شوک مدیریتی- امنیتی در آرامکو
نخستین تحول، تغییر در مدیریت شرکت آرامکو است. با توجه به تغییر وزیر نفت و مدیر شرکت آرامکو، عربستان اکنون برای مقابله با تبعات حملات پهپادی حوثی‌ها به تاسیسات نفتی این کشور آمادگی بسیار کمی دارد. کنار گذاشتن آقای الفالح از وزارت نفت و ریاست شرکت آرامکو اشتباه فاجعه‌باری برای این شرکت و نشانی از پایان نقش عربستان به‌عنوان یک منبع ثبات در خاورمیانه است. برکناری آقای الفالح کمی قبل از حملات حوثی‌ها رخ داد و حملات یاد شده اثبات کرد بازار نفت همچنان در مقابل حوادث خاورمیانه بسیار آسیب‌پذیر است.
آقای الفالح همواره یک فرد استثنایی قلمداد شده است. تحت ریاست او جایگاه شرکت آرامکو به‌عنوان کارآترین تولیدکننده نفت در کشورهای عضو اوپک تحکیم شد و در دورانی که آقای الفالح وزیر نفت عربستان بود یعنی طی حدود سه سال اخیر، وی توانست عربستان را در جایگاه بالاتری در اوپک و بازار نفت قرار دهد. توافق‌های متعدد بر سر سهمیه‌های تولید نفت هر یک از اعضای اوپک و همکاری با روسیه و چند کشور دیگر برای کمک به بالا بردن قیمت‌ها طی سه سال اخیر از دستاوردهای مهم آقای الفالح است. او که یک مهندس متبحر است، ۴۰ سال پیش به شرکت آرامکو پیوست، اما به رغم فعالیت‌های مثبتی که برای عربستان داشت، چندی پیش کنار گذاشته شد.
محمد بن‌سلمان برادر خود عبدالعزیز بن‌سلمان را جانشین الفالح کرد. او سابقه طولانی در وزارت انرژی دارد، اما هرگز به‌طور مستقیم بر شرکت آرامکو مدیریت نکرده است. مدیریت این شرکت به فردی داده شده که تجربه‌ای در حوزه نفت ندارد، اما رئیس صندوق سرمایه‌گذاری دولتی است. این امر نشان می‌دهد تغییرات در آرامکو به فروش بخشی از سهام این شرکت طی یک عرضه اولیه مرتبط است. قرار است ۵ درصد سهام آرامکو عرضه شود و ۹۵ درصد بقیه سهام این شرکت به صندوق سرمایه‌گذاری دولتی منتقل خواهد شد.
در یک دنیای طبیعی، سرمایه‌گذاری در شرکت آرامکو سرمایه‌گذاری معقولی است. هزینه تولید نفت در عربستان جزو پایین‌ترین هزینه‌ها در جهان است. اما داشتن سهام حداقلی در شرکتی که ۹۵ درصد باقی سهام آن تحت مالکیت و مدیریت خاندان سلطنتی عربستان است، اصلا جذاب نیست. سهامداران جدید نخواهند توانست در مدیریت شرکت مشارکت کنند و نیز اطلاعات کافی درباره شرکت در اختیار آنها قرار نخواهد گرفت. بدون شک برخی سرمایه‌گذاران این ریسک را می‌پذیرند با این حال بسیاری از سرمایه‌گذاران انتظار دارند، ارزش‌گذاری شرکت و در نتیجه قیمت سهام آن بسیار پایین‌تر از رقمی باشد که گفته شده سلمان در ذهن دارد. او ارزش شرکت را ۲ هزار میلیارد دلار در نظر گرفته است.
حضور یا نبودن مدیران حرفه‌ای نظیر آقای الفالح در شرکت آرامکو یک عنصر کلیدی در تعیین ارزش این شرکت است. هنوز مشخص نیست آیا عرضه اولیه سهام آرامکو یک عرضه اولیه کاملا عمومی بر مبنای داده‌های واقعی و مقررات بازار است یا یک عرضه اولیه خصوصی انجام خواهد شد. از دید سرمایه‌گذاران بین‌المللی نبودن آقای الفالح در مدیریت شرکت آرامکو یک عامل منفی و اختلال‌آور محسوب می‌شود. مشخص نیست وزیر جدید نفت عربستان چطور روابط این کشور را با دیگر اعضای اوپک مدیریت خواهد کرد. خاندان سلطنتی عربستان در قبال برخی اعضای این سازمان موضعی سخت دارد.
آقای الفالح توانسته بود این روابط را به خوبی مدیریت کند و طی سه سال اخیر سیاست‌های او با هماهنگی و پایبندی اعضا به اجرا در می‌آمد. همچنین روابط عربستان و روسیه خوب پیش می‌رفت، اما اکنون درباره همه این موارد تردید وجود دارد و این یک عامل منفی است که بر ارزش‌گذاری شرکت آرامکو اثر خواهد گذاشت.اکنون معادلات بازار جهانی نفت بسیار پیچیده‌تر از قبل شده است و تجربه عبدالعزیز بن‌سلمان در حوزه نفت به اندازه‌ای نیست که بتواند توصیه‌ها و مشورت‌های کافی در اختیار بن‌سلمان قرار دهد.
برای جبران کاهش تولید و عرضه نفت عربستان به اندازه کافی مازاد عرضه در داخل اوپک و در دیگر تولیدکنندگان نفت وجود دارد اما ریسک بزرگ‌تری که متوجه بازار است، اقدامات تلافی‌جویانه‌ای است که احتمال دارد عربستان علیه ایران انجام دهد. اگر درگیری نظامی بین دو کشور رخ دهد با توجه به بی‌ثباتی حکومت عربستان تحت حاکمیت بن سلمان، اوضاع بازار نفت بسیار نگران‌کننده خواهد شد. در واقع اگر درگیری آغاز شود، هر گونه رشد قیمت‌ها پایدار خواهد بود و این به معنای بروز رکود در اقتصاد جهان است. برخی کارشناسان معتقدند آقای الفالح به این علت برکنار شد که در مورد این موضوعات حقایق را به بن‌سلمان می‌گفت.
در هفته‌های اخیر سهام بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده نفت در جهان در آستانه عرضه اولیه قرار داشته و بسیاری از مراحل این فرآیند آماده بود، اما حملات حوثی‌ها در ابتدای هفته جاری تمامی این روند را متوقف کرده است و اکنون پرسش‌های متعدد و مهمی درباره این شرکت، ارزش و امنیت آن مطرح است که تا پاسخ قانع‌کننده به آنها داده نشود بعید است عرضه اولیه انجام شود. سرمایه‌گذاران بین‌المللی از پیش به احتمال حمله حوثی‌ها به فرودگاه‌ها و تاسیسات نفتی عربستان فکر کرده بودند؛ اما حملات ابتدایی هفته جاری و کاهش تولید نفت به نصف هرگز پیش‌بینی نشده بود.
از آنجا که ممکن است این نوع حملات باز هم رخ دهد و فعلا عربستان توان مقابله با آن را ندارد به‌نظر می‌رسد باید برای مدتی عرضه اولیه شرکت آرامکو به تعویق افتد تا شرایط به حالت عادی بازگردد. شرکت آرامکو باید در دو حوزه اقدامات موثر و فوری انجام دهد: نخستین حوزه به حالت عادی بازگرداندن تولید نفت در تاسیسات مورد حمله است. این اقدام اعتماد را به سرمایه‌گذاران باز می‌گرداند؛ زیرا مشخص می‌شود این شرکت توانایی رفع ریسک‌ها را دارد. اگر چنین شود رشد قیمت نفت به نفع شرکت آرامکو خواهد بود و قیمت سهام آن را برای عرضه اولیه بالا می‌برد. اقدام ضروری بعدی، افزایش امنیت تاسیسات نفتی و فرآوری نفت است. تهدیدها علیه تاسیسات نفتی عربستان افزایش یافته و اگر جنگ در یمن پایان نیابد تهدیدها ادامه پیدا خواهد کرد و حتی افزایش می‌یابد.
عربستان به هر روش ممکن باید ترتیبی دهد تا امکان و احتمال حادثه‌ای نظیر حمله پهپادی حوثی‌ها به این تاسیسات به حداقل برسد و البته به باور کارشناسان مادامی که بی‌ثباتی سیاسی در عربستان وجود دارد، احتمال آنکه ارزش‌گذاری شرکت آرامکو مطابق خواست بن‌سلمان باشد کم است. بن‌سلمان که معمار عرضه اولیه شرکت آرامکو است، مایل است رقم ارزش‌گذاری ۲۰۰۰ میلیارد دلار باشد اما کارشناسان معتقدند رقم واقع‌بینانه ۱۵۰۰ میلیارد دلار است.
ارسال نظر