. به عبارت دقیقتر خبر استعفا رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نشان از وجود شرایط نامناسب در قوانین و مقررات حاکم بر بازار سرمایه و کمبود حمایت از بازار سرمایه در میان نهادهای اقتصادی و حاکمیتی کشور دارد. از این نظر بازار سرمایه این استعفا را هشداردهنده به همه دستگاههای تصمیمگیر میداند که در قبال حضور میلیونها سهامدار و کاهش ارزش دارایی دهها میلیون ایرانی اعم از سهامداران سهامعدالت، کارگران و سهامداران خرد و کلان و صندوقهای بازنشستگی و بیمهها و تامین اجتماعی مسوول باشند. در این بیانیه آمده است دکتر قالیبافاصل با تجربه و دانش قابل ملاحظه در زمینه بازار سرمایه، دارای شرایطی است که در سالهای اخیر کمتر رئیس سازمان بورسی از آن برخوردار بوده و استعفای ایشان میتواند زیان قابل ملاحظهای به بازار سرمایه و توسعه آتی آن وارد سازد. از این رو این انجمن چنین استعفایی را غیر لازم دانسته از وزیر محترم خواستار رد آن و تلاش برای تحقق خواستههای درست رئیس سازمان بورس بهویژه در جهت جلوگیری از دخالتهای غیرسازنده در بازار سرمایه است. از دیدگاه انجمن توسعه سرمایهگذاری حرفهای، وجود ویژگیهایی نظیر سلامت کمنظیر کاری در طول نزدیک به دو دهه مدیریت در بازار سرمایه، طمانینه و آرامش شخصیتی و ارتباط سالم و دائمی با ارکان بازار و انجام نوآوریهایی در بازار سرمایه در طول مدت ریاست ایشان بر بازار سرمایه نکاتی است که در کمتر رئیس سازمانی به چشم خورده و جا دارد ایشان با تداوم حضور در ریاست سازمان برنامههای ناتمام خود را کامل کنند.
انتشار اوراق تبعی برای شرکتها، استفاده از قابلیت سهام خزانه، افزایش چشمگیر منابع صندوق تثبیت، استفاده از قابلیتهای بازارگردانها برای نقدشوندگی، برنامهریزی برای بازگشت eps برای افزایش شفافیت و دفاع از حقوق سهامداران(مخالفت با شیوهنامه نرخگذاری کالاهای اساسی، جلوگیری از افزایش بیرویه نرخ سود بانکی، حمایت از سهامداران در برابر هجمهها و...) از جمله مهمترین اقدامات رئیس سازمان بورس در مدت اخیر بوده است. در کنار این موارد در راستای ارتقای سطح سواد مالی از طریق تولید و انتشار محتوای آموزشی در تلویزیون، فضای مجازی، سایتهای رسمی در اختیار سازمان و ارکان نیز تلاش زیادی از سوی سکاندار بازار سرمایه صورت گرفته است. ضمن اینکه تسهیل و سرعت در اعطای مجوز به نهادهای مالی، انتشار اوراق مشارکت بدون ضمانت بانکی و برمبنای رتبهبندی، ارتقای سامانه معاملات در شرایط تحریم، مدیریت و نظارت بر آزادسازی ۵۰میلیون سهامدار عدالت، عدم تغییر در ریزساختارهای کلی بازار بهرغم هجمههای وارده و چابکسازی زمانبندی پیشگشایش، از جمله مواردی است که دکتر قالیباف در ماههای اخیر در مورد آن اقدام کرده و هر یک به جای خود دربرگیرنده نکات مثبتی برای بازار بوده است.
در پایان، مجدد تاکید میشود که بازار سرمایه درحالحاضر بهعنوان یکی از دو قلب تپنده مالی اقتصاد کشور نیازمند حمایت بیشتر در سطح دولت بوده و لازم است رئیس سازمان بورس نیز همانند رئیسکل بانکمرکزی در جلسات هیات دولت حاضر شده و امکان حمایت از حقوق بیش از ۶۰میلیون سهامدار کشور ،از جمله ۴۶میلیون سهامدار سهامعدالت را در برابر تصمیمات یکجانبه نظیر افزایش بیرویه نرخ سود بانکی، نرخگذاریهای دستوری در مورد محصولات و خدمات بنگاههای بازار سرمایه و اقدامات یکجانبه دیگری که کیان بازار سرمایه را بهخطر میاندازد، داشته باشد.