«دنیای‌اقتصاد» ساختار و عملکرد اتاق بازرگانی بلژیک را بررسی می‌کند
تجارت در قلب اتحادیه
اقتصاد بلژیک یکی از قوی‌‌‌‌ترین و پیشرفته‌‌‌‌ترین اقتصادهای اروپا است. بلژیک به‌عنوان یک کشور صنعتی با موقعیت جغرافیایی ممتاز و دسترسی آسان به بازارهای بین‌المللی، یک مرکز تجارت و سرمایه‌گذاری مهم در اروپا است. بلژیک با حدود ۱۱.۵میلیون نفر جمعیت در غرب قاره اروپا قرار دارد و با تولید ناخالص داخلی بیش از ۵۸۰میلیارد دلاری و درآمد سرانه حدود ۵۰هزار دلاری در سال، در زمره بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان قرار می‌گیرد. بخش صنعتی بلژیک شامل صنایع ماشین‌‌‌‌سازی، الکترونیک، شیمیایی، فولاد، خودروسازی و صنایع غذایی است. بخش خدمات نیز در اقتصاد بلژیک نقش مهمی دارد. بلژیک به‌عنوان یک مرکز مالی و بانکی بین‌المللی معروف است و بورس اوراق‌بهادار بروکسل یکی از مهم‌ترین بازارهای مالی اروپا است، همچنین بلژیک به‌عنوان یک مقصد گردشگری نیز شناخته می‌شود و صنعت گردشگری نقش مهمی در توسعه اقتصادی این کشور دارد. علاوه‌بر این، کشاورزی نیز نقش قابل‌توجهی در اقتصاد بلژیک دارد اما به دلیل محدودیت زمین، بخش کشاورزی این کشور بر روی تولید محصولات باغی و دامپروری تمرکز دارد.
پل بازرگانی غرب اروپا
بلژیک یکی از کشورهایی است که تجارت بین‌المللی در آن نقش بسیار مهمی دارد. با توجه به موقعیت جغرافیایی بلژیک در قلب اروپا و دسترسی آسان به بازارهای اروپایی و جهانی، این کشور به‌عنوان یک مرکز تجاری حیاتی شناخته می‌شود.
بلژیک عضو اتحادیه اروپا است و از مزایای بازار داخلی اتحادیه اروپا بهره‌‌‌‌برداری می‌کند. این کشور دارای سیستم حقوقی پیشرفته و زیرساخت‌های حمل‌ونقل و تجارت قوی است که به توسعه‌تجارت بین‌المللی در این کشور کمک می‌کند. بلژیک همچنین به‌عنوان یک مرکز توزیع بین‌المللی شناخته می‌شود و نقش مهمی در زنجیره تامین جهانی ایفا می‌کند. رابطه بلژیک با کشورهای همسایه و دیگر کشورهای اروپایی بسیار قوی است و این کشور با داشتن شبکه ارتباطات تجاری گسترده، به‌عنوان پلی برای تجارت بین‌المللی و ارتباطات تجاری در اروپای‌غربی شناخته می‌شود. این کشور در سال۲۰۲۱ میلادی ۳۸۶میلیارد دلار صادرات و ۳۹۳میلیارد دلار واردات انجام داده‌است. این حجم صادرات با تبادل بیش از ۴۴۰۰ نوع کالا و با همکاری ۲۳۱ کشور و منطقه مختلف در سطح جهان انجام گرفته‌شده‌است.
واردات این کشور نیز شامل بیش از ۴۵۰۰ نوع کالا است که از مبدا ۲۳۳ شریک تجاری مختلف در جهان به بلژیک وارد شده‌است. عمده صادرات بلژیک در سال۲۰۲۱ میلادی شامل دارو و انواع واکسن، مشتقات نفتی، گاز طبیعی و اتومبیل می‌شود. واردات این کشور نیز عمدتا از نفت و مشتقات نفتی، گاز طبیعی، دارو و واکسن تشکیل شده‌است. میانگین وزنی تعرفه گمرکی در این کشور ۲.۱۲درصد است که بیش از ۶۳درصد واردات بلژیک در سال۲۰۲۱ میلادی از پرداخت این رقم معاف بوده‌است.
اتاق بازرگانی بلژیک به‌عنوان نماینده اصلی کسبوکارها و صنایع در تعاملات بین‌المللی عمل می‌کند و تلاش می‌کند تا نیازها و مطالبات کسب‌وکارهای بلژیکی در بازارهای خارجی به‌خوبی تامین شود، همچنین فدراسیون اتاق‌های بازرگانی بلژیک با بر‌‌گزاری رویدادها، نمایشگاه‌ها و نشست‌های تجاری به ترویج تجارت بلژیک در سطح جهانی کمک می‌کند. این فعالیت‌ها به تعامل بیشتر کسب‌وکارهای بلژیکی با همکاران بین‌المللی منجر می‌شود.
تجارت با همسایگان
کشور بلژیک به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای اروپا، تنوع وسیعی از شرکای تجاری و بازارهای هدف در سراسر جهان دارد.
اتحادیه اروپا به‌عنوان نزدیک‌ترین و بزرگ‌ترین بازار صادراتی برای این کشور شناخته می‌شود. بلژیک به تجارت آزاد با سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا علاقه دارد و با کشورهایی مانند آلمان، ایتالیا، فرانسه و هلند، روابط تجاری عمیقی دارد. این کشورها بیش از 45درصد صادرات و بیش از 50درصد واردات بلژیک در سال2021 میلادی را به خود اختصاص داده‌اند. چین، آمریکا و انگلستان نیز به‌عنوان قدرت‌های بزرگ اقتصادی در جهان نیز از شرکای تجاری مهم این کشور به‌شمار می‌روند. روابط تجاری بلژیک به کشورهای اروپایی محدود نمی‌شود و این کشور با کشورهای آسیای‌شرقی و حوزه پاسیفیک نیز ارتباطات تجاری گسترده‌ای دارد.
بیش از سه قرن قدمت
تاریخچه سازمان‌های تجاری در بلژیک به اواسط قرن هفدهم میلادی و ایجاد اتحادیههای بازرگانی در شهرهای مختلف بلژیک بازمی‌گردد. در قرن 17میلادی اولین اتاق بازرگانی در بلژیک با نام اتاق بازرگانی و صنایع در شهر بروژ تاسیس شد، اما در سال1791، در زمان حکومت فرانسوی‌‌‌‌ها بر اراضی بلژیک، اتحادیههای تجارت و صنایع محلی منسوخ و با به‌قدرت رسیدن ناپلئون، اتحادیههای تجاری در سال1802 دوباره تشکیل شدند.
در سال1815، اتحادیههای تجارت به‌عنوان سازمان‌های عمومی تحت‌نظارت دولت هلند قرارگرفتند و یک فرمان پادشاهی، فعالیت‌ها، حقوق و وظایف این اتحادیهها را تعریف کرد. در سال1875، دولت بلژیک، فعالیت اتحادیههای بازرگانی عمومی را متوقف کرد، اما تاجران و کسبوکارها در سراسر کشور به‌سرعت واکنش نشان‌دادند و انجمن‌های تجاری به‌نام اتاق بازرگانی تاسیس و در نهایت در سال1875، اتاق‌های محلی، اتحادیه ملی اتاق‌های بازرگانی و صنایع بلژیک را تاسیس کردند. در سال1999، برنامه «اعتباربخشی به اتاق‌های بازرگانی محلی» و جنبش ادغامی بین اتحادیهها آغاز شد. نهایتا در سال2004 میلادی، اتحادیه اتاق‌های بازرگانی، مسوولیت فعالیت‌های اتاق بازرگانی بلژیک در خارج از کشور را نیز به‌عهده گرفت.
مدل انگلیسی- آمریکایی
فعالیت اتاق بازرگانی در کشور بلژیک مبتنی بر مدل آنگلوساکسون است. مدل آنگلوساکسون، یک مدل بر اساس عضویت داوطلبانه و بدون قانون برای اتاق بازرگانی است. در این شیوه، وظیفه عمومی برای اتاق بازرگانی تعریف نشده‌است و هیچ حکم قانونی نیز مبنی‌بر پرداخت اجباری دولت برای حمایت از آن وجود ندارد. درواقع اتاق به‌عنوان شخص حقوقی ثبت می‌شود، لذا می‌توان اتاق با مدل آنگلوساکسون را یک سازمان غیرانتفاعی تحت‌قوانین خصوصی دانست که به‌دنبال حفاظت از منافع کارآفرینان، بر اساس عضویت داوطلبانه است.
این مدل تحت‌عناوین مدل آنگلوساکسون، انگلیسی-آمریکایی یا قوانین خصوصی شناخته می‌شود و ابتدا در مستعمرات انگلیس در سراسر جهان به‌کار برده شد.
شیوه فعالیت آنگلوساکسون، نخستین‌بار توسط کارآفرینان مهاجر به آمریکای‌شمالی مورد‌استفاده قرارگرفت و اولین اتاق از این نوع در آمریکای‌شمالی، در سال1798 و در شهر نیویورک راه‌اندازی شد. امروزه این مدل بیشتر در کشورهای انگلیسی زبان مانند ایالات‌متحده، بریتانیا و استرالیا دیده می‌شود. محدودیت درآمدهای ناشی از حق‌عضویت و نیاز به جست‌وجو برای ارائه خدمات جدید به‌منظور بهبود وضعیت مالی (به دلیل استقلال مالی اتاق‌ها)، از معضلات این شیوه عملکرد است.
عضویت و ساختار
13 اتاق بازرگانی معتبر در مرزهای بلژیک و 39 اتاق بازرگانی بلژیک-لوکزامبورگ نیز در خارج از این کشور موردتایید اتحادیه اتاق‌های بازرگانی و صنعت بلژیک قرار دارند. اتاق‌های بازرگانی بلژیک سازمان‌هایی تحت‌قانون خصوصی هستند و برخلاف برخی از کشورهای اروپایی، عضویت در اتاق بازرگانی برای شرکت‌ها در بلژیک اجباری نیست.
این آزادی عضویت، اتاق‌ها را تشویق می‌کند تا خدماتی را ارائه دهند که برای اعضایشان ارزش‌افزوده قابل‌توجهی داشته‌باشد. در اتاق بازرگانی بلژیک، معمولا چند نوع عضویت وجود دارد. عضویت عمومی معمولا برای شرکت‌های کوچک و متوسط مناسب است. با این نوع عضویت، شرکت می‌تواند از خدمات اتاق بازرگانی بلژیک بهره‌‌‌‌مند شود و در رویدادها و فعالیت‌های شبکه‌‌‌‌سازی اتاق، شرکت کند. عضویت سازمانی، برای شرکت‌های بزرگ و سازمان‌ها مناسب است. با عضویت سازمانی، شرکت‌ها همچنان می‌توانند از خدمات و مزایای اتاق بازرگانی بهره‌‌‌‌مند شوند و دسترسی بیشتری به شبکه‌‌‌‌های تجاری اتاق داشته باشند. عضویت فردی نیز برای افرادی که به‌عنوان یک مشاور تجاری فعالیت می‌کنند مناسب است. با این نوع عضویت، فرد می‌تواند به‌عنوان یک مشاور برای شرکت‌ها، عضو اتاق بازرگانی شود و به‌منظور دسترسی بهتر از فرصت‌های شبکه‌‌‌‌سازی اتاق بلژیک استفاده کند. هزینه عضویت در اتاق بازرگانی بلژیک بر اساس اندازه و نوع شرکت متفاوت بوده و این هزینه‌ها معمولا بر اساس درآمد و تعداد کارکنان شرکت یا سازمان محاسبه می‌شود. در حال‌حاضر، اتحادیه اتاق‌های بازرگانی و صنعت بلژیک، بیش از 28هزار عضو دارد.
کارکردها و عملکرد
اتحادیه اتاق‌های بازرگانی و صنعت بلژیک در سه زمینه کلی فعالیت می‌کند. در حوزه تشریفات اداری و مقدمات صادرات، این سازمان با هماهنگی صدور گواهینامه‌‌‌‌های مبدأ و کارت‌های ATA، بر ساده‌‌‌‌سازی اداری و دیجیتالی‌کردن امور تاکید دارد. در زمینه کسب‌وکارهای بین‌المللی، اتحادیه با حمایت از اتاق‌ها و اعضای آنها از طریق شبکه بین‌المللی اتاق‌ها (اتاق‌های دوجانبه، اتاق‌های اروپا و ICC) و از طریق پلتفرم دیجیتال CONNECTS به توسعه کسب‌وکارهای بین‌المللی در بلژیک کمک می‌کند. در حوزه کارآفرینی پایدار نیز اتحادیه به تشویق اتاق‌ها و شرکت‌ها برای یافتن راهکارهای پایدار برای چالش‌های اجتماعی می‌پردازد.
گزارش عملکرد این سازمان در سال2022 میلادی، حاکی از صدور بیش از 383هزار گواهی‌مبدا توسط اتحادیه است که نسبت به سال2021، هشت‌درصد رشد داشته‌است. بیش از 98.7درصد از این گواهی‌‌‌‌ها به‌صورت آنلاین صادرشده‌‌‌‌اند که می‌تواند گواهی بر موفقیت اتحادیه در دیجیتالی‌کردن امور اداری باشد. علاوه‌بر این، در سال‌مذکور بیش از 2100گواهی ATA به ارزش کالایی بیش از 143میلیون یورو توسط اتحادیه صادر شده‌است که نسبت به سال‌پیش از آن، رشد 62درصدی در تعداد و 57درصدی در ارزش کالایی را نشان می‌دهد.
زندگی‌نامه رئیس اتحادیه
رنه براندرز، متولد 29 سپتامبر 1963، فارغ‌‌‌‌التحصیل رشته مهندسی شیمی است. او تحصیلات خود را در سال1986 و در دانشگاه آزاد بروکسل (Université Libre de Bruxelles) به اتمام رساند، پس از اتمام تحصیلات، براندرز به‌عنوان مدیرعامل شرکت FIB بلژیک وارد عرصه کسب‌وکار شده‌است. شرکت FIB بلژیک در زمینه خدمات مهندسی و ساختمانی فعالیت می‌کند.
وی همچنین، به‌عنوان رئیس اتاق بازرگانی و صنعت برابانت والون فعالیت می‌کند. این اتاق بازرگانی و صنعت در منطقه برابانت والون در بلژیک فعالیت دارد و به حمایت از کسبوکارها و توسعه اقتصادی منطقه می‌پردازد. علاوه‌بر این، رنه براندرز به‌عنوان رئیس اتحادیه فناوری بلژیک Agoria مشغول خدمت است. این اتحادیه، نماینده صنایع فناوری بلژیک است و هدف آن تقویت و پشتیبانی از صنعت فناوری محور در بلژیک و در سطح بین‌المللی است. وی به‌عنوان رئیس کمیته اروپایی انجمن‌های دستگاه‌های صنعتی و تجهیزات گرمایشی (CECOF) نیز فعالیت می‌کند. این کمیته به تقویت و توسعه صنعت دستگاه‌های صنعتی و تجهیزات گرمایشی در سطح اروپا می‌پردازد.
