مکانیزم ماشه

سعیده‌فهری : خاورمیانه و در راس آن ایران، هفته‌های پرالتهابی را پشت سر می‌گذارند. تنش‌ها بین ایران و آمریکا و همچنین هم پیمانان آن طی چند وقت گذشته بالا گرفته بود، اما پس از ترور سردار سلیمانی توسط دولت آمریکا، دومینوی اتفاقات، با سرعت بیشتری در حال رخ دادن است و هر لحظه می‌توان منتظر خبر جدیدی بود. دولت ترامپ پس از خارج شدن از برجام، تاکنون سعی کرده سیاست فشار حداکثری را بر ایران اعمال کند و با تحریم‌های سنگین علیه ایران بتواند خواسته‌های خود را به کرسی بنشاند.

 اکنون آمریکا با فشار بر کشور‌های اروپایی، خواسته است تا آنها نیز از برجام خارج شده تا این فشار، بیش از پیش شود. اقدامی که به مکانیزم ماشه موسوم است. این اصطلاح از نظریه بازی‌ها در علم اقتصاد برگرفته شده که در آن، بازیگر در یک بازی تکرار شونده که در ابتدا با دیگر بازیگران همکاری می‌کند، به هنگام دیدن استراتژی دیگر بازیگران بازی، می‌تواند استراتژی ماشه را به کار بسته و به حالتی غیر از حالت اولیه توافق برگردد. موضوعی که برجام را می‌توان به عنوان مثالی از آن یاد کرد. در بند‌های برجام قید شده است که  اگر یکی از طرف‌های برجام به این جمع‌بندی برسد که طرف دیگر به تعهدات ذکر شده در این توافق پایبند نیست پس از شکایت و دادن مهلت به طرف مقابل، در صورت برطرف نشدن خواسته هایش می‌تواند از این توافق خارج شود. در این پرونده سعی کردیم با استفاده از نظر کارشناسان، به بررسی این مکانیزم و پیامد‌های آن بپردازیم.