کاشت بذر «بخش‌عمومی»

آشنایی من با او به سال‌های ۱۳۴۵ در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران بر‌می‌گردد. او دانشجوی خوش‌قیافه‌ای بود که بر خلاف سایر دانشجویان، معمولا با لباس کامل و کراوات در دانشکده حاضر می‌شد و علاوه بر لباس، سخن گفتن مودبانه و متمایزی نیز داشت که هر دو خصیصه را تا پایان عمر حفظ کرد.او پس از اتمام دوره لیسانس به آمریکا رفت و فوق‌لیسانس و دکترای اقتصاد را در‌دانشگاه ایالتی یوتا دنبال کرد. در سال ۱۳۵۲ دانشگاه آزاد ایران تشکیل شد و من به استخدام آن دانشگاه در آمدم. دانشگاه آزاد ایران برای تکمیل کادر هیات علمی خود دست به استخدام و بورسیه دانشجویان دکتری در دانشگاه‌های خارجی زد و دکتر سید احمد شاه رکنی و دکتر جمشید پژویان بورسیه دانشگاه آزاد ایران شدند. پس از انقلاب دکتر شاه رکنی و دکتر پژویان به ایران بازگشتند و در دانشگاه آزاد ایران هسته گروه علمی اقتصاد را شکل دادند که چندین نفر دیگر از جمله من در آن گروه عضو بودیم. در دوران انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاه‌ها هر یک از اعضای هیات علمی مشغول تالیف و ترجمه کتاب شدیم که انتخاب دکتر پژویان ترجمه کتابی درباره اقتصاد بخش عمومی بود. ادغام و انحلال دانشگاه‌ها، موجب ایجاد مجتمع علوم اداری و بازرگانی و مجتمع علوم انسانی شد که از ادغام و انحلال تعدادی از دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی، از جمله دانشگاه آزاد ایران ایجاد شده بود. مجتمع‌های علوم اداری و انسانی در هم ادغام شده و دانشگاه علامه طباطبایی را شکل دادند و مجتمع فنی مهندسی تبدیل به دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی شد. پس از چند تغییر و تحول دیگر و راه‌اندازی دانشگاه‌ها، گروه‌های اقتصاد در دانشکده جدید اقتصاد (محل مدرسه عالی بازرگانی سابق) تشکیل شد. دکتر پژویان در دانشکده اقتصاد تدریس دروس خرد و کلان را عهده‌دار شد اما تاکید بسیار و بیشترین تمرکز را بر درس اقتصاد بخش عمومی داشت.راه‌اندازی دوره‌های کارشناسی ارشد و دکترا به مرور در دانشگاه‌های ایران شکل گرفت و دکتر پژویان اقتصاد بخش عمومی را در دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری اغلب دانشگاه‌های تهران تدریس می‌کرد.شیوه تدریس، ارتباط خوب با دانشجویان و تسلط بر درس به مرور او را به شاخص‌ترین استاد درس اقتصاد بخش عمومی تبدیل کرد، که این درس در دوره‌های دکتری اقتصاد وزن زیادی داشت.مطرح کردن اقتصاد بخش عمومی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دروس در مقاطع مختلف از نتایج تلاش‌های وی بود که در این درس مطرح ساختن نقش اقتصاد در ساختار مالیات‌ها و هزینه‌های دولت و تاثیرات آن بر اقتصاد کشور از مباحث اصلی بود و تحلیل این سیاست‌ها به خوبی مشکلات ساختاری دولت‌ها را در ایران آشکار می‌ساخت.تدریس اقتصاد بخش عمومی را اولین بار دکتر تمدن در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران آغاز کرد و دکتر پژویان همیشه او را به‌یاد داشت و در برخی کلاس‌ها از وی دعوت و تجلیل می‌کرد. نتایج کار او در چندین طرح پژوهشی مانند خط فقر و تور حمایتی اقشار آسیب‌پذیر، که انتخاب آنها رویکرد نسبتا جدیدی در ایران بود، در اتخاذ سیاست‌های اقتصادی دولت‌ها تاثیرگذار بود. وی رویکردی انتقادی در قبال سیاست‌های دولت داشت و به مرور به یک چهره رسانه‌ای در مسائل اقتصادی تبدیل شد. چهره خوب، صدای رسا  انتخاب کلمات موثر به مرور زمان از او چهره اقتصاددان رسانه‌ای ایجاد کرد که موردتوجه رسانه‌ها و محافل دولتی بود و به مرور او را به پای ثابت مناظرات اقتصادی تلویزیون تبدیل کرده بود. هرچند از مناصب سیاسی دوری می‌کرد، اما با تاسیس شورای رقابت، که ارگانی تخصصی و فراقوه‌ای بود وارد سمت‌های دولتی شد. او از معدود اقتصاددانان منتقدی است که یک پست تخصصی اقتصادی گرفت لیکن ساختار دولت آمادگی هضم و همکاری با شورای رقابت را نداشت ‌و با وجود برخی حمایت‌ها، شورای رقابت نتوانست نقش کاملی ایفا کند. او همچنان تدریس درس اقتصاد بخش عمومی و راهنمایی دانشجویان را در برنامه داشت و به‌دلیل صراحت لهجه و انتقادهای مستدل، از چهره‌های شاخص در مصاحبه‌های تلویزیونی و مطبوعات شد.من و ایشان هر دو در بهمن ۱۳۹۱ از دانشگاه علامه به درخواست شخصی بازنشسته شدیم و او همچنان کرسی تدریس درس اقتصاد بخش عمومی را حفظ کرد. دکتر پژویان از شاخص‌ترین استادان اقتصاد کشور بود که تا پایان عمر تربیت شاگرد و کار بر روی اقتصاد ایران را وجهه همت خود قرار داد و امروزه در بسیاری از دستگاه‌های دولتی و خصوصی شاگردان او را در مناصب تصمیم‌گیری مشاهده می‌کنیم.روانش شاد و یادش گرامی.