نقاط آسیبپذیر کدامند؟
نخستین بخش، زنجیره عرضه است. همزمان با اعمال محدودیتهای سفر از سوی پکن، شرکت ایرباس خط تولید خود را در تیانجین متوقف کرده است. این شرکت در کارخانه خود در تیانجین هر ماه شش هواپیمای ای ۳۲۰ تولید میکند بنابراین تعطیلی این کارخانه، تولید آن را تحتتاثیر قرار خواهد داد. چند تولیدکننده دیگر که عملیات خود را در چین متوقف کردهاند شرکتهای تویوتا، جنرال موتورز و فولکس واگن هستند. اثرات بر بخش تولید کارخانهای به چین محدود نیست. شرکت خودروسازی هیوندای کره جنوبی خطوط تولید خود را متوقف کرده، زیرا جریان زنجیره عرضه قطعات که معمولا بین دو کشور وجود دارد، دچار اختلال شده است. وزیر اقتصاد ژاپن گفته است تولید کارخانهای و سود شرکتها از شیوع ویروس کرونا لطمه خواهد دید. شرکت خودروسازی نیسان ژاپن سه کارخانه در ووهان چین دارد یعنی شهری که در مرکز اپیدمی ویروس کروناست. شرکت جیاسکی انگلستان که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان داروی این کشور است عملیات بستهبندی دارو در تیانجین را که صد نفر در آن مشغول به کار هستند تعطیل کرده است. این شرکت سه هزار نیروی کار در سراسر چین دارد. شرکت اپل که عرضهکنندههایی در ووهان دارد اعلام کرده بازگشایی برخی کارخانههای عرضهکننده قطعات از پایان ژانویه به اواسط ماه جاری میلادی موکول شده است. عرضهکننده اصلی این شرکت در چین یعنی شرکت فاکسکان، تمامی عملیاتهای خود در چین را متوقف کرده است.
بخش بعدی، بازار چین است. برندهای بینالمللی که بخشی بزرگ از محصولات خود را در بازار چین به فروش میرسانند دچار زیان شدهاند. شرکت نایک نیمی از فروشگاههای خود را تعطیل کرده و ساعات کار نیم دیگر را کاهش داده زیرا خریداران در خانه ماندهاند. در سالهای عادی ۱۷ درصد درآمد شرکت نایک از فروش محصولات در بازار چین حاصل میشود. شرکت آدیداس اعلام کرده تعداد زیادی از فروشگاههای خود را در چین تعطیل کرده و شرکت اچاندام بهدلیل بستن فروشگاههای خود در چین زیان دیده است. دیگر برندهایی که در چین فعالیت میکنند هر یک به میزانی دچار زیان شدهاند. برای مثال شرکت دیزنی اعلام کرده سود عملیاتیاش ۱۷۵ میلیون دلار کاهش مییابد، زیرا مجبور شده دو پارک تفریحی خود را که در آغاز سال نو قمری در چین بسیار فعال هستند تعطیل کند. رستورانهای زنجیرهای مک دونالد ۳۰۰ رستوران خود را که ۱۰ درصد کل رستورانهای این شرکت در کل چین است تعطیل کرده است. استارباکس نیز نیمی از ۴۱۰۰ کافه خود در چین را بسته است. چین یک بازار بزرگ و به سرعت رو به رشد برای کالاهای لوکس است؛ زیرا طبقه متوسط این کشور رشد کرده است. شرکتهایی که محصولات لوکس خود را در بازار چین عرضه میکنند زیان میبینند. شرکتهای استون مارتین و جگوار لندروور برای کسب سود روی بازار چین حساب میکنند. شرکت اخیر ۱۷ درصد محصولات خود را در چین میفروشد. چین همچنین تقریبا تمامی سینماهای خود را تعطیل کرده و این اقدام امسال یک میلیارد دلار زیان به فیلمسازها وارد میکند. چین پس از آمریکا دومین بازار بزرگ فیلم در جهان است.
سومین بخش، گردشگری است. در سالهای اخیر شمار چینیهایی که به خارج سفر میکنند به سرعت افزایش یافته یعنی از ۱۰ میلیون نفر در سال ۲۰۰۰ به ۱۵۰ میلیون نفر در سال ۲۰۱۸ رسیده است. این به آن معنا است که بخش گردشگری چین یکی از بخشهایی است که بیشترین لطمه را از شیوع ویروس کرونا متحمل شده است. در سه هفته اخیر سفرهای خارجی برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا متوقف شده است. سال ۲۰۱۸ نزدیک به ۳۹۰ هزار توریست چینی به انگلستان سفر کردند و بسته به زمان هر سال، گردشگران چینی بین ۱۷ تا ۴۱ درصد کل گردشگرهایی را که به انگلستان سفر میکنند تشکیل میدهند و بهطور متوسط هر یک حدود ۱۷۰۰ پوند هزینه میکنند. حالا همه چیز تغییر کرده است. شیوع ویروس کرونا برای مقاصد گردشگری نزدیک چین از جمله ژاپن نیز خبری بد بوده است. ۴۰ درصد کل پولی که گردشگران خارجی در ژاپن خرج میکنند به گردشگران چینی اختصاص دارد. همچنین سفر خارجیها به چین متوقف شده است و این به معنای زیانهای بزرگ برای شرکتهای گردشگری خارجی و بسیاری از شرکتهای مرتبط با صنعت گردشگری از جمله خطوط هواپیمایی است. بخش گردشگری تایلند زیان بزرگی متحمل شده است. بنا به اعلام موسسه کپیتال اکانامیکس، وضعیت اقتصادی این کشور خوب نیست و گردشگرهای چینی ۴ درصد تولید ناخالص داخلی آن را تشکیل میدهند. هفته قبل بانک مرکزی تایلند نرخهای بهره را یک درصد پایین آورد تا از اثرات منفی شیوع ویروس کرونا بکاهد.
مقاصد مشهور گردشگری در شرق آسیا از جمله بالی اندونزی نیز از این شرایط اثر پذیرفتهاند. بسیاری از خطوط هواپیمایی پروازها از و به چین را ۹۰ درصد کاهش دادهاند و از نیروهای کار خود خواستهاند به مرخصی بدون حقوق بروند. در این میان قیمت سهام شرکتهای هواپیمایی و گردشگری و تمام شرکتهایی که به هر شکل از شرایط بد کنونی اثر میپذیرند کاهش یافته است. چین پس از آمریکا دومین بازار بزرگ مسافرتهای هوایی در جهان است. تحلیلگران معتقدند در ماههای آینده و حتی پس از مهار ویروس کرونا، میزان مسافرتها در داخل چین و بین چین و دیگر کشورها تا اندازه زیادی محدود باقی خواهد ماند و طبیعی شدن شرایط بسیار زمانبر است.