تعطیلی کوتاه مدت یا مبارزه بلند مدت؟
بحران کرونا نخستین بار اوایل بهار در اروپا آغاز شد و بسیاری از اقتصادهای این قاره برای مهار بحران، اقتصاد را تعطیل کردند و از مردم خواستند در خانه بمانند. اما این بار بسیاری از افراد احساس می‌کنند تعطیل کردن اقتصاد بهایی بیش از حد بزرگ برای مهار کرونا است. با این حال اکثر متخصصان پزشکی و اقتصادی که سی‌ان‌ان با آنها گفت‌وگو کرده، معتقدند در بلندمدت یک تعطیلی سراسری کوتاه بهتر از مبارزه مستمر و بلندمدت برای مهار همه‌گیری کروناست. در این میان، بوریس جانسون نخست‌وزیر بریتانیا جزو کسانی است که سعی می‌کنند از تعطیل کردن مجدد کل اقتصاد اجتناب کنند. ماه گذشته میلادی متخصصان برجسته به بوریس جانسون توصیه کردند برای جلوگیری از شیوع مجدد ویروس کرونا، فورا به‌مدت دو هفته اقتصاد را تعطیل کند. اما جانسون به این توصیه عمل نکرد و در عوض روز دوشنبه هفته گذشته برنامه محدود کاهش فعالیت‌ها را که به شکل محلی اجرا می‌شود، معرفی کرد و بار دیگر از کسانی که می‌توانند از خانه کار کنند خواست به این روش به فعالیت‌های خود ادامه دهند.
به‌نظر می‌رسد ملاحظات اقتصادی این بار اهمیت بالاتری نسبت به موج نخست همه‌گیری کرونا دارد. هفته گذشته وزیر مسکن انگلستان گفت: «دولت باید بین حفاظت از جان مردم و تداوم فعالیت‌های اقتصادی توازن برقرار کند.» اقتصاد انگلستان به‌دلیل تعطیلی در بهار، دچار مشکلات بزرگی از جمله افزایش نرخ بیکاری بوده است. در سه ماه دوم امسال تولید ناخالص داخلی این کشور ۲۰ درصد کاهش یافت و در نتیجه اقتصاد به عمیق‌ترین رکود در بین اقتصادهای توسعه‌یافته دچار شد. اکنون بوریس جانسون از سوی برخی اعضای کابینه تحت فشار است تا اقتصاد را باز نگه دارد و این درحالی است که زمستان در پیش است و موارد ابتلا به کرونا به سرعت درحال افزایش است.
اما برخی متخصصان معتقدند محدودیت‌های محلی تاثیری اندک در مهار کرونا خواهد داشت و زیان این روش برای اقتصاد در بلندمدت بیشتر خواهد بود. اندرو گودین، اقتصاددان ارشد موسسه آکسفورد اکانامیکس می‌گوید: «نخستین اولویت، مهار همه‌گیری کروناست و انتخاب سریع‌ترین و تهاجمی‌ترین روش که با آن می‌توان به این هدف رسید، بهترین اثر را بر اقتصاد دارد. بدترین گزینه این است که اجازه دهیم همه‌گیری برای مدت طولانی ادامه پیدا کند. این خطرناک‌ترین عامل برای اقتصاد است. در نهایت هرچه دوره همه‌گیری بیشتر طول بکشد، وضعیت اقتصادی بدتر خواهد شد و اثرات آن بیشتر می‌شود.»
از دید او تعطیلی سراسری اقتصاد یعنی همان گزینه‌ای که دانشمندان مشاور دولت انگلستان توصیه کرده‌اند سبب می‌شود تولید ناخالص داخلی در سه ماه چهارم امسال ۵/ ۲ درصد کاهش یابد. این رقم نسبت به کاهشی که در سه ماه دوم مشاهده شد، بسیار کمتر است و می‌ارزد که چنین روشی دنبال شود. راه‌حل‌های محدود و دیرهنگام خسارت‌های بزرگی به اقتصاد وارد خواهد کرد. اگر اجازه داده شود ویروس کرونا همچنان شیوع پیدا کند، شرایط خطرناک خواهد شد. تجربه چین نشان داده چطور می‌توان همزمان با تعطیلی اقتصاد، به ردگیری بیماران پرداخت تا شیوع ویروس کرونا مهار شود. دومین اقتصاد بزرگ جهان ابتدای سال‌جاری میلادی به شکلی سختگیرانه تعطیل شد و دولت صدها میلیارد دلار صرف اجرای برنامه‌های حمایتی کرده است. چین تنها اقتصاد بزرگ جهان است که امسال دچار رکود نمی‌شود. اما دیگر اقتصادها به‌ویژه کشورهایی که در آنها دولت به اندازه پکن بر مردم کنترل ندارد، برای الگوگیری از روش چین با موانع جدی مواجه بوده‌اند.
رویکردهای جانسون به موضوع مهار بحران کرونا منحصربه‌فرد نبوده است. هفته قبل دولت ایرلند درخواست مقامات بهداشتی برای اعمال مجدد محدودیت‌های سراسری را رد کرد و این درحالی است که موارد جدید ابتلا به کرونا به سرعت در ایرلند درحال افزایش است. مایکل مارتین، نخست‌وزیر ایرلند در عوض، محدودیت‌های مرتبط با کرونا را برای سه هفته سختگیرانه‌تر کرد. او به ضرورت حفاظت از شرکت‌ها در برابر لطمات سخت‌تر حاصل از تعطیلی اقتصاد اشاره کرده است. اوایل ماه جاری میلادی او گفت: «بسیار مهم است که درک کنیم اکنون نسبت به اوایل ماه مارس شرایط ما بسیار متفاوت است. فعالیت کسب‌وکارها به تدریج درحال افزایش است. محدودیت‌های شدید لطمات بسیار بزرگی به آنها وارد خواهد کرد و شدت این لطمات به حدی است که آنها نمی‌توانند از آن عبور کنند.»
اما در ایرلند شمالی دولت استراتژی بسیار تهاجمی‌تری برای مهار کرونا اتخاذ کرده است. روز چهارشنبه هفته پیش وزیر اول ایرلند شمالی اعلام کرد مدارس و رستوران‌ها برای‌مدت چهار هفته تعطیل خواهند بود تا از افزایش موارد ابتلا به کرونا جلوگیری شود. وزیر اول ولز نیز اعلام کرده درحال بررسی موضوع تعطیلی اقتصاد برای مدتی کوتاه است. در فرانسه آنهایی که در بخش‌های هتلداری، رستوران‌ها، پارک‌های تفریحی و ... فعالیت می‌کنند نگران آن هستند که بار دیگر اقتصاد به‌طور کامل تعطیل شود. این‌گونه فشارها از سوی فعالان بخش‌های یاد شده سبب شده مقامات پاریس به رستوران‌ها اجازه دهند به فعالیت ادامه دهند یا در مارسی اجازه داده شود فعالیت‌های این بخش‌ها از سر گرفته شود. این درحالی است که در هر دو شهر وضعیت شیوع کرونا بسیار نگران‌کننده است.
یکی از متخصصان برجسته بیماری‌های واگیر در فرانسه می‌گوید: «نباید تصور شود بین اقتصاد و سلامت عمومی تضاد وجود دارد. اگر ما بحران کرونا را مهار کنیم بحران اقتصادی هم مهار خواهد شد. در چین بحران همه‌گیری کنترل شد و اقتصاد به وضعیت مطلوب بازگشته است. با رها شدن از ویروس کرونا زندگی به حالت عادی بازمی‌گردد.» نخست‌وزیر فرانسه هفته قبل اعلام کرد: «بر محدودیت‌ها افزوده خواهد شد. هیچ گزینه‌ای برای مقابله با بحران نباید نادیده گرفته شود.»
استاد اقتصاد دانشگاه لندن می‌گوید: «استراتژی موثر برای مهار کرونا بهترین چیز برای اقتصاد است. حتی اگر این به آن معنا باشد که دولت مجبور شود برای حمایت از کسب‌وکارها و خانواده‌ها استقراض بیشتری بکند. ما هیچ مشکلی برای استقراض منابع مالی موردنیاز نداریم. درحال‌حاضر استقراض برای مهار موج دوم همه‌گیری کرونا جزو پنج مشکل اول اقتصادی انگلستان نیست.»
برخی متخصصان با اشاره به وضعیت همه‌گیری کرونا در انگلستان می‌گویند احتمال تعطیلی سراسری اقتصاد کاملا وجود دارد. اما لازم است دولت در دوره تعطیلی اقتصاد به ارتقای سیستم‌های کنترل همه‌گیری پس از بازگشایی اقتصاد بپردازد. در واقع اگر اقتصاد تعطیل شود و سیستم تست‌گیری و ردگیری بیماران ارتقا پیدا نکند، فرصت از میان می‌رود. در بریتانیا سیستم‌های تست‌گیری و ردگیری بیماران وجود دارد اما در ماه‌های اخیر کارآیی این سیستم‌ها مناسب نبوده است. تعطیلی اقتصاد اتفاق بیفتد یا نه، سرنوشت اقتصاد به توانایی دولت در کنترل ویروس کرونا وابسته است.
