کودکی یک رئیس‌جمهور

دیدگاه بسیاری از اعضای کنگره و حتی برخی جمهوری‌خواهان درباره تعطیل شدن دولت بر سر اختلاف نظر‌های موجود این است که رفتار ترامپ کودکانه و بی‌فایده است. مقامات کاخ سفید منتظر یک پیشنهاد از سوی کنگره درباره تامین مالی احداث دیوار امنیتی در مرز مکزیک و آمریکا هستند و پیش‌بینی شده تعطیلی دولت به سال جدید میلادی کشیده خواهد شد. کنگره جدید سوم ژانویه آغاز به کار خواهد کرد و انتظار می‌رود مذاکرات بر سر بودجه و اولویت‌های ترامپ از سر گرفته شود. به نظر می‌رسد ترامپ و کنگره وارد یک دوره مذاکرات برای امتیازدهی خواهند شد به این معنا که دموکرات‌ها نیز موافق احداث دیوار امنیتی در مرز مکزیک هستند اما قصد دارند در ازای گرفتن چند امتیاز از ترامپ و جمهوری‌خواهان با این موضوع موافقت کنند.

از سوی دیگر ترامپ مایل است عمل به وعده ساخت دیوار در مرز مکزیک را به فهرست وعده‌هایی که به آنها عمل کرده اضافه کند و از این فهرست در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ بهره ببرد. به همین دلیل پیش‌بینی می‌شود به زودی یعنی پس از رد و بدل شدن امتیازها بین دولت و دموکرات‌ها، مشکل تعطیلی برخی نهادهای دولتی حل شود. همچنین ترامپ می‌تواند از جنجال‌ها بر سر تعطیلی دولت بهره‌های دیگری ببرد. اما تحلیلگران می‌گویند این گونه رفتارها از سوی دموکرات‌ها و ترامپ غیرمنطقی است. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد بسیاری از مردم هم با احداث دیوار مخالفند و هم با تعطیلی دولت. اصولا سیاست‌های ترامپ در حوزه مهاجران مخالفان بسیار زیادی دارد و اگر او حرکت در مسیر کنونی را ادامه دهد در انتخابات سال ۲۰۲۰ اقداماتی که در حوزه مهاجران انجام داده جزو نقاط ضعف وی محسوب می‌شود.

احتمال طولانی شدن مدت تعطیلی دولت وجود دارد. اگر دو طرف نتوانند بر سر موضوعات گوناگون به توافق برسند تعطیلی نهادهای دولتی ادامه پیدا می‌کند. اما ممکن است دموکرات‌ها ترجیح دهند رویارویی با ترامپ را به اول ماه مارس سال آینده بر سر موضوع بالا بردن سقف مجاز بدهی دولت موکول کنند. در این حالت درخواست ترامپ در حوزه تامین بودجه ساخت دیوار در مرز مکزیک تامین می‌شود اما او نباید تصور کند دموکرات‌ها مشکل‌آفرینی نخواهند کرد. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد دیدگاه مردم و ثروتمندان درباره وضعیت اقتصاد کمتر از گذشته مثبت است و عده‌ای معتقدند سال آینده بر ضعف‌ها افزوده خواهد شد. این نگاه منفی در بین دموکرات‌ها بیشتر است.

در این وضعیت مردم مشاهده می‌کنند که دولت و کنگره نتوانسته‌اند بر سر بودجه ساخت یک دیوار در مرز مکزیک به توافق برسد یا قصد دارند از این موضوع برای اعمال فشار بر طرف مقابل استفاده کنند. مسلم است که حتی اگر تعطیلی نهادهای دولتی خیلی زود پایان یابد تاثیر منفی عملکرد و رفتار دولت و کنگره در ذهن مصرف‌کنندگان باقی خواهد ماند. مصرف ۷۰ درصد تولید ناخالص داخلی آمریکا را تشکیل می‌دهد و اگر مردم ترجیح دهند کمتر مصرف کنند شرایط اقتصادی سال آینده دشوارتر از حدی خواهد بود که پیش‌بینی شده است.

تعطیل شدن نهادهای دولتی مستقیما حاصل تصمیم ترامپ است. از روز شنبه بسیاری از نهادهای دولتی تعطیل شده است، زیرا ترامپ بودجه کنگره را امضا نمی‌کند مگر آنکه هزینه ساخت دیوار در مرز مکزیک در آن گنجانده شده باشد. این در حالی است که ترامپ در دوران مبارزات انتخاباتی قول داده بود دیوار را خواهد ساخت و پول آن را نیز از مکزیک خواهد گرفت. این وعده تحقق نیافته و مالیات‌دهندگان آمریکایی باید هزینه ساخت دیوار را بپردازند. اگر ترامپ هفته قبل بسته بودجه موقت را امضا کرده بود، تا ماه فوریه دولت تعطیل نمی‌شد.

نکته جالب دیگر اینکه در حال حاضر جمهوری‌خواهان یعنی هم حزبی‌های ترامپ در هر دو مجلس نمایندگان و سنا اکثریت را در اختیار دارند دولت ترامپ نتوانسته حمایت کافی را برای تامین بودجه دیوار مرزی مکزیک کسب کند. حال تصور کنید از ابتدای سال جدید میلادی که دموکرات‌ها اکثریت را در مجلس نمایندگان در اختیار خواهند داشت روند همکاری بین دولت و کنگره به چه شکل خواهد بود؟ تعطیل شدن نهادهای دولتی به خودی خود تاثیرات بزرگی بر اقتصاد آمریکا نمی‌گذارد اما این تعطیلی اکنون در زمانی رخ داده که نظرسنجی‌های متعدد از کارشناسان نشان می‌دهد شرایط اقتصادی و وضعیت بازار مالی در سال آینده میلادی بدتر خواهد شد.

در هفته‌های اخیر میزان کاهش شاخص‌های مالی در برخی بازارها بسیار بزرگ و نگران‌کننده بوده است. در حال حاضر در سراسر جهان احتمال ورود بازارها به فاز رکود کاملا وجود دارد و برخی بازارها از پیش در چنین فازی قرار گرفته‌اند. طبق تعریف، کاهش ۲۰ درصدی شاخص نسبت به اوج قبلی به معنای رکود بازار است. بورس شانگهای و بورس آلمان از پیش در چنین وضعیتی قرار گرفته‌اند. سال آینده دولت آمریکا باید تصمیم‌های بسیار مهمی اتخاذ کند. مذاکرات تجاری بین چین و آمریکا در جریان است و تا پایان ماه فوریه یعنی دو ماه دیگر ادامه دارد. تصمیم‌های ترامپ در حوزه اعمال تعرفه بر کالاهای صادراتی دیگر کشورها به ویژه چین اثرات منفی داشته و از سال آینده حتی اگر تنش شدت پیدا نکند تاثیرات منفی تعرفه‌های کنونی بیشتر احساس خواهد شد. مورد بعدی سیاست‌های حمایتی مالی دولت آمریکاست. در برنامه اول، مالیات شرکت‌ها و اشخاص از ابتدای سال جاری کاهش پیدا کرد و تاثیر این اقدام تا چند وقت پیش مثبت بود، اما این تاثیر تا اندازه زیادی کاهش یافته است و ترامپ سال آینده نمی‌تواند دومین برنامه حمایتی را اجرا کند، زیرا دموکرات‌ها مانع نخواهند شد. کارشناسان امیدوارند مقابله‌های دموکرات‌ها با ترامپ شدید نباشد اما به احتمال زیاد تنش‌هایی رخ خواهد داد. کاهش حمایت جمهوری خواهان از برنامه‌ها و دیدگاه‌های ترامپ عاملی مهم برای نگرانی آمریکایی‌هاست.