پایان تصمیمات لحظه‌ای؟

سید‌جواد ساداتی‌نژاد که در قرارگاه دیپلماسی غذایی سخن می‌گفت، اعلام کرد: گذشته از پایان دادن به سیاست‌های خلق‌الساعه باید تولید محصولات کشاورزی بر محور صادراتی باشد که منطبق بر استانداردهای بهداشتی روز دنیا است. البته به‌رغم این نگاه، هنوز صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی با چالش‌های بسیاری روبه‌رو است. براین اساس منحنی صادرات این اقلام در سه‌ماهه نخست سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته افت کرده است.

صادرات این اقلام در این بازه به لحاظ ارزشی یک‌میلیارد و ۸۶‌میلیون دلار گزارش شده که نشان از افتی ۱۳درصدی نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته دارد. این درحالی است که پیش‌بینی می‌شد به‌دنبال افزایش قیمت غذا در جهان، ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بیش از پیش رشد کند. به‌باور کارشناسان افت صادرات غذای ایران در این دوره ناشی از عدم‌ورود به فصل برداشت و کاهش تقاضای کشورهای مقصد است. این کارشناسان براین باورند، در شرایط کنونی که قیمت‌های جهانی رشد کرده است، کشورهای مقصد مایلند با عرضه‌‌‌‌‌‌کنندگانی که کمترین بحران بین‌‌‌‌‌‌المللی را دارند، تعامل کنند.

این موضوع را آمار رسمی نیز تایید می‌کنند. برمبنای داده‌های گمرک در سه‌ماهه سال‌جاری، کشور با کاهش ۱۰‌درصد صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی به لحاظ وزنی روبه‌رو است. در این دوره ۲‌میلیون و ۱۸۰‌هزار تن محصولات کشاورزی از مبدا ایران به بازارهای هدف صادرشده است. مشابه این روند در آمار دوازده‌ماهه سال‌۱۴۰۰ نیز تکرار شده است. در این بازه زمانی صادرات غذا به لحاظ وزنی کاهشی ۴‌درصدی را تجربه کرده است. سال‌گذشته ۴۸‌میلیارد و ۶۱۹‌میلیون دلار کالا و خدمات از مبدا ایران صادر شد که از این میزان ۵میلیارد و ۲۶۳‌میلیون دلار به محصولات کشاورزی و صنایع غذایی اختصاص داشت.

این رقم مربوط به صادرات ۸‌میلیون و ۵۰۷‌هزار تن غذا در سال‌۱۴۰۰ است که نسبت به مدت مشابه سال‌۱۳۹۹ معادل ۱۵‌درصد افت داشته است.

 آمار سه‌ماهه غذا

واکاوی داده‌های سازمان توسعه تجارت در سه‌ماهه نخست سال‌جاری نشان از افت صادرات محصولات کشاوزی و صنایع غذایی نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته می‌دهد. در این دوره یک‌میلیون و ۶۶۸‌ هزار تن میوه و تره‌بار به ارزش ۴۵۴‌میلیون دلار صادرشده است. بدین ترتیب در این دوره، شاهد افت ۸‌ درصدی در ارزش و وزن صادرات میوه و تره‌بار بوده‌ایم.

در این بازه صادرات خشکبار نیز افت وزنی و ارزشی داشته است. در سه‌ماهه نخست سال‌جاری ۶۹‌هزار تن خشکبار به ارزش ۱۳۹‌میلیون دلار صادر شد که نشان از افت ۵۸‌درصدی در ارزش و کاهش ۴۷‌درصدی در وزن دارد.

مشابه این روند را در صادرات شیرینی و شکلات و فرآورده‌های غلات می‌توان دید. در سه‌ماهه ابتدایی سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته، صادرات این اقلام افتی ۲۱‌درصدی در ارزش و کاهشی ۲۲‌درصدی در وزن را تجربه کرده است. دراین مقطع ۶۹‌هزار تن شیرینی و شکلات و فرآورده‌های غلات به ارزش ۶۴‌میلیون دلار صادرشده است. اما در صنایع تبدیلی حجم صادرات ایران ۱۸۵‌هزار تن گزارش شده که ارزش آن ۱۴۶‌میلیون دلار است. بدین ترتیب در این دوره صادرات صنایع تبدیلی ایران به لحاظ ارزشی رشدی یک‌درصدی و به لحاظ وزنی افتی ۹درصدی را تجربه کرده است.

مشابه این روند را در محصولات لبنی می‌توان دید. در سه‌ماه‌ نخست سال‌جاری ۱۱۱‌هزار تن محصولات لبنی به ارزش ۱۴۶‌میلیون دلار صادرشده است که نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته در وزن کاهشی یک‌درصدی داشته است. البته ارزش صادرات این اقلام رشدی ۶۰‌درصدی را تجربه کرده که ناشی از رشد قیمت‌های جهانی غذاست.

در محصولات حیوانی و صنایع وابسته نیز اثر رشد قیمت‌های جهانی را به‌خوبی می‌توان دید. در این دوره ۵۱‌هزار تن محصولات حیوانی و صنایع وابسته به ارزش ۷۹‌میلیون دلار صادرشده است. صادرات این اقلام اگرچه به لحاظ وزنی افتی ۱۱‌درصدی را تجربه کرده، اما به لحاظ ارزشی ۲۹‌درصد رشد کرده است. موضوعی که در صادرات گل و گیاه دارویی، خوراکی، زینتی و صنعتی تکرار شده است.

در سه‌ماه نخست سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته این اقلام به لحاظ وزنی افتی ۹‌درصدی را تجربه کردند، اما از بُعد ارزشی ۱۶‌درصد رشد داشتند. در این دوره ۲۷‌هزار تن گل و گیاه دارویی، خوراکی، زینتی و صنعتی به ارزش ۵۸‌میلیون دلار صادرشده است.

تغییر سیاست در محصولات کشاورزی

وزیر جهادکشاورزی به‌دنبال افزایش صادرات غذا است. سید‌جواد ساداتی‌نژاد اخیرا اعلام کرد تولید محصولات کشاورزی باید صادرات‌محور و منطبق بر استانداردهای بهداشتی روز دنیا باشد.

او افزود: در حوزه صادرات محصولات کشاورزی به‌دنبال پیش‌بینی‌پذیری هستیم و با محدودیت‌های لحظه ای، روزانه و ماهانه حوزه صادرات و واردات مخالف هستیم؛ در همین راستا به‌دنبال آن هستیم که به صادرکنندگان و واردکنندگان بخش کشاورزی برنامه بلندمدت بازرگانی ارائه شود.

ساداتی‌نژاد که در جلسه قرارگاه دیپلماسی غذایی سخن می‌گفت، به صادرات ۵/ ۴ میلیون تن انواع محصولات سبزی و صیفی اشاره کرد و از ارزآوری ۳/ ۱میلیارد دلاری از این حوزه سخن گفت.به گزارش خبر‌گزاری تسنیم، وزیر جهادکشاورزی همچنین بر لزوم پیش‌بینی‌پذیری و بلندمدتی صادرات و واردات بخش کشاورزی تاکید کرد.  وزیر جهاد کشاورزی در ادامه تصریح کرد: سال‌گذشته در زمینه توسعه مراودات تجاری و بازرگانی با کشور‌‌‌‌‌‌های منطقه و جهان اقدامات خوبی صورت گرفت و تفاهم‌نامه‌‌‌‌‌‌های مختلفی در حوزه‌‌‌‌‌‌های بهداشتی، قرنطینه‌ای، قوانین گمرکی، تعرفه‌‌‌‌‌‌ای و... به امضا رسید.  ساداتی‌نژاد بر اهمیت توسعه کشت فراسرزمینی نیز تاکید کرد و افزود: باید زراعت چوب، تولید غلات، محصولات کشاورزی آب‌بر و... از محل کشت فراسرزمینی پیگیری شود.