تجربه هفت کشور در درآمدزایی اتاق‌های تجارت بازخوانی شد
بازوهای ثروت‌آفرین اتاق‌ها
قطر
اتاق تجارت و صنعت قطر که به «اتاق» شهرت دارد، یک موسسه عمومی است. مجمع‌عمومی این اتاق مرکب از کلیه اعضای اتاق است که حق‌عضویت پرداخت کرده‌اند. این مجمع سالی یک‌بار تشکیل جلسه می‌دهد و در مورد بودجه، گزارش حسابرسی نهایی و گزارش سالانه اتاق به دعوت رئیس اتاق، بحث می‌شود. از سوی دیگر عضویت اشخاص عادی و حقوقی که در فعالیت‌های صنعتی، بازرگانی و کشاورزی مشارکت دارند و شرکت یا شعبه آن در قطر واقع شده باشد، می‌توانند برای عضویت در اتاق قطر ثبت‌نام کرده و در گروه‌های مرتبط طبقه‌بندی شوند. هیات‌رئیسه اتاق متشکل از هفده عضو است که توسط مجمع‌عمومی انتخاب می‌شوند و نمایندگان بخش‌های مختلف اقتصادی هستند. مدت زمان تصدی این هیات‌رئیسه نیز چهار سال است. اتاق قطر از ۵ روش، درآمدزایی دارد. نخست، حق‌عضویت است. دوم حق تایید گواهی‌ها و مدارک، سوم درآمد ناشی از فروش کتاب و مجلات اتاق، چهارم هزینه‌های داوری تجاری که با موافقت به اتاق ارجاع می‌شود و در نهایت هزینه‌های بررسی کالا و تهیه گزارش‌های مربوطه.
ترکیه
اتحادیه اتاق‌ها و بورس‌کالای ترکیه(TOBB) یک نهاد حقوقی عمومی است که دارای ماهیت یک سازمان عالی حرفهای بوده و به‌منظور ایجاد یگانگی و هماهنگی میان اتاق‌ها و بورس‌کالاهای ترکیه تشکیل شده‌است. باید یادآور شد که TOBB برخی وظایف را که به‌صورت سنتی به عهده وزارتخانه‌ها یا موسسات عمومی است، اما در چارچوب اهداف تاسیس و زمینه کاری مندرج در این قانون قرار می‌گیرد را نیز انجام می‌دهد. مجمع‌عمومی از اعضای هیات‌نمایندگان است که رئیس‌کل اتاق را تعیین می‌کنند و تعداد اعضای آن متغیر و در حدود ۱۵۰۰ نفر است. مدت نمایندگی آنها نیز چهارساله است. هر کدام از اعضای مجمع در یکی از اتاق‌های استانی یا منطقه‌ای این کشور ابتدا به‌عنوان نماینده انتخاب می‌شوند و سپس با توجه به تعداد اعضای هریک از اتاق‌های استانی، نمایندگان بر حسب تعداد آرای به‌دست آمده‌شان به مجمع‌عمومی راه‌می‌یابند. شرایط کاندیدا شدن در اتاق‌های استانی و منطقه‌ای، برای احراز نمایندگی، صرفا عضویت در اتاق و اشتغال به فعالیت‌های تجاری است. هر اتاق و بورس‌کالا حداقل یک نماینده در مجمع‌عمومی دارد. برای اینکه یک اتاق در یک استان تاسیس شود لازم است که حداقل هزار بازرگان یا صنعتگر یا کسانی که با تجارت دریایی سروکار دارند و در دفاتر ثبت تجاری، ثبت شرکت کرده و شرایط مندرج در قانون را دارا هستند، به‌صورت کتبی برای تاسیس اتاق درخواست بدهند. تصمیم‌گیری در ارتباط با این درخواست به عهده وزارت صنعت و تجارت است. اتاق ترکیه ۷منبع درآمدی دارد که حق ثبت شرکت و حق‌عضویت سالانه از جمله منابعی است که برای این نهاد درآمدزایی می‌کند. حق‌عضویت تجمیعی، سومین منبع درآمد اتاق ترکیه است؛ در واقع اتاق سالانه حق‌عضویت تجمیعی دریافت می‌کند که معادل ۵/ ۰درصد از درآمد ذکر‌شده در ترازنامه است که اساس اظهارنامه‌های مالیات بر درآمد را تشکیل می‌دهد؛ زیرا درآمد بازرگانان و صنعتگران را نشان می‌دهد. سود بودجه بازرگانی نیز اساس اظهارنامه مالیات شرکت‌ها را تشکیل می‌دهد که بازرگانان و صنعتگران را شخصیت‌های حقوقی در‌نظر می‌گیرد. این اتاق، هزینه‌هایی نیز بابت خدمات ارائه‌شده دریافت می‌کند. میزان و نرخ این هزینه‌ها برای گواهی و اسناد آماده‌شده به‌وسیله تعرفه‌های وضع‌شده مصوب، به‌وسیله پیشنهادیه هیات‌رئیسه تعیین می‌شود که در هر صورت نباید بیشتر از سقف تعیین‌شده برای حق‌عضویت سالانه باشد. «هزینه‌های ارائه اسناد و مدارک، هزینه‌های چاپ و نشر» و «کمک‌ها و اعانه‌ها» بخشی دیگر از منابع مالی اتاق ترکیه را تامین می‌کند.
کره‌جنوبی
در کره هر شخصی که تجارت یا صنعتی را اداره می‌کند برای عضویت در اتاق بازرگانی و صنایع دارای صلاحیت است. سازمان‌ها و شرکت‌های غیرانتفاعی مرتبط با تجارت هم می‌توانند واجد شرایط عضو ویژه اتاق باشند. استانداردهای واجد شرایط‌بودن برای عضویت با توجه به نرخ تورم و سایر شرایط اقتصادی ممکن است هر سه سال یک‌بار اصلاح شود. اتاق بازرگانی و صنایع کره با تاسیس حداقل ۵ اتاق بازرگانی و صنایع به‌عنوان پیش‌برنده و با موافقت حداقل۱۰ اتاق بازرگانی و صنایع تشکیل می‌شود، مجمع‌عمومی و مجوز آن توسط وزیر بازرگانی، صنعت و انرژی اعطا می‌شود. همچنین اتاق‌های بازرگانی و صنایع عضو ثابت اتاق بازرگانی و صنایع کره می‌شوند. فدراسیون‌های ملی شرکت‌ها و سازمان‌های غیرانتفاعی که به تجارت و صنعت مشغول هستند، موسسات مربوط به آنها و سازمان‌های کارآفرینی تاسیس‌شده بر اساس نوع تجارت، می‌توانند اعضای ویژه اتاق بازرگانی و صنایع کره باشند. منبع درآمد اتاق کره هم حق‌عضویت و خدمات ارائه‌شده توسط این اتاق است.
ژاپن
عضویت در اتاق‌های بازرگانی و صنعت ژاپن به دو صورت اختیاری و اجباری است. صاحب‌صلاحیت بودن از نظر اتاق مربوطه جهت عضویت و پرداخت حق‌پذیرش و حق‌عضویت شرایط عضویت اختیاری در اتاق‌های بازرگانی ژاپن است. همچنین بر اساس شرایط عضویت اجباری، بازرگانان و صنعتگران مشخص شده در حوزه هر اتاق بازرگانی، به بنگاه‌های اقتصادی بزرگ در حوزه استقرار آن اتاق گفته می‌شود که مقدار مالیات پرداختی یا سرمایه پرداخت‌شده آنها از مقداری معین فراتر باشد. این بنگاه‌ها موظف به ثبت‌نام در اتاق‌های بازرگانی هستند. این بنگاه‌ها باید در نشست‌های هیات‌نمایندگان شرکت کنند، رای دهند و به‌عنوان اعضای اتاق تصمیم‌گیری کنند. همچنین این بنگاه‌ها موظف به پرداخت حق‌عضویت هستند و در صورتی‌که هزینه عضویت را پرداخت نکنند، حق‌رای از آنها گرفته خواهد شد. در ارتباط با منابع درآمدی، اتاق‌های بازرگانی ژاپن ضمن دریافت حق‌عضویت و فروش خدمات از برخی یارانه‌های دولتی نیز استفاده می‌کنند. هر عضو باید حق‌عضویت را پرداخت کرده و در عین‌حال اتاق حق دارد که مبالغی را از تاجران و صنایع به‌عنوان حق‌ثبت بگیرد. دولت یارانه‌هایی برای فعالیت‌های خاص مانند کسب‌وکارهای کوچک و مشاوره آنها پرداخت می‌کند. به‌طور میانگین، یارانه‌های دولتی حدود یک‌پنجم بودجه اتاق را تامین می‌کنند.
اتریش
منابع درآمدی اتاق اتریش شامل حق‌عضویت شرکت‌های عضو (۸۵درصد)، فروش خدمات (۲/ ۲درصد)، درآمدهای ناشی از دولت، شامل قرارداد با نهادهای آن (۵/ ۲درصد) و مابقی از منابع دیگر مانند دریافت پول از زیرمجموعه‌‌‌‌‌‌های اتحادیه اروپا است. اتاق اقتصاد فدرال اتریش، در قله هرم اتاق‌ها اقتصادی قرار دارد که خود بر پایه یک ساختار سازمانی دوبعدی بنا شده‌است. یک بعد، نشان‌دهنده تنوع حوزه نفوذ جغرافیایی اعضا است که در وجود ۹ اتاق اقتصادی برای ۹ایالت معنا پیدا می‌کند. همچنین بعد دیگر، ناظر بر ترکیب‌‌‌‌‌‌بندی اعضا بر اساس حوزه فعالیت آنها، متناسب با هفت صنعت متفاوت است.
فرانسه
مهم‌ترین منبع درآمد برای اتاق‌های بازرگانی فرانسه، مالیات‌‌‌‌‌‌های ویژه‌‌‌‌‌‌ای است که توسط دولت اخذ شده و به اتاق بازرگانی داده می‌شود. این مالیات‌‌‌‌‌‌ها، عملا جای حق‌عضویت را می‌گیرند. دو نوع مالیات و عوارض در این زمینه وجود دارد. نوع اول، عوارضی است که بر مالیات عادی تجاری برای هر فعالیت تعلق می‌گیرد. نرخ این عوارض، توسط مجمع‌عمومی سالانه اتاق تعیین می‌شود و باید توسط دولت تایید شود. در حال‌حاضر، مقدار آن‌هم حدود ۴درصد از کل مالیات‌‌‌‌‌‌های تجاری فرانسه است و حدود ۳۰درصد از بودجه اتاق‌های بازرگانی، از این محل تامین می‌شود. نوع دوم این مالیات‌‌‌‌‌‌ها نیز مالیات آموزشی است. بر اساس قانون فرانسه، تمامی شرکت‌های دارای ۱۰کارمند یا بیشتر، باید مالیات آموزشی معادل یک‌درصد از گردش مالی خود را بپردازند؛ درصدی از این مالیات به اتاق‌های بازرگانی و برای صرف در آموزش‌های حرفهای پرداخت می‌شود. این پرداخت‌‌‌‌‌‌ها، حدود ۲۰درصد از بودجه اتاق‌های بازرگانی را تشکیل می‌دهند.
آلمان
انجمن اتاق‌های بازرگانی و صنایع آلمان، یک شرکت حقوقی عمومی است که شامل ۷۹ اتاق بازرگانی و صنعت و ۵۳ اتاق پیشه‌‌‌‌‌‌وری می‌شود. هر دوی این اتاق‌ها بر اساس قانون، در امور قانون‌گذاری دولتی مشارکت دارند، از این‌رو این دو اتاق، همزمان نماینده بنگاه‌های اقتصادی و دبیرخانه سیاستگذاری‌‌‌‌‌‌های عمومی نیز هستند. مهم‌ترین منبع درآمد در اتاق‌های بازرگانی آلمان، حق‌عضویت اعضا است که حدود ۷۰ تا ۸۰درصد از بودجه‌سالانه آن را تامین می‌کند.
به‌طور معمول حق‌عضویت بر اساس دو معیار محاسبه می‌شود؛ معیار اول، حق‌عضویت ثابت و سالانه است که حدود ۲۰۰ دلار تخمین زده می‌شود. معیار دوم، متغیری است که بر اساس حجم کسب‌وکار، یعنی میزان مالیات، تعیین می‌شود. مجموع این دو معیار، میزان پرداخت حق‌عضویت سالانه را نشان می‌دهد. البته، این موضوع برای تمام اعضا یکسان نیست و در سال‌های اخیر، اصلاحاتی در این معیارها صورت گرفته‌است. به‌عنوان مثال، یک بنگاه کوچک با۱۰ کارمند ممکن است مبلغی حدود ۳۵۰دلار بپردازد درحالی‌که این مبلغ برای یک بنگاه بزرگ با هزارکارمند، ممکن است ۶۰هزار دلار باشد.
میزان حق‌عضویت سالانه توسط مجمع‌عمومی تعیین می‌شود. حدود ۲۰ تا ۳۰درصد از بودجه‌اتاق از محل فروش خدمات تامین می‌شود که عمدتا شامل آموزش، صدور گواهینامه مبدأ، فروش اطلاعات اقتصادی و کسب‌وکار و غیره است. البته بسیاری از خدمات به‌طور رایگان یا با هزینه پایین عرضه می‌شوند و در واقع هزینه آنها از محل پرداخت حق‌عضویت تامین می‌شود. اتاق‌های بازرگانی در این کشور، کمک مستقیمی از دولت در قالب یارانه دریافت نمی‌کنند.
