سد ترامپ در برابر نخبگان

دانا لایبلسون
تحلیلگر هافینگتون پست

فرمان مهاجرتی ترامپ، فعالیت‌های آکادمیک هفت هزار پزشک تبعه 6 کشور ممنوعه و کارهای علمی و پژوهشی بسیاری از پژوهشگران برجسته ایرانی را در این کشور مختل خواهد کرد. ترامپ در حالی فرمان تازه مهاجرتی خود را صادر کرده که هزاران دانشجو، پزشک و پژوهشگر علمی از کشورهای فهرست ممنوعیت ترامپ، قصد سفر به آمریکا و شرکت در فعالیت‌های دانشگاهی در این کشور را دارند. طرح‌های در حال اجرای متعدد و همکاری‌های تحقیقاتی در زمینه بیماری ایدز با شرکت کارشناسان و دانشگاهیان ایرانی یا همکاری در زمینه حقوق بشر میان کارشناسان دانشگاه کلمبیا و کارشناسان حقوقی یمنی از جمله مواردی است که اجرای فرمان تازه ترامپ، بی‌تردید اختلالات زیادی را در عملکرد آنها موجب خواهد شد.

صدور فرمان اولیه ترامپ در ماه ژانویه عملا بسیاری از برنامه‌های مشترک تحقیقاتی در موسسات و کانون‌های علمی پژوهشی آمریکا را دچار اختلال کرده بود و نسخه تازه این فرمان نیز فعالیت بیش از 7 هزار پزشک تبعه 7 کشور ممنوعه را که در آمریکا به فعالیت مشغولند، دچار آشفتگی خواهد کرد. «کیت بری» یکی از دانشجویان بخش تحقیقات حقوقی دانشگاه کلمبیا نوشته است که ادامه برنامه‌های حساس تحقیقاتی در مورد اختلالات روانی ناشی از جنگ‌های داخلی یمن در مردم این کشور، بدون حضور و همکاری یمنی‌هایی که نقش مهمی در این تحقیقات دارند، میسر نخواهد بود و از آنجا که شمار زیادی از این دانشجویان و متخصصان با روادید یک بار ورود، به آمریکا آمده‌اند، چنین فرمانی یا بسیاری از آنها را از دیدار با عزیزان و بستگان خود در خارج محروم می‌کند و در صورت خروج از آمریکا به احتمال زیاد قادر به بازگشت به این کشور نخواهند بود.

به‌عنوان نمونه، دستیار پژوهشی بخش پزشکی دانشگاه هاروارد فردی ایرانی به‌نام «نوید مدنی»است که سال‌ها به تحقیق در مورد بیماری اچ‌ای وی و ایدز مشغول است. این متخصص ایرانی ادامه این تحقیقات را به نفع پژوهشگران و موسسات درمانی هر دو کشور دانسته و گفت که این فرمان به‌طور قطع موجب اختلالاتی در ادامه تحقیقات خواهد شد. مدنی گفته است که شمار زیادی از پزشکان برجسته ایرانی در نظر داشته‌اند تا در اواسط تابستان امسال به‌عنوان پژوهشگران ناظر از آمریکا و این دانشگاه دیدن کنند که حالا با این فرمان مجبورند، حتی برای درخواست روادید 90 روز انتظار بکشند و هنوز معلوم نیست که پس از این انتظار موفق به گرفتن روادید خواهند شد یا نه.

نمونه‌ای دیگر از این نخبگان «مهدی شهابادی» دانشجوی ایرانی دوره دکترا نیز در حال تحصیل در دانشگاه وایومینگ است. در زمان نخستین فرمان مهاجرتی ترامپ ماموران از سوار شدن او به هواپیما جلوگیری کرده بودند، اما با معلق شدن این فرمان سرانجام موفق به ورود به این کشور شده است. روادید شهابادی تا سال 2019 میلادی معتبر است و به پایان رساندن دوره دکترا برای او 5 سال طول خواهد کشید و این احتمال وجود دارد که قوانین مهاجرتی تازه بر سرنوشت و تحصیلات او اثر بگذارد. هزاران نفر از دیگر دانشجویان ایرانی در ایالات متحده، اکثریت قریب به اتفاق در زمینه‌های مربوط به علم، فناوری، مهندسی و ریاضی تحصیل می‌کنند. بسیاری از آنها ویزای تک ورودی دارند، بنابراین در شرایطی که این ممنوعیت جدید وضع شده است، آنها به احتمال زیاد برای بازدید خانواده‌هایشان یا شرکت در کنفرانس‌های علمی خارج از ایالات متحده با مشکلات جدی مواجه خواهند شد.

بر اساس دستور مهاجرتی جدید ترامپ، «اسامه بن‌لادن» بنیانگذار القاعده، «ابوبکر البغدادی» سرکرده داعش، «هیبت‌الله آخوندزاده» سرکرده طالبان و «ایمن محمد الظواهری» سرکرده القاعده همگی می‌توانند از یک سفارتخانه‌ آمریکا درخواست روادید کنند؛ اما کودکان پناهجوی سوریه، دانشجویان دکترای تخصصی ایران، امدادگران سومالیایی همه و همه از ارائه درخواست روادید آمریکا منع می‌شوند. تاکنون پناهجویان کشورهای مذکور چند حمله تروریستی در آمریکا انجام داده‌‌اند؟ از زمان معرفی قانون پناهجویان در دهه ۸۰، هیچ حمله‌ای از سوی مردم این کشورها انجام نشده است. یک ماه پیش نیز دادگاه تجدید نظر حکم دادگاه بدوی فدرال را علیه ترامپ مورد تایید قرار داد تا رئیس‌جمهور جدید آمریکا پرونده قضایی مربوط به دستور خود را تنها از طریق دادگاه عالی این کشور بتواند مورد پیگیری قرار دهد. فقدان نام عربستان در فهرست اتباع ۷ کشوری که بر اساس دستور اجرایی «دونالد ترامپ» نمی‌توانند به آمریکا بروند، تردیدهای زیادی را درباره این حکم به وجود آورده است.