مخالفت با چند جانبه‌گرایی

کشورهای عضو گروه ۲۰ بر پایبندی خود به تجارت بین‌المللی و نظم جهانی مبتنی بر مقررات تأکید کردند و با درخواست آمریکا درباره لزوم اصلاح سازمان تجارت جهانی موافقت شد. در ابتدای نشست، توافق بر سر بیانیه مشترک به هیچ وجه قطعی نبود، زیرا مذاکره‌کنندگان آمریکایی مواضع سخت اتخاذ کرده بودند و با هرگونه اشاره به چندجانبه‌گرایی، نظم مقررات‌محور یا نقش‌آفرینی صندوق بین‌المللی پول به‌عنوان یک تور ایمنی جهانی مخالفت کردند.

اعضای گروه ۲۰ معتقدند ناکامی در توافق بر سر بیانیه مشترک سبب می‌شود فلسفه وجودی و ادامه حیات گروه ۲۰ به‌عنوان یک نشست ثبات‌بخش برای اقتصاد جهان به خطر افتد و زمینه برای گسترش سیاست‌های حمایت‌گرایانه فراهم شود. مقامات اتحادیه اروپا و ۱۹ کشور دیگر کل هفته گذشته را صرف تهیه یک بیانیه معنادار و موثر که البته سبب نارضایتی آمریکا نشود کردند. با آنکه در این بیانیه به برخی اصول اساسی تجارت و حاکمیت جهانی اشاره شده، اما به موضوعاتی نظیر مهاجرت، پناهندگان و تغییرات آب و هوایی صرفا نگاهی گذرا شده است و عملا بیانیه امسال نسبت به بیانیه سال گذشته که نشست آن در هامبورگ برگزار شد پیشرفتی نداشته است.

در آن بیانیه به دیدگاه منفی آمریکا و جدی بودن موضوع تغییرات آب و هوایی اشاره شده بود. آمریکا از پیمان آب و هوای پاریس خارج شده و ترامپ این پیمان را برای مشاغل آمریکا مضر توصیف کرده بود. او همچنین معتقد است پیمان یادشده در حال از بین رفتن است و تعدادی از کشورها به آن پایبند نیستند. پیش از نهایی شدن بیانیه پایانی این هراس وجود داشت که هر یک از کشورهای عضو گروه ۲۰ آن را وتو کند یا ترامپ در لحظه آخر با آن مخالفت کند. واقعیت این است که ترامپ و افراد نزدیک به او در دولت آمریکا مخالفان سرسخت چندجانبه‌گرایی هستند و به ویژه در زمینه نقش صندوق بین‌المللی پول دیدگاه آنها بسیار متفاوت با دیدگاه‌های دیگر اعضای گروه ۲۰ است. در بیانیه پایانی نشست، ضمن تاکید بر اصول اساسی که اکثر اعضای گروه به آن اعتقاد دارند، بر لزوم حل مشکلات ساختاری سیستم تجاری جهان تاکید شده و اعضا اعلام کردند در مسیر اصلاح این نقایص حرکت خواهند کرد. به‌طور خاص آنها قول دادند اصلاحاتی در سازمان تجارت جهانی به وجود آورند و این اصلاحات باید قبل از نشست بعدی گروه ۲۰ که در ژوئن سال آینده میلادی در شهر اوزاکای ژاپن برگزار می‌شود انجام شود.

اعضای گروه ۲۰ به این نتیجه رسیده‌اند که آمریکا به هر شکل مایل است ساختار نهادهای بین‌المللی و اقدام جمعی تغییر کند. هیات آمریکایی اعلام کرد سیستم کنونی نظم جهانی که تحت حاکمیت صندوق بین‌المللی پول و سازمان تجارت جهانی است به زیان آمریکاست، در نتیجه هیات آمریکایی با اشاره به تهدید حمایت‌گرایی برای رشد اقتصادی جهان، مخالف بود، زیرا به باور آمریکا استفاده از ابزار اعمال تعرفه از سوی این کشور، یک واکنش مشروع به نظم پرنقص کنونی است که به زیان آمریکاست.

ترامپ و جان بولتون که به شدت مخالف چندجانبه گرایی هستند سرسختانه در برابر رویه‌های کنونی تجارت جهانی ایستاده‌اند و انتظار می‌رود تنش‌هایی که بر سر این رویه‌ها پدید آمده، ادامه پیدا کند. ترامپ با تاکید بر اینکه مقررات تجارت جهانی به زیان آمریکاست خواستار تغییر آنها شده است. تغییر بخش‌هایی از بیانیه پایانی نشست گروه ۲۰ مطابق خواست آمریکا نشان می‌دهد اعضای گروه مایلند تعامل برای رسیدن به نقاط مشترک و رفع نقاط مورد اختلاف انجام شود. در ماه‌های آینده همزمان با آنکه آمریکا برای اعمال حداکثر تغییرات در اصول حاکم بر سازمان تجارت جهانی فشارهایی وارد می‌کند، تنش‌ها بر سر رویه‌های تجاری ادامه می‌یابد. همچنین انتظار نمی‌رود از مخالفت دولت آمریکا با چندجانبه‌گرایی کاسته شود.