لازم؛ اما ناکافی

کیت ویلینگ پاسیفیک استاندارد از سال‌ها پیش پرسش‌هایی درباره میزان اثرگذاری نشست‌های مجمع جهانی اقتصاد مطرح بوده است و عده‌ای معتقدند این اثر‌گذاری در حوزه رفع مشکلاتی که جهان دچار آن است، اندک است. برای مثال به باور این گروه، در نشست‌های یاد شده، سخنران‌ها همان حرف‌هایی را به زبان می‌آورند که همه بارها و بارها شنیده‌اند. نشست اقتصاد جهان محلی برای ملاقات مدیران شرکت‌های بزرگ، رهبران کشورها و شخصیت‌های معروف اجتماعی، هنری و ... است.

البته عده‌ای نیز معتقدند مجمع جهانی اقتصاد محلی برای دستیابی به اتفاق نظر و گفت‌وگو درباره موضوعات مهم جهان است و در آن شفاف‌سازی درباره این موضوعات صورت می‌گیرد. در نشست امسال که موضوع اصلی آن نسخه ۴ جهانی‌سازی بود بیشترین سخنان درباره خطرات یکجانبه‌گرایی و سیاست‌های حمایت‌گرایانه بیان شد. از آنجا که نشست‌های مجمع جهانی اقتصاد در ژانویه برگزار می‌شود همه ناظران دوازده ماه فرصت دارند تا ببینند تاثیر سخنان شرکت‌کنندگان چیست و در این میان بزرگ‌ترین چالش، عملی کردن ایده‌ها و واکنش نشان دادن به هشدارهاست. تجربه نشست‌های قبلی نشان می‌دهد بحث‌هایی که در این نشست‌ها صورت می‌گیرد در نهایت و در دنیای واقعی به شروع برخی اقدامات منجر می‌شود. بهترین نمونه ائتلاف جهانی برای واکسیناسیون و ایمن کردن GAVI است. این برنامه ۱۸ سال پیش آغاز شد و واقعا زمینه گسترش واکسیناسیون و مهار بیماری‌ها را فراهم کرد. یکی از علل کاهش مرگ‌و‌میر کودکان اجرای این برنامه بود. استفان اشتراوس، استاد دانشگاه پرینستون می‌گوید: «این نشست محلی بسیار خوب برای تبادل نظر اندیشمندان در حوزه‌های مختلف است. اگرچه در یک نشست چهار روزه نمی‌توان به تمامی جنبه‌های موضوع مورد بررسی پرداخت. اما ملاقات رودررو سبب افزایش سرعت پیشرفت برنامه‌ها می‌شود.» موضوع مهم دیگر اثرات نشست‌های مجمع جهانی اقتصاد بر آگاهی مصرف‌کنندگان است. تحقیقی که درباره اثرات این نشست‌ها طی ۸ سال بر عملکرد مصرف‌کنندگان در زمینه‌های مختلف از جمله رفتارها در حوزه محیط زیست مصرف، مسوولیت‌پذیری اجتماعی، سواد مالی و ... انجام شد، نشان می‌دهد سخنرانی‌ها و مطالبی که پس از نشست منتشر می‌شود اثرات مثبت داشته است و این بسیار مهم است. زیرا در نهایت مصرف‌کنندگان هستند که باید در رفتار خود تغییرات لازم را به وجود آورند و از شدت پیدا کردن روندهای منفی از جمله تغییرات آب و هوایی جلوگیری کنند. البته نشست‌های مجمع جهانی اقتصاد مانند بسیاری از نشست‌های بین‌المللی دیگر نقاط ضعفی دارد. برای مثال در این نشست‌ها صرفا اظهارنظرهایی از سوی مقامات سیاسی و اقتصادی و اندیشمندان صورت می‌گیرد و این امیدواری وجود دارد که شرکت‌کنندگان به هشدارها توجه کنند. اما اهرمی برای عملی کردن آنچه بیان می‌شود وجود ندارد و در واقع تصمیم‌گیری‌ها به سیاستمداران واگذار می‌شود.

این یک نقطه ضعف بزرگ محسوب می‌شود زیرا در دوران حاضر به دلیل وجود ریسک‌های فوری برای اقتصاد جهان از جمله دنباله روی از سیاست‌های حمایت گرایانه، توجه رهبران جهان و مدیران شرکت‌های بزرگ از موضوعات به همان اندازه مهم از جمله تغییرات آب و هوایی و افزایش نابرابری‌های اجتماعی و مالی در جهان، منحرف شده و این درحالی است که به تدریج ریسک‌های یاد شده به شکل خطرناک بشریت را در معرض تهدید قرار خواهد داد. در مجموع نمی‌توان گفت نشست‌های مجمع جهانی اقتصاد بی فایده هستند اما میزان تاثیر‌گذاری آنها کافی نیست.