سیاست‌های متناقض کاخ سفید
واقعیت این است که از اوایل سال گذشته میلادی آقای مکرون تلاش کرده ایران و آمریکا را به گفت‌وگو بر سر یک پیمان هسته‌ای جدید و فراگیرتر تشویق کند. در آن زمان مکرون در کاخ سفید «چهار ستون» یک چنین پیمان اصلاح شده را بیان کرد. مکرون مایل است برنامه موشکی ایران محدود و دخالت‌های این کشور در منطقه کاهش یابد. او که به علاقه ترامپ به اقدامات دیپلماتیک غیرمنتظره آگاه است تصور کرد اگر وزیر خارجه ایران را به محل نشست گروه ۷ دعوت کند ملاقاتی رخ خواهد داد که زمینه مذاکرات بین دو طرف در آینده خواهد شد. احتمالا آقای مکرون از موفقیت رئیس‌جمهوری کره جنوبی در استفاده از المپیک زمستانی سال ۲۰۱۸ برای نزدیک شدن به کره‌شمالی و زمینه‌سازی برای ملاقات ترامپ و رهبر کره‌شمالی الگو گرفته است.
اما واقعیت این است که تلاش او موفقیت‌آمیز نبود و چند دلیل روشن برای این شکست وجود دارد: نخستین دلیل این است که آقای ظریف یک مقام به اندازه کافی ارشد در نظام سیاسی ایران نیست. همچنین تیم ترامپ از شخص آقای ظریف خوششان نمی‌آید؛ زیرا او را فرد مورد علاقه دستگاه سیاست خارجی دولت اوباما می‌دانند و در نهایت باید به این نکته اشاره کرد که او از تهران با خود امتیازی برای ارائه نیاورده بود. احتمالا اگر به جای آقای ظریف رئیس‌جمهوری ایران به شهر بیاریتز فرانسه آمده بود و یک پیام معنادار با خود همراه داشت ترامپ نمی‌توانست در برابر یک دیدار سودده مقاومت کند.
رویکرد ترامپ به یک چنین دیپلماسی غیر‌رسمی یعنی اقداماتی نظیر دعوت غیرمنتظره وزیر خارجه ایران همزمان با برگزاری نشست گروه ۷ چندان روشن نبوده است. او از مذاکره با ایران استقبال کرده، اما از شدت تحریم‌ها نکاسته است. تلاش آقای شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن برای ایجاد زمینه مذاکرات بین ایران و آمریکا نیز موفقیت آمیز نبود. دو ماه پیش او به ایران سفر کرده بود. واکنش ترامپ به شکست تلاش نخست وزیر ژاپن این بود که او در یک توییت نوشت: «فکر می‌کنم حتی برای فکر کردن به یک پیمان خیلی زود است. آنها آماده نیستند. ما هم آمادگی نداریم.» به رغم شکست آقای آبه، مکرون با این ایده که بتواند پیمان هسته‌ای سال ۲۰۱۵ را حفظ کند تلاش کرده زمینه تغییر در این پیمان را از طریق مذاکره فراهم کند. او در ماه‌های ژوئن و ژوئیه مشاور ارشد خود را به تهران فرستاد تا وضعیت را ارزیابی کند. ترامپ با تلاش‌های مکرون مخالفت نکرده، اما اوایل ماه قبل در یک توییتر نوشت: «می‌دانم که آقای مکرون حسن نیت دارد اما هیچ کس جز آمریکا از جانب آمریکا سخن نمی‌گویند.» ترامپ در پایان نشست گروه ۷ با اشاره به وضعیت اقتصادی ایران نسبت به ملاقات با رئیس‌جمهوری ایران ابراز تمایل کرد اما شرط ایران لغو تحریم هاست.
یک تضاد عمیق وجود دارد به این معنا که آمریکا جنگی اقتصادی علیه ایران آغاز کرده، اما همزمان بر مذاکره تاکید می‌کند. پنتاگون از اینکه رویارویی نظامی بین ایران و آمریکا رخ نداده خوشحال است البته آمریکا نمی‌خواهد این پیام به ایران فرستاده شود که واشنگتن در موضع ضعف قرار دارد. اما اکنون شرایط به چه شکل است؟ ترامپ و هم‌پیمان‌های آمریکا در خلیج‌فارس از جمله امارات مایل نیستند جنگی با ایران رخ دهد. اخیرا امارات ایده برگزاری نشستی بین کشورهای حوزه خلیج‌فارس برای بحث درباره امنیت این منطقه را مطرح کرده و آمریکا نیز تایید کرد مذاکرات پنهانی با حوثی‌ها در یمن داشته است. اما از احتمال درگیری نظامی در منطقه کاسته نشده است. رژیم اسرائیل چند روز پیش عملیات‌هایی علیه نیروهای طرفدار ایران در لبنان، عراق و سوریه انجام داد و ممکن است واکنش‌ها به این اقدامات سبب آغاز درگیری باشد. در هفته‌های آینده تحولات در منطقه خاورمیانه با سرعت ادامه پیدا خواهد کرد و هیچ احتمالی را نمی‌توان منتفی دانست.
ارسال نظر