چهار دافعه سرمایهگذاران
دلیل نخست فقدان جزئیات برنامه است. طی چند سال اخیر اخبار مختلف از فرآیند عرضه اولیه سهام این شرکت منتشر شده و با آنکه این هفته برخی جنبههای برنامه یاد شده از سوی دولت عربستان اعلام شد، اما سرمایهگذاران بالقوه نمیتوانند درباره آنچه در آینده رخ خواهد داد مطمئن باشند. این ابهام اثرات منفی بر عملکرد سهام شرکت آرامکو خواهد داشت. برخی تحلیلگران معتقدند رقم ارزشگذاری شرکت مهمترین عامل برای تصمیمگیری سرمایهگذاران است. رقمهای پیشنهاد شده برای ارزشگذاری بین هزار تا ۲ هزار میلیارد دلار بوده و سرمایهگذاران خارجی معتقدند رقم واقعبینانه ۴/ ۱ هزار میلیارد دلار است اما عدد و رقم اعلام شده از سوی دولت عربستان بسیار بالاتر از این رقم است. بنابراین کسانی که قصد خرید سهام آرامکو را دارند باید برای هر رویداد از جمله زیان آماده باشند.
دومین عامل، سود نقدی است. موضوع عرضه اولیه سهام شرکت آرامکو در چند سال اخیر مطرح بوده، اما همزمان با نوسانهای شدید در قیمت نفت، بارها به تعویق افتاده است. رقم ارزشگذاری شرکت، بورسهایی که در آنها سهام این شرکت عرضه میشود و رویدادهای ژئوپلیتیک نظیر حملات اخیر به تاسیسات شرکت، همگی عواملی هستند که بر ابهامها درباره آینده و افق سرمایهگذاری در این شرکت میافزایند. اگر رقم نهایی ارزشگذاری ۵/ ۱ هزار میلیارد دلار تعیین شود ارزش این شرکت بسیار بالاتر از شرکتهایی نظیر اپل و مایکروسافت است. این شرکت اعلام کرده، یکی از اولویتهایش پرداخت سود نقدی رو به رشد و پایدار است. میزان سهامی که عرضه میشود بر رقم سود نقدی اثر مستقیم دارد. میزان اندک عرضه سبب میشود سود نقدی جذاب نباشد و با توجه به ریسکهایی که این شرکت و بازار نفت را تهدید میکند، رقم پایین سود نقدی سبب بیرغبتی سرمایهگذاران میشود. آرامکو سوددهترین شرکت جهان است. سال گذشته سود خالص این شرکت ۱۱۱ میلیارد دلار بود، یعنی پنج برابر سود شرکتهای شل و اکسون موبیل. همچنین این شرکت ۵۲ سال میتواند به تولید نفت ادامه دهد و هزینه آن برای استخراج نفت پایینترین میزان در جهان است. آرامکو به ۲۰۱ میلیارد بشکه نفت دسترسی دارد و از هر ۸ بشکه نفتی که در جهان تولید میشود، یک بشکه توسط این شرکت تولید میگردد. همچنین آرامکو تامینکننده اصلی نفت شرق آسیاست؛ اما نباید ریسکهای مختلف را که فعالیتهای آرامکو را تهدید میکنند نادیده گرفت. سومین عامل، مسائل ژئوپلیتیک است. این مسائل نظیر تنش در روابط ایران و عربستان، جزو عواملی هستند که از جذابیت سهام شرکت آرامکو میکاهند. امنیت تاسیسات نفتی عربستان تضمین شده نیست. حملات اخیر به این تاسیسات که ممکن است تکرار شود، نشان میدهد ریسک سرمایهگذاری در سهام شرکت آرامکو کم نیست. سرمایهگذاران بینالمللی معتقدند برای آنکه این ریسکها را بپذیرند باید تخفیف بگیرند، اما با توجه به ارزشگذاری ارائه شده از سوی دولت عربستان بهنظر میرسد تخفیفی در کار نیست.
عامل بعدی، نوسان قیمت نفت است. قیمت نفت اواسط سال ۲۰۱۴ به دلیل میزان بالای عرضه و ضعف تقاضا به شدت کاهش یافت. عربستان و چند کشور دیگر در واکنش به این کاهش تدابیری اتخاذ کردهاند و این تدابیر تا اندازهای موثر بوده است. اما تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا با بهرهگیری از فناوری پیشرفته بر تولید نفت خود افزودهاند و اکنون آمریکا میزان بسیار بالایی نفت تولید میکند. وابستگی جهان به نفت اوپک کاهش یافته و در آینده باز هم کاهش خواهد یافت. این یک تهدید برای شرکتهای نفتی در کشورهای عضو اوپک بهویژه شرکت آرامکو است. تنشهای تجاری بین چین و آمریکا از رشد اقتصاد جهان کاسته و سبب کند شدن رشد تقاضای جهان برای نفت شده است. مشخص نیست این تنشها چه وقت پایان خواهد یافت. اما حتی اگر وضعیت اقتصاد جهان بهتر شود، رشد تولید نفت در کشورهای مختلف سبب میشود سهم اوپک از تامین نفت مورد نیاز جهان کمتر شود. برخی کارشناسان معتقدند عرضه اولیه سهام شرکت آرامکو بیش از حد دیر اتفاق افتاده است. تا چند سال پیش خبری از تولید بیش از ۱۲ میلیون بشکه نفت در آمریکا نبود و اوپک نقشی بسیار بزرگ در بازار نفت بازی میکرد، اما اکنون وضعیت تغییر کرده است.