سلطه اپل در بازار

واقعیت این است که بازار اپلیکیشن‌های موبایل می‌تواند به بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بازار جهان تبدیل شود و نقش آن در اقتصاد جهان هر روز بیشتر خواهد شد. میلیاردها نفر در سرتاسر جهان به ابزارهای موبایل دسترسی دارند و هر روز که می‌گذرد صدها اپلیکیشن جدید در معرض استفاده مردم قرار می‌گیرد و به‌ویژه سرعت گسترش استفاده از اپلیکیشن‌ها در سال‌های آینده بیشتر می‌شود. زیرا زمینه برای استفاده از فناوری‌های پیشرفته برای تعداد بسیار بیشتری از جمعیت کره زمین فراهم خواهد شد.

برای مثال اپلیکیشن‌های مالی، آینده صنعت مالی و بانکداری جهان را دگرگون خواهد کرد و بسیاری از رویه‌های کنونی ارائه خدمات مالی و بانکی تغییر می‌کند. شرکت‌ها و کشورهایی که در ایجاد اپلیکیشن‌های جدید پیشرو هستند، قادرند تحولات بزرگی در روش زندگی مردم پدید آورند و آنها هستند که الگوهای رفتاری جدید را در حوزه‌های مختلف ایجاد می‌کنند. این بازار رو به رشد، توجه شرکت‌های فعال در حوزه فناوری و تولید نرم‌افزار را به خود جلب کرده و این شرکت‌ها بخش‌های مجزا و اختصاصی برای تولید این فناوری‌ها و نرم‌افزارها تاسیس کرده اند. رقابتی سخت بین شرکت‌های یاد شده بر سر کسب سهم بالاتر در بازار اپلیکیشن‌های موبایل و شکل‌دهی به آینده در جریان است و در آینده با ورود شرکت‌های جدید به این حوزه بر شدت این رقابت افزوده خواهد شد. با توجه به سرعت تحولات در بازار اپلیکیشن‌های موبایل پیش‌بینی مشخصات این بازار در آینده آسان نیست، اما بر مبنای برخی معیارها ابعاد این بازار تخمین زده شده است. سال ۲۰۱۶ ارزش بازار اپلیکیشن‌های موبایل ۱۰۸ میلیارد دلار بود و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۳ این رقم به ۳۱۱ میلیارد دلار برسد که رشد سالانه حدود ۲۰ درصدی را نشان می‌دهد.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های اپلیکیشن‌های موبایل که سبب گسترش سریع استفاده از آنها شده سهولت استفاده و سازگاری این اپلیکیشن‌ها با ابزار‌های موبایل است. از آنجا که این اپلیکیشن‌ها اطلاعات مورد نیاز استفاده‌کنندگان در حوزه‌های گوناگون را در اختیار آنها قرار می‌دهند، به نیاز اساسی کاربران تبدیل شده اند. نکته مهم دیگر این است که این اپلیکیشن‌ها روی ابزارهای موبایل قرار دارند و هر لحظه در اختیار استفاده‌کننده هستند.

کارشناسان در توصیف بازار اپلیکیشن‌های موبایل به رشد سریع آن همزمان با استفاده رو به افزایش از ابزارهای موبایل و ساخته شدن ابزارهای جدید نظیر تبلت و کامپیوترهای شخصی اشاره کرده اند. اپلیکیشن‌های موبایل عموما حجم پایین دارند و از لحاظ اقتصادی کم هزینه هستند. آنها نه تنها نیازهای مصرف‌کنندگان را به سرگرمی پاسخ می‌دهند، بلکه نیازهای تجاری و مالی را رفع می‌کنند. در واقع این ابزار بر میزان بهره‌وری افزوده و درباره رشد آن هیچ تردیدی وجود ندارد. ورود روزافزون شرکت‌های نرم‌افزاری جدید به بازار تولید و انتشار اپلیکیشن‌ها در کنار رشد سریع استفاده از انواع ابزارهای موبایل تضمین می‌کند که بازار اپلیکیشن‌های موبایل رشد قابل‌ملاحظه‌ای خواهد داشت و به‌ویژه در اقتصادهای نوظهور نظیر چین و هند افق بازار این نرم‌افزارها بسیار امیدوارکننده است.

در پنج سال آینده دو عاملی که ذکر شد زمینه را برای رونق فعالیت شرکت‌های نرم‌افزاری فراهم می‌کند. همچنین رشد استفاده از پلت‌فرم‌های اندروید و آی‌او‌اس، پیشرفت فناوری‌ها که سهولت استفاده را ممکن می‌کند و افزایش استفاده از گوشی‌های هوشمند سبب خواهد شد ساختار بازار دگرگون شود. در حقیقت در تمامی جنبه‌ها رقابت‌ شدیدی بین شرکت‌های توسعه دهنده اپلیکیشن‌ها ادامه پیدا خواهد کرد. این شرکت‌ها مجبور هستند در محصولات خود به ارتقای تجربه مشتری، کیفیت بالاتر محصول، کاهش هزینه و افزایش امکانات فکر کنند و ترتیبی دهند تا پیشتاز باشند. در این حوزه‌ها، شرکت‌های بزرگ که توانایی ارائه بیشترین امکانات را با قیمت‌های مناسب دارند سهم بالاتری از بازار را تصاحب خواهند کرد.

یک نکته مهم، امنیت سایبری است. درست شبیه دیگر حوزه‌های کار با اینترنت، در حوزه استفاده از اپلیکیشن‌های موبایل نیز اطمینان کاربران از امنیت یک مولفه بسیار حیاتی است. صرف‌نظر از پیشرفت‌هایی که در حوزه حفظ و تضمین حریم خصوصی و امنیت کاربران رخ داده، همواره ریسک حملات سایبری وجود دارد. این جنبه از اپلیکیشن‌های موبایل چنان پر اهمیت است که شرکت‌های بزرگ نرم‌افزاری بخش‌های ویژه‌ای برای ارتقای امنیت اختصاص داده‌اند. تمامی نرم‌افزارها در معرض خطر امنیتی قرار دارند. از سوی دیگر افزایش نفوذ شبکه‌های اجتماعی که دارای ویژگی‌های ارزش افزوده هستند بر رشد بازار اپلیکیشن‌های موبایل اثر می‌گذارد. اینها روند‌هایی هستند که در سال‌های آینده ادامه پیدا خواهند کرد.

بازار اپلیکیشن‌های موبایلی بر مبنای محیط بازار، نوع اپلیکیشن و جغرافیا تقسیم‌بندی می‌شوند. در حوزه محیط بازار، دو بازیگر اصلی، گوگل پلی‌استور و اپل اپ‌استور هستند. البته بلک‌بری او اس اپ‌استور و ویندوز اپ‌استور نیز جزو محیط‌های فعال در این بازار هستند، اما سهم بسیار کمتری دارند. در حوزه نوع اپلیکیشن‌ها می‌توان به بازی، موسیقی و سرگرمی، سلامت و تناسب‌اندام، سفر، تجارت الکترونیک و خرده‌فروشی، آموزش و امور مالی اشاره کرد. همچنین بسیاری از اپلیکیشن‌ها جنبه خبری دارند یعنی اخبار سیاسی، اقتصادی و... را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. در حوزه جغرافیا تقسیم‌بندی به شکل آمریکای شمالی، اروپا و آسیا پاسیفیک است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۶ اپل اپ‌استور بیشترین سهم را در ارائه اپلیکیشن‌های موبایل در اختیار داشته و انتظار می‌رود تا ۵ سال آینده نیز این سلطه بر بازار ادامه پیدا کند. ویژگی‌های ارائه شده از سوی این محیط از جمله امنیت بالا، امکانات گسترده، بهره‌گیری از هوش مصنوعی و تنوع اپلیکیشن‌ها چنین جایگاهی را برای اپل اپ‌استور فراهم کرده است. البته رشد گوگل پلی‌استور طی پنج سال آینده سریع تر از اپل اپ‌استور خواهد بود. این دو محیط ارائه اپلیکیشن‌ها در رقابتی تنگاتنگ با هم هستند و نوآوری‌هایی که در اختیار کاربران قرار می‌دهند، وجه تمایز آنهاست و بعید نیست در سال‌های آینده گوگل پلی‌استور در صدر فهرست قرار گیرد.

در بین موضوعات اپلیکیشن‌ها، اپلیکیشن‌های بازی بزرگ‌ترین سهم را در اختیار دارند و انتظار می‌رود در آینده سهم این حوزه همچنان بالاتر از بقیه حوزه‌ها باقی بماند. تعداد شرکت‌هایی که مشغول تولید بازی‌های گرافیکی قابل‌اجرا روی گوشی‌های تلفن همراه است در حال افزایش است. البته سرعت رشد اپلیکیشن‌های موسیقی و سرگرمی سریع تر از رشد اپلیکیشن‌های بازی است. برای مثال در سال ۲۰۱۷ رشد این حوزه ۱۸۸ درصد بود و این رشد حاصل افزایش استفاده از فبلت‌ها و توسعه استفاده از اینترنت در هند است.

آمریکا و چین کشورهای پیشرو در حوزه تولید اپلیکیشن موبایل در جهان هستند. در حال‌حاضر سهم آمریکای شمالی بالاتر از چین است، اما انتظار می‌رود در سال‌های آینده چین با پشت‌سر گذاشتن آمریکا در صدر فهرست قرار گیرد و اگر چنین شود، سهم منطقه آسیا پاسیفیک بزرگ تر خواهد شد. هر چه تعداد شرکت‌های تولیدکننده اپلیکیشن‌های موبایل در یک کشور بیشتر شود سهم آن کشور در این بازار بزرگ تر می‌شود. آمارها نشان می‌دهد تعداد این شرکت‌ها در منطقه آسیا پاسیفیک در حال رشد سریع است و نیز میزان دانلود اپلیکیشن‌ها در این منطقه افزایش یافته است.