ناجی جدید یورو؟
اتحادیه اروپا به یک شخصیت قدرتمند نیاز دارد؛ زیرا این اتحادیه با طیفی گسترده از چالشها مواجه است: تنشهای روبهرشد بین اروپا و آمریکا و افزایش نفوذ و قدرت چین تنها دو چالش در بین این چالشها هستند. یکی از دیپلماتهای سابق اتحادیه اروپا میگوید: «برخی معتقدند بورل شخصی مناسب برای قرار گرفتن در سمت مسوول ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیست، اما سابقه طولانی او در عالم سیاست دارایی ارزشمند وی محسوب میشود. او هم تجربه فراوان دارد و هم شجاعت لازم برای پیشبرد اهداف اتحادیه اروپا.»
او سالها در مناصب سیاسی اسپانیا و اتحادیه اروپا فعالیت کرده و تجربه کافی برای عمل به وظایف تعیین شده دارد. بورل آخرین بازمانده سیاسی سوسیالیستهای اسپانیایی در دوران پس از دیکتاتوری فرانکو است. در دوران اخیر برخی جنجالهای مالی برای بورل حاشیههایی پدید آورد، اما او هرگز در این زمینهها متهم نشده است. او در دوره تصدی سمت وزارت خارجه اسپانیا نیز جنجال برانگیز بود. از او بهخاطر انعقاد قرارداد با روسیه در زمینه امنیت دیجیتال انتقاد شد و نیز توصیف او از روسیه بهعنوان دشمن قدیمی اروپا سبب خشم مسکو شد.
به باور بسیاری از کارشناسان بورل در دوره فعالیت خود با چالشها و آزمونهای مختلفی مواجه خواهد بود، اما پنج چالش اهمیت بالاتری دارند. نخستین چالش موضوع پیمان هستهای سال ۲۰۱۵ ایران است. کشورهای عضو اتحادیه اروپا تلاش کردهاند این پیمان را زنده نگه دارند؛ اما تحریمهای آمریکا سبب شده این تلاشها با مانع روبهرو شود. دومین چالش وضعیت منطقه بالکان است. تنش بین صربها و کوزوو بهرغم تلاشهای اتحادیه اروپا برای میانجیگری، افزایش یافته است و دیر یا زود باید درباره استقلال کوزوو تصمیمگیری شود.
سومین چالش ونزوئلاست. با آنکه بسیاری از اعضای اتحادیه اروپا از خوان گوایدو، رقیب مادورو حمایت کردهاند اما مادورو همچنان در مسند قدرت در این کشور قرار دارد و ضروری است شکل روابط اتحادیه اروپا و ونزوئلا مشخص شود. چهارمین چالش چین است. سیاست اتحادیه اروپا در قبال چین اخیرا چندان دوستانه نبوده است. دو طرف بر سر برخی مسائل از جمله امنیت سایبری و دسترسی شرکتهای اروپایی به بازار چین اختلاف نظر دارند. و پنجمین چالش، روابط اتحادیه اروپا با آمریکاست. ترامپ گاه رفتار خصومتآمیزی با اتحادیه اروپا داشته و بین آمریکا و اتحادیه اروپا بر سر برخی مسائل از جمله تجارت و پروژههای نظامی تنش به وجود آمده است.
از دیدگاههای بورل در قبال ایران انتقادهایی شده است. عدهای معتقدند او بیش از حد طرفدار ایران است. بورل در ماه فوریه در چهلمین سالگرد استقرار نظام اسلامی در ایران از این نظام برای توسعه سواد، تحصیل زنان و نقش مهم تهران در سوریه تقدیر کرد. برنامه آقای بورل برای افزایش اثرگذاری اتحادیه اروپا در جهان مورد حمایت بسیاری از اعضای این اتحادیه است. تحلیلگران معتقدند او وقت زیادی صرف ایجاد هماهنگی بین اعضا در حوزههای مختلف خواهد کرد و کمتر از موگرینی به سفر خواهد رفت. از دید آنها این مسیر حرکت مفید است؛ زیرا ابتدا باید در داخل اتحادیه اروپا یکپارچگی پدید آید، در غیر این صورت تلاشها برای افزایش اثرگذاری اتحادیه اروپا در صحنه بینالمللی بیاثر خواهد بود.