ناتوانی اقتصاددان‌ها در پیش‌بینی رویدادهای آینده یا توصیف آنچه در گذشته رخ داده پرسش‌هایی را درباره اعتبار علم اقتصاد مطرح کرده است. پاسخ به این سوالات بسیار مهم است، زیرا دیدگاه‌ها و پیش‌بینی‌های اقتصاددان‌ها بر تصمیم دولت‌ها تاثیرات بزرگ دارد و اشتباه در آن فاجعه بار خواهد بود. در این میان اندیشمندان معتقدند اقتصاد دارای اصول صحیح است و بر مبنای این اصول می‌توان به پیش‌بینی آینده پرداخت، اما اگر انتظاراتی فراتر از توان این علم از آن داشته باشیم، نتایج ناامیدکننده خواهد بود. همچنین اقتصاد به‌عنوان علمی که باید رفتار انسان‌ها را پیش‌بینی کند مانند علوم مشابه با محدودیت‌های ذاتی مواجه است و عدم قطعیت جزء ماهیت آن است.

نظریه‌های اقتصادی در مرزهای اعتبار خود قابل اتکا هستند، اما عوامل مختلف سبب می‌شود گاه پیش‌بینی‌هایی که بر مبنای آنها مطرح می‌شود، اشتباه باشد. برای مثال اگر پیروان یک مکتب اقتصادی چشم خود را به روی واقعیت‌های تغییر پیدا کرده جامعه ببندند، مسلما توصیف آنها از واقعیت صحیح نخواهد بود. همچنین اگر انعطاف لازم را برای پذیرفتن دیدگاه‌های مخالف موجود نداشته باشند، دچار جزم اندیشی می‌شوند. نظریه‌های اقتصادی در حال تکامل هستند و برای مثال ظهور اقتصاد رفتاری یکی از قدم‌های رو به جلو محسوب می‌شود. در مطالب حاضر به محدودیت‌های علم اقتصاد، لزوم تغییر دیدگاه اقتصاددان‌ها همزمان با تحولات در جهان واقعی، زیان‌های سلطه ریاضیات بر نظریه‌های اقتصادی و اقداماتی که برای دقیق شدن پیش‌بینی‌ها و توصیف‌ها باید انجام شود اشاره شده است.

 

احسان آذری‌نیا

اخبار مرتبط