اعلان جنگ تجاری با وجود هشدار WTO
درست روز بعد از انتشار گزارش WTO، اتحادیه اروپا اعلام کرد تحقیقاتی را درباره تولیدکنندگان خودروی برقی در چین آغاز خواهد کرد که برخی از صنایع مشهور این اتحادیه ۲۷ کشوری را نگران کرد. از شرکتهای هواپیماسازی همچون ایرباس گرفته تا تولیدکنندگان محصولات بهداشتی و نوشیدنی از این هراس دارند که جنگ تجاری بین اروپا و چین، آنها را متضرر کند. براساس گزارشی از بلومبرگ، از چهارشنبه گذشته که کمیسیون اروپا آغاز تحقیقات خود درباره حمایت یارانهای دولت چین از تولیدکنندگان خودرو برقی را که میتواند به اعمال تعرفه بر خودروهای وارداتی منجر شود اعلام کرد؛ کسبوکارهای اروپایی در تلاش هستند تا تاثیرات یک جنگ تعرفهای بالقوه بین دو قطب بزرگ اقتصادی در جهان را ارزیابی کنند. این نگرانی به این علت است که دولت شیجینپینگ قبلا اراده خود برای واکنش نشاندادن به اقدامات تنبیهی در حوزه تجارت را نشاندادهاست. بهعنوان نمونه میتوان به محدودیتهای متقابلی اشاره کرد که چین در پاسخ به تعرفههای اعمالی توسط ترامپ وضع کرد. قدرتمندترین ابزاری که چین میتواند از آن استفاده کند، محدودکردن دسترسی به بازار بزرگ داخلی این کشور است. وزیر دارایی فرانسه در مصاحبه اخیر خود با تلویزیون بلومبرگ، اشاره کرد که «احتمالا وارد یک عصر جدید شدهایم که در آن ذهنیت اتحادیه اروپا بر منافع خود متمرکز شدهاست.»
سیگنال قوی
به گفته سسیلیا مالمستروم، کمیسر سابق تجارت اتحادیه اروپا، بروکسل با آغاز تحقیقات درباره سیاست یارانهای دولت چین بهدنبال فرستادن یک «سیگنال قوی» به پکن است. به اعتقاد او، با توجه به سیل واردات محصولات چینی به اروپا، «نگرانی درمورد (تشدید) رقابت وجود دارد.» این نگرانی البته میتواند معقول باشد، چراکه نزدیک به ۱۴میلیون شغل یا ۱/ ۶درصد نیروی کار در اتحادیه اروپا بهطور مستقیم یا غیرمستقیم به بخش خودرو وابسته است. تاثیر بالقوه بر صادرکنندگان نیز عظیم خواهد بود. براساس گزارش پایگاه دادههای رسمی ترید دیتا مانیتور، سالگذشته اتحادیه اروپا ۲۴۰میلیارد دلار کالا به چین صادر کرد که این کشور را بعد از آمریکا و بریتانیا به سومین بازار خارجی محصولات این اتحادیه تبدیل میکند. یک کارشناس تجارت براین باور است که پاسخ چین میتواند «اتخاذ اقدام انتقامی رسمی یا تنها ایجاد مشکل برای شرکتهای اروپایی باشد که در چین حضور قابلتوجهی دارند.»
در همین حال، اتحادیه اروپا احتمال واکنش سخت چین به تحقیقات خود درمورد یارانه خودروهای برقی را کماهمیت جلوه میدهد. پائولو جنتیلونی، کمیسر اقتصادی اتحادیه اروپا، روز جمعه به خبرنگاران گفت: «گرچه انتقامجویی در این موارد همیشه ممکن است، اما اکنون دلیل خاصی برای انتقام وجود ندارد.» سالهاست که تنشها میان اروپا و چین، پس از فروپاشی توافق دوجانبه سرمایهگذاری به علت اتهامات اتحادیه اروپا درمورد سیاست کار اجباری در استان سینکیانگ چین، در جریان است. اکنون چشمانداز اعمال تعرفه توسط اروپا بر واردات خودروهای برقی به ارزش ۲/ ۷میلیارد دلار، میتواند بهزودی به جنگ تجاری تلافیجویانه بین بروکسل و پکن بینجامد، در صورتیکه تحقیقات اتحادیه اروپا منجر به وضع تعرفههای جدید بر خودروهای برقی چینی شود، این اقدام تاثیر بهمراتب بزرگتری از اقدامات قبلی ضدسوبسیدی درمورد واردات از چین خواهد داشت. وزیر دارایی فرانسه میگوید: «ما باید مطمئن شویم که تجارت براساس قوانین منصفانه انجام میشود؛ قرار نیست هیچ نوع جنگ تجاری را آغاز کنیم، بلکه تنها اینجا هستیم تا اطمینان حاصل کنیم که مقررات منصفانه توسط همه بازیگران اجرا میشود.»
چین بهشدت از رویکرد اتحادیه اروپا انتقاد کرده است و میگوید که چنین حرکتی به روابط دوجانبه ضربه خواهد زد و تاکید میکند که پکن گزینههای گوناگونی برای اتخاذ واکنش تلافیجویانه در اختیار دارد. باید توجه کرد که تصمیم برانجام تحقیقات توسط اتحادیه اروپا، تنها آغاز فرآیندی است که ممکن است یک سال یا بیشتر طول بکشد، بنابراین بسیار زود است تا متوجه شویم که آیا این تحقیقات میتواند منجر به تعرفههای جدید یا اقدامات جبرانی متقابل توسط پکن خواهد شود، یا خیر.
هیدو هوبن، معاون نمایندگی اتحادیه اروپا نزد سازمان تجارتجهانی، میگوید: «نکته کلیدی منصفانهبودن روال فروش یک محصول در بازار اروپاست؛ اگر تحقیقات نشان دهد که پرداخت یارانه درکار بودهاست، سپس مطابق قوانین WTO شما میتوانید با اتخاذ اقدامات لازم تاثیر یارانه پرداختی را جبران کنید.»
تحقیقات اتحادیه اروپا و اعمال تعرفههای احتمالی بر محصولات چینی حتی میتواند شرکتهای خودروسازی غیراروپایی همچون تسلا را درگیر کند. به نقل از یک منبع آگاه، تعرفههای احتمالی میتواند نزدیک به ۵/ ۲۷درصدی باشد که اکنون توسط آمریکا بر واردات خودروهای برقی از چین اعمال میشود. البته این شخص در گفتوگو با بلومبرگ میافزاید که نرخها میتواند برای تولیدکنندگان مختلف، متفاوت باشد. وی یادآوری میکند که گفتوگوها کماکان بهصورت خصوصی درجریان است و هیچ تصمیمی قطعی نشده است.
تحقیقات اتحادیه اروپا و اقدامات تهاجمی واشنگتن برای مقابله با چین، بخشی از سیاست کشورهای توسعهیافته برای برگرداندن تولید به نقاطی نزدیکتر به کشورهایشان است، بهخصوص در مورد بخشهای کلیدی همچون نیمههادیها، داروسازی و صنایع سنگین.
تلاش برای اطمینان حاصلکردن از امنیت زنجیرههای تامین، بههمراه تشدید تنشها بعد از تهاجم روسیه به اوکراین، کشورها را برای حرکت بهسوی افزایش موانع تجاری تشویق کرده و این روند باعث ایجاد هراس در مورد احتمال ازهمگسیختگی اقتصاد جهانی شده است.