آمریکا نگران زنجیره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های عرضه

رئیس فدرال‌رزرو اخیرا در حاشیه اجلاس بهاره بانک جهانی از نگرانی‌های فزاینده این کشور در مورد امنیت و انعطاف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پذیری زنجیره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جهانی عرضه سخن گفته است. جروم پاول اشاره کرده که بحران کرونا و جنگ روسیه علیه اوکراین نشان داد که زنجیره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جهانی عرضه با وجود آنکه بسیار کارآمد و به لحاظ اقتصادی منطقی هستند؛ اما از امنیت کافی برخوردار نیستند و پیوند عمیق اقتصاد ایالات‌متحده با این زنجیره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها می‌تواند ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مهمی را متوجه آینده آن کند. او پیشنهاد داده است که زنجیره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های عرضه کلیدی برای آمریکا، به کشورهای مورداعتماد متکی شود و ایالات‌متحده و موتلفین این کشور به نوعی در این حوزه به خودکفایی دست یابند، بدان معنا که کلیت زنجیره عرضه در درون اقتصادهای این کشورها جریان پیدا کند، آنها در وضعیت وابستگی متقابل قرار گیرند و نیازهای یکدیگر را تامین کنند. هرچند تامین این نیازها به لحاظ اقتصادی هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیشتری را به این کشورها تحمیل می‌کند، اما او تامین این هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را قابل‌توجیه دانسته و بیان کرده است که پرداخت این هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اضافی در واقع منطق امنیتی دارد و به امنیت اقتصادی ایالات‌متحده و تداوم فعالیت شرکت‌های این کشور کمک می‌کند.  بیان چنین سخنانی از سوی ایالات‌متحده که تا همین سال‌های اخیر همواره بر نظام تجارت آزاد جهانی تاکید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کرد، نشانه دیگری از تغییر پارادایمی در سیاست‌های اقتصادی و تجاری این کشور است. دولت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ترامپ و بایدن در سال‌های اخیر سیاست‌های حمایت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گرایانه را در پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گرفته و کوشیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند تولید داخلی را افزایش دهند، اتصالات اقتصادی ایالات‌متحده با کشورهای همسو را تقویت کنند و از طرف دیگر وابستگی اقتصادی این کشور به خارج و به‌ویژه چین را کاهش دهند. کنش متفاوت آمریکا بر مبنای منطق امنیت اقتصادی احتمالا تاثیر مهمی بر اقتصاد جهانی خواهد داشت و به‌تدریج به شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری بلوک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های متفاوت و تاحدی منفصل از یکدیگر در اقتصاد جهانی منجر خواهد شد.

 اختلال در زنجیره حلال

جنگ اوکراین تاثیرات قابل‌توجهی بر بازار مواد غذایی و امنیت غذایی کشورهای اسلامی و بازار موسوم به حلال گذاشته است. بخش قابل‌توجهی از کشورهای اسلامی به واردات مواد غذایی از روسیه و اوکراین به‌شدت وابسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. شرایط جنگی باعث‌شده تا زنجیره ارزش دچار اختلال شده و کمبود و گرانی مواد غذایی در این کشورها به‌طور فزایندهای احساس‌شود. در برخی موارد تا ۵۰‌درصد واردات برخی مواد غذایی کشورهای اسلامی از اوکراین و روسیه صورت می‌گیرد. عربستان‌سعودی حدود نیمی از گندم موردنیاز خود را از روسیه و اوکراین وارد می‌کند. روسیه همچنین بزرگ‌ترین تامین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده گندم امارات‌متحده‌عربی است و سهم ۵۰‌درصدی در واردات گندم این کشور دارد. حدود ۷۳‌درصد از روغن آفتابگردان امارات‌متحده‌عربی از اوکراین و ۷‌درصد آن از روسیه وارد می‌شود. در سطح کلان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر شورای همکاری خلیج‌فارس حدود ۹۰‌درصد مواد غذایی موردنیاز خود را از خارج وارد می‌کند، بنابراین هرگونه اختلال در زنجیره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ عرضه می‌تواند تاثیر منفی شدیدی بر امنیت غذایی این کشورها بگذارد.   کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس برای مقابله با این وضعیت نظارت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها بر بازار را تشدید کرده و واردات از آمریکای‌لاتین را افزایش داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. آنها همچنین کمک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مالی به کشورهای شمال آفریقا به‌ویژه مصر و الجزایر برای مقابله با ناامنی فزاینده غذایی را افزایش داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. بازار حلال در کشورهای مسلمان آفریقایی بیش از خلیج‌فارس تحت‌تاثیر این جنگ قرار گرفته است. اوکراین صادرکننده اصلی گندم، غلات، روغن آفتابگردان و سایر محصولات غذایی به آفریقاست. در شرایط کنونی کاهش صادرات باعث شده تا امنیت غذایی کشورهایی مانند تونس آسیب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پذیر شود. آسیب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پذیری در کشورهای فقیر آفریقایی بیش از تونس، مصر و الجزایر است. در صورتی‌که جنگ اوکراین تا تابستان، فصل برداشت محصولات کشاورزی تداوم یابد، ناامنی غذایی در طیفی از کشورهای اسلامی تشدید خواهد شد.