فردا روز موعود است

دیدار ترامپ و رهبر کره شمالی ساعت ۹ صبح به وقت محلی در هتل کاپلا در جزیره سنتوسای سنگاپور برگزار می‌شود. در این جزیره که در جنوب سنگاپور قرار دارد هتل‌ها و تفرج گاه‌های دیگری هم هست اما دور بودن آن از مرکز جزیره یک معیار انتخاب آن بوده است. سنگاپور دورترین جایی است که رهبر کره شمالی از سال ۲۰۱۱ یعنی از زمان به قدرت رسیدن به آن مسافرت می‌کند.

در نشست ترامپ و کیم جونگ اون، دو هیات آنها را همراهی می‌کنند. مایک پمپئو، وزیر خارجه جدید آمریکا که این اواخر دو بار به کره شمالی سفر کرده و چند مقام ارشد کاخ سفید در این هیات همراه ترامپ خواهند بود اما همسر ترامپ، مایک پنس معاون ترامپ و ماتیس، وزیر دفاع آمریکا، در نشست حضور نخواهد داشت. هنوز مشخص نیست چه کسانی رهبر کره شمالی را همراهی خواهند کرد، البته گفته می‌شود برخی از افراد حلقه نزدیک به او از جمله خواهر او که دست راست رهبر کره شمالی توصیف می‌شود و نیز وزیر خارجه کره شمالی در هیات همراه کیم جونگ اون حضور دارند.

فراهم کردن زمینه برای برگزاری نشست فردا اصلا آسان نبوده است. در ماه آوریل پس از دیدار رهبر کره شمالی با رئیس‌جمهوری کره جنوبی، کره جنوبی اعلام کرد رهبر کره شمالی مایل است در ماه مه ‌با ترامپ دیدار کند. سپس ترامپ در یک توییت اعلام کرد دیدار دو طرف دوازدهم ژوئن یعنی فردا برگزار خواهد شد. البته بیست و چهارم ماه گذشته، ترامپ در یک نامه به رهبر کره شمالی نشست را لغو کرد. او نوشته بود: «با توجه به خشمی که در اظهارات شما مشاهده می‌شود احساس می‌کنم هم اکنون زمان مناسبی برای برگزاری نشست نیست.»

یک هفته بعد ترامپ اعلام کرد نشست برگزار خواهد شد. این تغییر موضع پس از مذاکرات مقامات بلند پایه دو طرف و ارسال یک نامه شخصی از رهبر کره شمالی به ترامپ صورت گرفت. جزئیات موضوعاتی که ترامپ و کیم جونگ اون در نشست فردا درباره آن صحبت خواهند کرد مشخص نیست. بسیاری از کارشناسان معتقدند این نشست برای هر دو طرف یک نشست مقدماتی است که زمینه را برای مذاکرات بعدی فراهم خواهد کرد. به نظر می‌رسد صحبت‌ها به مسائل کلی اختصاص پیدا خواهد کرد. مسلما این نشست را نباید نقطه عطف روابط کره شمالی و آمریکا و مقدمه خلع سلاح هسته‌ای کره شمالی تلقی کرده زیرا این کشور به آسانی عامل بازدارندگی خود را که همان سلاح هسته‌ای است از دست نخواهد داد. اگر مذاکرات فردا خوب پیش رود ترامپ از رهبر کره شمالی برای سفر به واشنگتن دعوت خواهد کرد.

درباره انتظارات هر یک از دو طرف از این مذاکرات، دیدگاه‌های مختلف مطرح شده است. ترامپ تاکید کرده که خواستار حرکت کره شمالی به سمت خلع سلاح هسته‌ای به‌طور کامل، قابل تایید و غیر قابل بازگشت است و تا این شرایط تحقق یابد تحریم‌ها رفع نخواهد شد. البته ترامپ گاه انعطاف نشان داده است. درباره اینکه آیا رهبر کره شمالی واقعا به تحقق خواسته‌های آمریکا علاقه دارد تردیدهایی وجود دارد. همچنین احتمالا تعریف هر یک از دو کشور از خلع سلاح هسته‌ای متفاوت است.

مقامات کره شمالی آشکارا مخالفت خود را با حرکت سریع و فوری به سمت از بین بردن تمامی سلاح‌های هسته‌ای این کشور اعلام کرده‌اند و همواره خواستار رویکرد قدم‌به‌قدم شده‌اند. تخریب ماه گذشته سایت آزمایش‌های هسته‌ای کره شمالی یک اقدام مثبت در آستانه نشست فردا بود اما این تخریب غیر قابل بازگشت نیست و برای تحقق درخواست‌های آمریکا ضروری است اقدامات دیگری انجام شود.

با این حال برخی قدم‌های برداشته شده از سوی رهبر کره شمالی نشان‌دهنده تمایل او به مذاکره با آمریکاست و ثابت می‌کند او واقعا تمایل دارد نوعی پیمان بین دو کشور منعقد شود و در هر گونه توافق، رونق اقتصادی اهمیت بالایی دارد. یک مجموعه تغییرات در مناصب نظامی کره شمالی و تمایل به جذب سرمایه‌گذاری آمریکا، جزو استراتژی کیم جونگ اون برای لغو تحریم‌ها و از میان بردن فقر و مشکلات عمیق اقتصادی کره شمالی است. البته باید به این نکته اشاره شود افرادی که جایگزین مقامات نظامی کره شمالی شده‌اند همگی به رهبر این کشور به شدت وفادار هستند اما در سال‌های اخیر قدرت اصلی در کره شمالی از کمیسیون نظامی به دفتر سیاسی حزب کارگران این کشور منتقل شده است.

کیم یون چول، معاون کمیته مرکزی دفتر سیاسی حزب کارگران همواره در ملاقات‌های رهبر کره شمالی با رئیس‌جمهوری چین، رئیس‌جمهوری کره جنوبی و وزیر خارجه آمریکا همراه بوده است. یکی از مقامات ارشد پیشین کره شمالی که به کره جنوبی گریخته می‌گوید: «تمامی اقدامات ماه‌های اخیر کره شمالی از سوی دپارتمان «سازماندهی و هدایت» که از زیر مجموعه‌های حزب کارگران است مدیریت شده است.»

بدین ترتیب با توجه به دیدگاه‌های رهبر کره شمالی و مقامات ارشد این کشور می‌توان گفت تغییراتی که در مناصب نظامی انجام شده و اقدامات آشتی‌جویانه اخیر تضمین نمی‌کند در نشست فردا و نشست‌های بعدی توافق حاصل خواهد شد. ساختار سیاسی و نظامی کره شمالی بسیار یکپارچه است و دولت آمریکا باید بداند اختلافی در دیدگاه‌ها و موضع‌گیری‌های کره شمالی وجود ندارد که بتواند از آن استفاده کند.

مذاکره فردا و مذاکرات احتمالی آینده بین مقامات آمریکا و کره شمالی از ظرافت و حساسیت خاصی برخوردار است. کره شمالی رفتار دولت ترامپ با پیمان هسته‌ای ایران را دیده و مسلما قبل از انجام هر اقدام آشتی‌جویانه غیرقابل بازگشت که مطابق با خواست آمریکا باشد، خواستار اقدامات عملی و قطعی دولت آمریکا خواهد بود. در واقع مسلما کیم جونگ اون مانند ترامپ خواستار تغییرات قطعی، غیر قابل بازگشت و قابل راستی‌آزمایی از سوی آمریکا خواهد شد. از سوی دیگر ترامپ که همواره پیمان هسته‌ای ایران را بدترین پیمان تاریخ آمریکا توصیف کرده باید نشان دهد می‌تواند به توافقی بهتر با کره شمالی دست یابد.