طلا از سکه میافتد؟
نخستین نکته این است که ساخته شدن واکسن موثر برای کرونا محیط بازارها را بهطور کلی امیدبخش کرده است زیرا بهبود شرایط اقتصاد جهان به نفع تمامی شرکتهاست البته میزان بالای اثربخشی واکسنهای تولید شده یک عامل مهم است. آنتونی فوچی، متخصص ویروسشناسی در آمریکا امیدوار بود واکسنی که از سوی شرکتهای زیستفناوری تولید میشود حداقل ۵۰ تا ۶۰ درصد اثربخش باشد. حالا واکسنهای معرفی شده از سوی شرکتهای فایزر و بایونتک، مدرنا و آسترازنکا بالاتر از ۹۰ درصد در کاهش علائم موثر هستند و این یک خبر بسیار خوب است. پس از تولید و توزیع واکسنها، گروههای سنی مختلف از جمله افراد در سنین بالا تا اندازه زیادی ایمن خواهند شد اما اثرگذاری بالای واکسنها همچنین خبری بسیار خوب برای سرمایهگذاران است.
مهمترین عامل رشد شاخصهای مالی امیدواریهایی است که درباره عادی شدن شرایط زندگی پس از واکسیناسیون وجود دارد. در نتیجه این عادی شدن، فعالیتها افزایش مییابد و عملکرد شرکتهای مختلف افزایش خواهد یافت. شرکت فایزر درخواست مجوز استفاده اضطراری از واکسن خود را به اداره غذا و دارو ارائه کرده و بهزودی این مجوز صادر خواهد شد. این شرکت پس از دریافت مجوز، تا پایان سالجاری ۵۰ میلیون دز و در سال آینده ۳/ ۱ میلیارد دز واکسن تولید خواهد کرد. اگر چه این واکسن از ابتلا به کرونا جلوگیری نمیکند اما کاهش قابل ملاحظه علائم بیماری سبب کاهش دوره بستری شدن در بیمارستان میشود و این خبری مثبت است. میزان قابل ملاحظه کاهش علائم بیماری همچنین به این معناست که با واکسیناسیون ۶۰ درصد جمعیت، به ایمنی جمعی خواهیم رسید. در واقع طی سال آینده این هدف تحقق خواهد یافت و نکته مهم دیگر این است که واکسنهای جدید از سوی شرکتهای دیگر بهزودی معرفی خواهند شد و بر خوشبینیها درباره بهبود شرایط خواهند افزود. در این میان، شرکتهای زیستفناوری یک گروه از برندگان ساخته شدن واکسن برای کرونا هستند. از بسیاری جهات ساختن واکسن برای کرونا یک تجربه جدید بوده و در آینده فعالیت این شرکتها رونق خواهد داشت.
دومین موضوع این است که ساخته شدن واکسن برای کرونا به این معناست که سرمایهگذاری در سهام اکثر شرکتها سودده خواهد بود، زیرا از همان ابتدا همه میدانستند که دیر یا زود واکسن برای کرونا ساخته خواهد شد. همچنین بانک مرکزی و دولت آمریکا هزار میلیارد دلار نقدینگی وارد اقتصاد کردهاند. ترکیب این دو عامل سبب میشود اواسط سال آینده میلادی شرایط اقتصاد بسیار بهتر از حالا باشد و این به نفع کل بازار سهام است. آن دسته از سهام که به دورهها یا چرخههای اقتصادی حساس هستند در چنین محیطی بسیار رشد میکنند. این سهام همچنین هنگامی که اقتصاد از رکود خارج میشود و به سمت رونق میرود حوزه بسیار پرسود سرمایهگذاری هستند. در آغاز همهگیری قیمت سهام شرکتهایی که فعالیتشان از تعطیلی اقتصاد و در خانه ماندن مردم بیشترین لطمه را دید بهشدت کاهش یافت اما در همان زمان تحلیلگران به سرمایهگذاران توصیه کردند در این گروه شرکتها سرمایهگذاری کنند. افق فعالیت این شرکتها مثبت است و سقوط قیمت سهام آنها بهترین فرصت را برای سرمایهگذاران پدید آورده بود. حتی سهام شرکتهای هواپیمایی و بانکها که قیمتشان بالاست برای سرمایهگذاری مناسب هستند. علت این است که بسیاری از سرمایهگذاران و هزاران میلیارد دلار نقدینگی خارج از بازار در انتظار تحولی بزرگ در وضعیت همهگیری و اقتصاد بودهاند. واکسن موثر، شرایط بازی را تغییر میدهد و زمینه را برای ورود سرمایهگذاران محتاط به بازار فراهم میکند. در واقع سال آینده همزمان با توزیع واکسن، شاهد حضور فراگیر عده زیادی از سرمایهگذاران در بازار و افزایش حجم نقدینگی ورودی به بازار خواهیم بود.
سومین موضوعی که باید مورد توجه قرار گیرد موانعی است که در مسیر پیش رو قرار دارد. دو شرکت فایزر و بایونتک برای به پایان رساندن فاز نخست مطالعات درباره واکسن باید نتایج را از کسانی که به ویروس مبتلا شدهاند جمعآوری کنند. بیش از نیمی از راه طی شده اما دادههایی که از این پس جمعآوری میشود ممکن است سبب شود دیدگاهها درباره کارآیی واکسن تغییر کند. درحالحاضر ما چیزی در این زمینه نمیدانیم. ما همچنین نمیدانیم دوران ایمن بودن افراد پس از دریافت دومین دز از واکسن چقدر است. شرکت فایزر به وضعیت دریافتکنندگان واکسن، ۷ روز پس از دریافت دومین دز توجه کرده و این یعنی ما صرفا نتایج اولیه را درباره ایمنی در اختیار داریم. موضوع دیگر که هنوز مشخص نیست تاثیر واکسن شرکت فایزر بر جهشهای ویروس کروناست. البته خبر خوب این است که واکسنهای یاد شده را به سرعت میتوان تغییر داد تا بر ویروسهای جهش یافته نیز تاثیر بگذارند.
چهارمین موضوع این است که نتایج بهدست آمده از سوی شرکت فایزر به شکل بالقوه خبری بد برای برخی شرکتهای زیست دارویی است. در واقع اثرگذاری واکسن ساخته شده از سوی شرکت فایزر چنان بالاست که شرکتهای رقیب به راحتی نمیتوانند واکسنی در آن سطح تولید کنند. پرسشی که مطرح است این است که موفقیت شرکت فایزر چه اثری بر دیگر شرکتهای دارویی دارد و آیا بازار به اندازه کافی بزرگ هست که بیش از چند شرکت بتوانند در آن فعالیت کنند یا نه؟ برخی تحلیلگران معتقدند پیروزی شرکت فایزر سبب خواهد شد صحنه رقابت برای شرکتهایی نظیر جانسون اند جانسون و نووو واکسن چندان مهیا نباشد. این به آن معنا نیست که اینها شرکتهای بدی هستند بلکه به این معناست که اگر واکسنهای آنها به اندازه واکسن شرکت فایزر موثر و ایمن نباشد آنها در رقابت کنونی بازنده خواهند بود. این موضوعی است که سرمایهگذاران به آن توجه خواهند کرد. واکسن شرکت فایزر همچنین از سوددهی شرکتهایی که برای مبتلایان به کرونا دارو تولید میکنند میکاهد زیرا تقاضا برای دارو بهشدت کاهش خواهد یافت.
پنجمین موضوع مهم این است که از این پس سرمایهگذاری در شرکتهای زیستفناوری چندان جذاب نخواهد بود. طی سالجاری میلادی این شرکتها عملکردی بسیار خوب داشتهاند. از آنجا که سود شرکتهای یاد شده به تقاضای قابل ملاحظه از سوی افرادی که بیمار میشوند وابسته است، این تصور وجود داشت که سهام این شرکتها حوزهای بسیار خوب برای سرمایهگذاری است. همچنین شرکتهای زیست فناوری در دوران همهگیری کرونا شرکتهایی محسوب میشدند که نجات بشر از این ویروس در دست آنهاست و به همین دلیل سیاستمداران اقدامی برای محدود کردن آنها در حوزه قیمتگذاری محصولاتشان انجام نخواهند داد. کاهش ریسکها سبب میشود شرایط تغییر کند. البته همه خبرها بد نیستند. در کنگره آمریکا، مجلس نمایندگان در کنترل دموکراتها و مجلس سنا در کنترل جمهوریخواهان خواهد بود. این وضعیت احتمال تصویب مقررات محدودکننده در حوزه قیمتگذاری دارو را که به شرکتهای زیستفناوری لطمه میزند کم میکند و نیز جو بایدن قصد دارد برنامههایی در حوزه درمان اجرا کند که به نفع این شرکتهاست. در واقع توسعه بیمههای درمان مصرف داروها را بالا میبرد.
ششمین موضوع مهم این است که سهام شرکتهایی که از در خانه ماندن مردم سود بردهاند و نیز بازار اوراق قرضه و بازار طلا از ساخته شدن واکسن برای کرونا لطمه میبینند. بهبود شرایط اقتصادی سبب میشود در بخشهای مسافرت و انرژی فعالیتها افزایش یابد و همزمان، از حجم فعالیت شرکتهایی نظیر زوم ویدئو کاسته خواهد شد. سود اوراق قرضه پس از انتشار اخبار مربوط به ساخته شدن واکسن برای کرونا رشد کرد و این کاملا منطقی است زیرا با توزیع واکسن، وضعیت اقتصاد بهبود مییابد و احتمالا نرخ تورم رشد خواهد کرد. از دید بسیاری از تحلیلگران، کاهش تقاضا برای اوراق قرضه ادامه پیدا خواهد کرد.