شتابدهنده کرونایی
پس از دو سال تنش تجاری بین چین و آمریکا، در مبادلات تجاری از طریق شبکههای گوناگون، عرضهکنندگان نقش عامل حیاتبخش را برای مصرفکنندگان بازی میکند و برای کسبوکارها نیز عاملی مثبت محسوب میشود. شرکتهایی نظیر سامسونایتاینترنشنال بهجای صرفنظر کردن از بازارهای جهانی، درحال توسعه منابع تولید خود در خارج هستند. اقتصاددان ارشد سازمان جهانی تجارت میگوید: «آنچه در دوران همهگیری کرونا آموختیم، این است که زنجیرههای عرضه منعطف هستند و میتوانند با تغییرات سازگار شوند. تجارت بخشی از راهحل است.»
دادههای منتشرشده از سوی تعدادی از کشورها درباره حجم تجارتشان در ماههای پایانی سال گذشته نشان میدهد شرایط رو به بهبود است. ماه نوامبر صادرات کره جنوبی شروع به رشد کرد و این رشد حاصل افزایش صادرات کالا به بازارهای اصلی هدف یعنی آمریکا و اروپا بود. شاخص فعالیتهای تولیدی در چین نشان میدهد ماه نوامبر فعالیتهای یادشده به بالاترین میزان در یک دهه گذشته رسیده است. در ژاپن نیز فعالیتهای تولیدی به سطوح قبل از بحران کرونا افزایش یافته است. در تعداد دیگری از اقتصادهای آسیایی نیز وضعیت مطلوب است.
یکی از کارشناسان بانک اچ اس بیسی میگوید: «شرکتها برای حفاظت از خود در برابر ریسکهای جدید درحال کنار گذاشتن زنجیره بینالمللی عرضه و بازگشتن به کشور خود نیستند، بلکه تلاش کردهاند تغییرات لازم را در زنجیرههای بینالمللی عرضه بهوجود آورند تا با شرایط جدید سازگار شوند.» از دید او همهگیری کرونا مانند یک شتابدهنده بزرگ برای تجارت عمل کرده است؛ بهویژه با کمک فناوری، شرکتها توانستهاند فعالیتهای منطقهای خود را در آسیا تقویت کنند. در آسیا ۳ میلیارد مصرفکننده وجود دارد و باید با ایجاد تغییرات لازم در فرآیندهای تولید و توزیع محصول، نیازهای این مصرفکنندگان تامین شود. راهحل، بازگشت فرآیندهای یادشده به کشور مبدا نیست، بلکه باید تغییرات در بخشهای مختلف این فرآیندها از جمله تامین مواد خام، طراحی، تولید و... انجام شود. در واقع نوعی متنوع کردن در زنجیرههای بینالمللی عرضه و تولید اتفاق میافتد که سبب افزایش کارآیی، کاهش ریسک اختلالها و تداوم فعالیتهای اقتصادی خواهد شد.
ابتدای سال گذشته میلادی سازمان جهانی تجارت پیشبینی کرده بود که جریان جهانی تجارت سال قبل ۳۲ درصد کاهش خواهد یافت؛ اما اگر دادههای کنونی از حجم تجارت جهانی مربوط به سه ماه سوم سال پیش در سه ماه چهارم تکرار شود، میزان کاهش حجم تجارت کالا در سال قبل تنها ۲/ ۹ درصد بوده است. شرکتهای بینالمللی در واکنش به اثرات همهگیری کرونا، درحال جستوجو برای یافتن شیوههای جدید و مکانهای نو برای تولید کالا هستند.
شرکت آمریکایی سامسونایتاینترنشنال که سازنده کیف و چمدان است و طی سه سال گذشته از دو بحران یعنی جنگ تعرفهای و بحران همهگیری کرونا لطمه دیده، یک نمونه از شرکتهایی است که برای سازگار شدن با شرایط دشوار، اقدامات مختلف انجام دادهاند. این شرکت سالجاری میلادی کمتر از ۳۵ درصد از محصولات خود برای آمریکای شمالی را در چین تولید میکند. دو سال پیش این سهم ۹۵ درصد بود. شرکت سامسونایتاینترنشنال زنجیره عرضه خود را به تایلند، ویتنام و کامبوج گسترش داده است. از سوی دیگر بهرغم همهگیری کرونا، تقاضای چین برای ذرت، سویا و گندم بالا باقی مانده است؛ در نتیجه جریان بینالمللی تجارت همچنان رشد خواهد کرد.