هدف گیری مکانی و زمانی
تعطیلات به خاطر بهره‌گیری از اوقات فراغت، با هم بودن خانواده‌ها و تمدد اعصاب، استراحت و تجدید قوا برای آمادگی مجدد برای شروع کار است؛ اما به دلیل نابسامانی تعطیلات و تراکم آنها در زمان‌های خاص(مانند تعطیلات نوروز) سبب تراکم سفر شده که خود موجب فشار بیش از حد به فضای زیست انسانی در همه ابعاد می‌شود.
به همین دلیل عمدتا سفرهای ما ایرانیان همراه است با ماندن خستگی در تن و روان به جای رفع خستگی، اتلاف بیش از حد انرژی (هم انرژی انسانی و نیرو و قوای فکری و جسمی و هم انرژی‌های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر)، افزایش تصادفات و حوادث جاده‌ای و...
از طرفی انسان امروزی بیش از هر زمان دیگری به ساماندهی زمان خود نیازمند و لازم است برنامه‌ریزان، سیاست‌گذاران و تصمیم‌سازان به این مهم توجه کنند؛ چرا؟ در پاسخ به دو موضوع اساسی در این ارتباط اشاره می‌شود: انسان در جوامع امروزی بیشتر از هر زمان دیگری در طول حیات خود روی کره زمین از فطرت خود دور شده است. او در اطراف خود فضاهای مصنوعی ایجاد کرده که کمترین سازگاری را با فطرت وی دارد؛ بنابراین افسردگی و فشارهای روانی فراوانی به او تحمیل شده؛ دلیل دوم اینکه با گسترش دامنه دانش بشری و ورود فناوری‌های مختلف در عرصه زندگی بشر، انسان امروزی در بسیاری از مواقع خود تصمیم‌گیرنده برای ابعاد مختلف زندگی خود نیست بنابراین تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران موظفند برای این بشرِ اسیرِ تکنولوژی خودساخته تدبیری بیندیشند و برای رهایی از فشارهای روزافزون به یاری وی بشتابند.
یکی از وظایف دستگاه‌های سیاست‌گذار و تصمیم‌ساز ساماندهی تعطیلات و تنظیم زمان و یا زمان‌هایی برای بهره‌گیری از آن در سطح جوامع است. جوامعی که اجبار سیستمی آنها را وادار به برنامه‌مند بودن کرده است. در این بین ما با دو دسته فضاهای زمانی برای بهره‌گیری مواجهیم: ۱- تعطیلات آخر هفته، ۲- تعطیلات رسمی.
۱- در ایران تنها یک روز در هفته(جمعه) تعطیل است، هر چند در سال‌های اخیر در آموزش و پرورش (و در پایتخت ادارات و سازمان‌های دولتی) پنج‌شنبه‌ها به این تعطیلی اضافه شده است. این در حالی است که بسیاری از کشورها دو روز تعطیلی در هفته دارند.
۲- با وجود اینکه تعداد روزهای تعطیل رسمی که به مناسبت‌های مختلف مذهبی و ملی در تقویم ما وجود دارند، نسبتا زیاد است؛ در مقام مقایسه با بسیاری از کشورها به‌خصوص کشورهای پیشرفته، این رقم ناچیز است.
حال سوال این است: چگونه این تعطیلات در طول سال ساماندهی و برنامه‌ریزی شوند؟ چه مبنایی برای تعیین و معرفی روزهای تعطیل رسمی در نظر گرفته شود؟ زمان مناسب برای تعطیلی آخر هفته چیست؟
برای ساماندهی و برنامه ریزی تعطیلات می‌توان مبنا و شاخص را گروه‌های هدف و یا زمان‌های مشخص قرار داد. براساس گروه‌های هدف باید جامعه را به گروه‌های مختلف تقسیم کرد و بر اساس آن برنامه‌ریزی صورت پذیرد که در اینجا می‌تواند مثلا گروه دانش‌آموزی باشد؛ براساس زمان‌های مشخص می‌توان برنامه‌ریزی تعطیلات را با توجه به فصول مختلف تنظیم کرد. لزوم برنامه‌ریزی برای سفر کارمندان دولتی و خصوصی از طرف دستگاه‌های مربوطه یکی از راهکارهای خروج از معضل تعطیلات است. در بین همه ارگان‌ها آموزش و پرورش و وزارت علوم از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند.
در وزارت علوم با توجه به شیوه برنامه‌ریزی مانند تعطیلات زمستانی تا حدودی این مشکل مرتفع شده است(البته نه صد در صد) اما این معضل برای آموزش و پرورش همچنان پابرجاست. اگر از گستردگی سازمانی این نهاد بگذریم و تعداد معلمان را به‌عنوان بزرگترین بخش(چه دولتی و چه غیردولتی) در نظر نگیریم، تقریبا تمامی خانواده‌های ایرانی به نوعی با آموزش و پرورش درگیر بوده(یا جزو کادر سازمانی آن هستند و یا با داشتن حداقل یک دانش آموز همه برنامه‌هایشان با آن گره خورده است) بنابراین برنامه‌ریزی در این وزارتخانه می‌تواند نقش بسیار مهم و کلیدی در کل کشور داشته باشد.(ضمنا لازم به ذکر است که معنای این کلام برنامه‌ریزی از طرف آموزش و پرورش نیست بلکه قرار گرفتن آموزش و پرورش در محور برنامه‌ریزی‌ها و مشارکت آن وزارتخانه در برنامه‌ریزی است.)
در مورد زمان‌های مشخص برای سفر در ایران از دو تقویم زمانی(قمری و شمسی) بهر ه گرفته می‌شود.
این موضوع هم فرصت است و هم تهدید؛ بزرگترین تهدید فقدان برنامه مدون برای این موضوع است؛ اما وجود تقویم قمری در کنار تقویم شمسی می‌تواند بزرگترین فرصت باشد چرا که با مبنا قرار دادن آن در برنامه‌ریزی و توجه به این موضوع که جابه‌جایی ماه‌های قمری کاملا قابل پیش‌بینی است و مشخص بودن جایگاه مناسبت‌های مهم در تقویم تعطیلی؛ می‌توان بقیه سال را برنامه‌ریزی و ساماندهی کرد.در مورد زمان مناسب برای تعطیلات آخر هفته توجه به این نکته ضروری است که دنیای امروز، دنیای تعاملات سریع و دقیق است. براساس همین تعاملات لازم است ساماندهی تعطیلات آخر هفته با شتابی بیشتر از پیش ضمن رعایت کلیه جوانب عقیدتی و روانشناختی صورت پذیرد، تا در تعاملاتمان با دنیا کمترین صدمات را ببینیم. استفاده از الگوهای موفق، به‌خصوص کشورهای اسلامی پیشرو در این زمینه می‌تواند به حل مساله کمک کند.
ارسال نظر