اهداف درآمدی دولت
عطش کسب اطلاعات و اخبار از سوی مردم و ضعف رسانههای موجود، در گام اول باعث شد که گروهها و کانالهای مختلف در رسانههای اجتماعی، سرنخ هدایت مردم را در دست گیرند. مردم سادهدل، با مشاهده اطلاعات بعضا نابی که در این منابع مشاهده میکردند به آنها اعتماد کرده، زمام امور بورسی خویش را بهدست آنها سپردند. غافل از اینکه تعداد زیادی از گردانندگان این کانالها، مانند خود آنها افرادی کماطلاع هستند و البته عدهای نیز راهزنانیاند که لباس دوست قافله را پوشیدهاند؛ و مترصد فرصت هستند تا متاع آنها را بربایند. در حقیقت مردم هیچوقت از خود نپرسیدند که چرا یک نفر باید بخواهد به شکل رایگان آنها را راهنمایی کند؟ بنابراین بر سر هر سفرهای که در آن «ناهار مجانی» میدادند نشستند؛ ولی غافل از اینکه ممکن است از غذای آن سفره مسموم شوند.
از سوی دیگر، وضعیت نابسامان مالی دولت و کسری بودجه آن باعث شد که دولت از این موقعیت استفاده برد و سعی کند با فروش سهام، کسری منابع خود را جبران کند. در کنار دولت ارگانهایی مثل تامین اجتماعی یا بانکها نیز برای تامین مالی به فروش سهام خود اقدام کردند. تخمین میزان عرضه سهام توسط این گروهها سخت است؛ ولی بهنظر میرسد بخش قابلتوجهی از ۱۲۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی افراد حقیقی را که به بازار وارد شده، جذب کرده باشند. سرانجام موقعیتطلبی دولت و آزاد کردن فروش سهام عدالت نیز باری بر دوش بورس خسته شد. تخمین زده میشود که حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار میلیارد تومان عرضه بالقوه سهام عدالت باشد که هنوز کمتر از یکچهارم آن عرضه شده است.
بهنظر میرسد مجموع این عوامل دست به دست هم دادهاند که در مسیر رشد بورس در ماههای آتی مانع ایجاد کنند. در حقیقت اکثر مردمی که در ماههای خرداد، تیر و مرداد وارد بورس شدهاند در زیان هستند و دنبال مفری میگردند که با حداقل زیان از بازار خارج شوند. گروهی نیز که قبلا وارد بازار شدهاند و سودهای خوبی کسب کردهاند، اکنون با کاهش ارزش سرمایه خود، دوباره رویای نزدیک شدن به قلههای قبلی را در سر میپرورانند و طبیعی است که با اندکی رشد قیمت، آماده فروش بخشی از سهام خود باشند. در مقابل اخباری که اخیرا از بازار سرمایه منتشر شده، رغبت عمومی را به بورس کاهش داده و ورود پولهای جدید بسیار کم شده است.
دست آخر اینکه باید توجه داشت، هم اکنون در فصل اصلاح و تصویب بودجه در مجلس هستیم. بودجه سال آتی نیز کسریهای زیادی دارد و نمایندگان جدید مجلس اصرار دارند توان خود را برای اصلاح سریع امور به جامعه نشان دهند. به این دلیل انتظار میرود که شاهد افزایش تمایل این عزیزان به سرفصلهای درآمدی دولت باشیم. با رجوع به گذشته میتوان دید که مجلسیان برای افزایش درآمدهای دولت معمولا چشم به سود شرکتهای بزرگ فولادی و پتروشیمی میدوزند و با افزایش هزینههای آنها نظیر افزایش نرخ برق، گاز، مواد اولیه یا حتی حقوق دولتی، بخشی از سود آنها را به خزانه واریز میکنند. از اینرو بازار تا زمان تصویب بودجه با ریسک دیگری نیز مواجه است.
جمعبندی اینکه بازار برای رشد در ۶ ماه آینده با موانع زیادی مواجه است که درصورت تداوم شرایط فعلی نمیتواند از آنها بگذرد. ولی گذشت زمان همراه با تورم انتظاری، میتواند در افق یک سال تا هجده ماه آینده باعث جهش سود شرکتها و رشد اسمی قیمت آنها شود.