در جلسه کارگروه اتاق فکر همکاری‌های ایران و عربستان مطرح شد
ضرورت پذیرش استانداردهای متقابل در حوزه گمرک
در ابتدای این جلسه، مرضیه عالی‌‌‌‌پور، عضو اتاق فکر ایران و عربستان، در گزارشی به تشریح وضعیت بخش لجستیک و حملونقل عربستان پرداخت و به گفته او، عربستان دارای ۷۳هزار کیلومتر راه ملی که شامل ۴۹۰۰کیلومتر بزرگراه، ۱۴هزار و ۱۸۹ کیلومتر جاده دوطرفه و ۵۴هزار و ۱۸۰کیلومتر جاده یک‌‌‌‌طرفه است. این کشور همچنین ۲۹فرودگاه شامل ۱۰ فرودگاه بین‌المللی، سه فرودگاه منطقه‌ای و ۱۶ فرودگاه داخلی با ظرفیت سالانه ۱۰۰میلیون مسافر دارد.
به گزارش روابط‌عمومی اتاق تهران عالی‌‌‌‌پور افزود: در بخش حملونقل ریلی عربستان دارای۴۵۰۰کیلومتر ریل راه‌آهن با ظرفیت سالانه ۱۱میلیون تن است و همچنین این کشور با داشتن ۱۰ بندر تجاری که ۹ بندر آن دولتی و یک بندرخصوصی است، قابلیت جابه‌‌‌‌جایی سالانه ۲۸۰میلیون تن بار را دارد.
او با اشاره به اهداف چشم‌‌‌‌انداز ۲۰۳۰ در بخش حملونقل عربستان گفت: این اهداف شامل دستیابی به ۴۰۰میلیون TEU حجم کالاهای جابه‌‌‌‌جا شده از طریق بنادر، قابلیت جابه‌‌‌‌جایی۳۳۰میلیون مسافر از طریق فرودگاه‌‌‌‌های عربستان و همچنین سرمایه‌گذاری ۱۴۷میلیارد دلاری در بخش لجستیک و حملونقل است. در سال۲۰۱۶ معادل ۱۰میلیارد دلار و در سال۲۰۲۰ معادل ۱۴.۹میلیارد دلار مبالغ سرمایه‌گذاری‌شده عربستان در پروژه‌های حملونقل و لجستیک (بر اساس داده‌های وزارت مالیه عربستان‌سعودی) بوده‌است.
عالی‌‌‌‌پور اندازه بازار صنعت حملونقل و لجستیک در سال۲۰۲۴ را معادل ۲۵.۳میلیارد دلار عنوان کرد و گفت: اندازه بازار این صنعت در سال۲۰۲۹ معادل ۳۲.۸میلیارد دلار تخمین‌زده شده‌است. در عین حال، نرخ رشد مرکب سالانه این صنعت در بازه زمانی ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۳ معادل ۵.۱درصد بوده‌است. سهم بخش حملونقل از تولید ناخالص داخلی عربستان نیز در سال۲۰۲۲ سهم پنج‌درصدی داشته‌است. در ادامه این جلسه، سید‌ابراهیم ابراهیمی، مدیرکل دفتر تخصصی امور بین‌الملل و حلال سازمان استاندارد ایران که در این جلسه حضور یافته‌بود، گفت: با سازمان استاندارد عربستان‌سعودی روابط خوبی در مجامع بین‌المللی داریم و پیشنهادهایی را ارائه کرده‌‌‌‌ایم. پیشنهاد آغاز جایزه کیفیت جهان‌اسلام با همکاری دو کشور مطرح شد که مورد استقبال قرارگرفته اما هنوز اقدامی در این مورد انجام نشده‌است.
او افزود: دو کشور باید استانداردهای یکدیگر را بپذیرند و تا این اتفاق نیفتد حوزه تجارت، حملونقل و دادوستد دچار مشکل خواهد بود. ما در تلاش هستیم که تفاهم‌نامه همکاری را تجدید کنیم و با پذیرش استانداردهای متقابل در حوزه‌های مختلف، تجارت و دادوستد کالا و خدمات را تسریع کنیم. مجتبی سلیمانی سدهی، از دیگر اعضای این اتاق فکر، ضمن مقایسه ایران و عربستان در شاخص عملکرد لجستیک (LPI) که مهم‌ترین شاخص اندازه‌‌‌‌گیری عملکرد لجستیک کشورهاست، گفت: ایران در سال۲۰۱۶ رتبه ۹۶، در سال۲۰۱۸ رتبه ۶۴ و در سال۲۰۲۳ رتبه ۱۲۳ را بین ۱۳۹ کشور داشته‌است. عربستان در همین سال‌ها به ترتیب رتبه ۵۲، ۵۵ و ۳۸ را کسب کرده و این نشان می‌دهد که عربستان به‌دنبال این است که هاب لجستیک منطقه شود.
وی ضمن اشاره به اینکه شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ریلی عربستان با مشارکت چینی‌‌‌‌ها ایجادشده و در بحث کریدورها بین چین، امارات و عربستان هم‌‌‌‌پیمانی ایجاد شده‌است، ادامه داد: استراتژی ایران در بحث همکاری‌های کریدوری در منطقه نیازمند بازنگری اساسی است. نوع همکاری ایران و عربستان در حوزه لجستیک، در راستای کریدور شمال و جنوب خواهد بود، نه مسیرهای شرقی -غربی.
زهره بهره‌‌‌‌بر که از دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در این جلسه حضور یافته‌بود، گفت: از ظرفیت‌های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی میتوان برای مبادلات تجاری و سرمایه‌گذاری مشترک با عربستان استفاده کرد. از منظر لجستیک و معافیت‌های مالیاتی و گمرکی، این مناطق می‌توانند بستر مناسبی برای همکاری با عربستان باشند. دو کشور همچنین می‌توانند در حوزه بندری، دریایی همکاری مناسبی داشته باشند. او ضمن اشاره به تفاهم‌نامه این شورا با سازمان استاندارد گفت: به‌دنبال هم‌‌‌‌افزایی بین ظرفیت‌های مناطق آزاد و ویژه و فعالیت‌های تخصصی استاندارد هستیم تا فعالیت‌های ورودی مبادی گمرکات و... را بر اساس استانداردهای تجارت بین‌المللی ارتقا دهیم.
مهران خمیسی‌‌‌‌زاده، از امور بین‌الملل وزارت راه و شهرسازی با بیان اینکه از وزیر حملونقل عربستان برای سفر به ایران و بر‌‌گزاری اجلاس وزرای حملونقل دو کشور دعوت به‌عمل آمده‌است، ادامه داد: به‌دنبال آن هستیم تا بسترهای سیاسی و حقیقی را فراهم کنیم تا فعالیت‌های اقتصادی بتواند ذیل آن شکل بگیرد، اما هنوز از طرف‌‌‌‌های عربستانی اقدامی نشده‌است. وی افزود در حوزه بندر هم به‌دنبال تشکیل کمیته دریایی بندری هستیم و دعوت از طرف‌‌‌‌های عربستانی انجام شده‌است. در حوزه هوانوردی هم در اجلاس اخیر ایکائو، سازمان هواپیمایی کشور با طرف عربستانی تفاهم‌‌‌‌های مناسبی را در حوزه برقراری پروازها انجام داده‌است.
خمیسی‌‌‌‌زاده، بحث کریدورها با کشورهای منطقه را موضوع پیچیده‌‌‌‌ای دانست و گفت: ایران در کریدورهای شمالی- جنوبی و شرقی- غربی دارای مزیت است و با عربستان در حال تشکیل یک همکاری در کریدور شمال جنوب هستیم که با همکاری هند، روسیه و کشورهای آسیای‌مرکزی پیش خواهد رفت. در چارچوب کریدورهای شرقی غربی نیز بناست از ظرفیت‌های عربستان به‌ویژه در حوزه‌های جنوب به شرق و جنوب به غرب استفاده شود و به این ترتیب میتوان با عربستان وارد تعامل کریدوری شد.
