ایران در اخذ مالیات رکورددار است

دنیای‌اقتصاد : براساس یک باور عمومی که درمیان عامه مردم رایج است مالیات را مردم عادی و کارمندان می‌پردازند و تجار، فعالان اقتصادی و شرکت‌ها از این کار سر باز می‌زنند و به شیوه‌‌‌‌‌‌‌های مختلف از پرداخت مالیات فرار می‌کنند. ادعایی که چندان با واقعیت امور سازگاری ندارد. از سوی دیگر در نظر برخی فعالان اقتصادی شیوه مالیات‌‌‌‌‌‌‌ستانی کنونی عمده فشار را بر فعالان اقتصادی وارد می‌کند که خطر آن از دو جنبه دارای اهمیت است؛ هم از این جهت که ممکن است انگیزه‌‌‌‌‌‌‌های فعالیت اقتصادی را کاهش دهد و مهم‌تر از این باب که احتمال سوق‌دادن فعالیت‌های شفاف به سمت فعالیت‌های غیرشفاف افزایش ‌‌‌‌‌‌‌یابد. گفت‌وگوی زیر با محمدرضا نجفی‌‌‌‌‌‌‌منش، رئیس کمیسیون کسب‌وکار اتاق تهران در همین زمینه انجام شده است.

 وضعیت مالیات‌‌‌‌‌‌‌ستانی را در ایران چگونه ارزیابی می‌‌‌‌‌‌‌کنید؟

 مالیات‌‌‌‌‌‌‌ستانی در کشور همیشه در سطح بسیار بالایی عملی می‌شود و به دلیل اینکه مبلغی باید پرداخت شود، طبیعتا این‌‌‌‌‌‌‌ کار انگیزه بالایی به انجام فعالیت‌های مالیاتی دولتی می‌دهد. به‌نظر می‌رسد به همین دلیل سازمان  امور مالیاتی درمیان معدود نهادهایی است که وظیفه خود را به شکل کامل انجام می‌دهد و صددرصد اهداف خود را محقق می‌کند. به‌اصطلاح عامیانه پرچم این سازمان همیشه افراشته است و خوب است باقی نهادهای دولتی و غیردولتی هم در این مساله  از این سازمان پیروی کنند.

 تاثیر روش مالیات‌‌‌‌‌‌‌گیری کنونی بر فعالیت‌های اقتصادی چیست؟

امروز بالاترین نرخ مالیات را در ایران شرکت‌ها می‌پردازند. از نظر نرخ مالیات هم ما رکورددار منطقه محسوب می‌شویم، اما حرف این است که نباید مالیات فقط از بخش‌هایی‌‌‌‌‌‌‌ گرفته شود که‌‌‌‌‌‌‌ مجوز دارند و فعالیت‌‌‌‌‌‌‌شان شناسنامه‌‌‌‌‌‌‌دار است. به‌طور قطع‌‌‌‌‌‌‌ وصول مالیات از این بخش‌ها خیلی کار سختی نیست. برای افزایش درآمد مالیاتی در کشور، باید بخش‌هایی که قانون را دور می‌زنند و از پرداخت مالیات فرار می‌کنند، شناسایی شوند و از آنها مالیات گرفته شود.

 اما آنچه عموما و در باور مردم وجود دارد کاملا عکس این است، یعنی در نظر مردم فعالان اقتصادی فرار مالیاتی دارند و عمده مالیات را کارمندان پرداخت می‌کنند. شما تایید می‌‌‌‌‌‌‌کنید؟

نخیر، اصلا مساله واقعیت ندارد و خیلی ساده می‌‌‌‌‌‌‌توانید آن را در آمار بانک مرکزی مشاهده کنید که کدام بخش بیشترین مالیات را می‌پردازد. البته برخی بنگاه‌ها هستند که فرار مالیاتی انجام می‌دهند و باید از آن جلوگیری کرد. بالاخره مساله فرار مالیاتی باید جایی تمام شود، اما حرف من جدا از این مساله است و کاملا هم بر اعداد رسمی تکیه دارد، یعنی بر اساس اعداد بانک مرکزی می‌‌‌‌‌‌‌توانید مشاهده کنید اشخاص بیشتر مالیات پرداخته‌‌‌‌‌‌‌اند یا شرکت‌‌‌‌‌‌‌ها. این روند در نهایت فشار موجود بر فعالان را بیشتر از این نیز خواهد کرد.

 درباره رکورد مالیات‌‌‌‌‌‌‌ستانی گفتید. ایران واقعا مالیات بالا می‌گیرد؟

بله. ما از نظر مالیات‌‌‌‌‌‌‌ستانی در منطقه رتبه نخست را داریم و حتی در جهان هم نرخ مالیاتی که ایران دارد قابل‌توجه است. ما در ایران با تعدد مالیات‌‌‌‌‌‌‌ها روبه‌‌‌‌‌‌‌رو هستیم.

  گفتید علاوه‌بر اینکه مالیات را بیشتر شرکت‌ها پرداخت می‌کنند، در همین بخش هم مالیات را کسانی می‌پردازند که رسمی و شفاف فعالیت دارند. نتیجه این روند چیست؟

صحیح است. نتیجه این کار اولا فشار بالا بر بخشی است که شفافیت دارد، یعنی عمده بار مالیات بر دوش شرکت‌هایی است که دارای مجوز هستند. به‌علاوه این مساله سبب می‌شود برخی فعالان به این نتیجه برسند که به سمت عدم‌شفافیت و فعالیت‌های غیرقانونی بروند که به هیچ عنوان رویداد مطلوبی نیست.