۶ کشورجدید در لیست مبادی و مقاصد عمده تجارت در سال۱۴۰۰ قرار گرفتند
حذف و اضافه شرکای تجاری
20 مقصد صادراتی
در سال‌گذشته 20 مقصد عمده صادرات ایران توانستند سهم 93درصدی را از کل ارزش صادرات 1400 به خود اختصاص دهند. فروش کالا به این کشورها رشد 9درصدی وزنی و افزایش 40درصدی ارزشی داشته است. بر این اساس 111میلیون و 234هزار تن کالای ایرانی به ارزش 45میلیارد و 236میلیون دلار به این کشورها صادر شده است. همچنین 10 کشور نخست صادراتی 86درصد سهم ارزشی از کل صادرات سال‌گذشته را به خود اختصاص داده‌اند. این گزارش نشان می‌دهد که ارزش صادرات تنها به افغانستان نسبت به سال99 افت داشته است، اما از نظر وزنی صادرات به 6 کشور امارات، افغانستان، هند، جمهوری‌آذربایجان، ارمنستان و میانمار با کاهش روبه‌رو بوده است. بیشترین رشد ارزش صادرات در بین کشورهای مورد بررسی مربوط به آفریقای‌جنوبی بوده است. این کشور یکی از سه کشور تازه‌وارد به مقاصد عمده صادراتی در سال1400 است. همچنین صادرات به کشورهای ازبکستان، ترکمنستان، ترکیه و سوریه نیز نسبت به سایر بازارها رشد بیشتری داشته است.
چین نخستین مقصد صادراتی ایران در سال1400 بوده که توانسته با ثبت صادراتی به ارزش 14میلیارد و 323میلیون دلاری سهم 5/ 29درصدی را به خود اختصاص دهد. رشد 58درصدی ارزشی و 8درصدی وزنی نیز حاصل فروش کالا به چین در سال1400 نسبت به سال99 است. عراق دومین مقصد کالاهای صادراتی ایران است که در سال‌گذشته ارزش کالاهای صادره از کشور به این بازار به 8میلیارد و 915میلیون دلار می‌رسد. سهم ارزشی صادرات به عراق 3/ 18درصد از کل ارزش صادرات 1400 است و رشد 16درصدی وزنی و 20درصدی ارزشی برای این کشور ثبت‌شده است. ترکیه به‌عنوان سومین مقصد صادراتی ایران در سال‌گذشته خریدار 6میلیارد و 81میلیون دلار کالای ایرانی بوده است. این کشور سهم 5/ 12درصدی را از کل ارزش صادرات به خود اختصاص داده است. کالاهای صادر شده از ایران به این کشور رشد وزنی 147درصدی و افزایش ارزشی 141درصدی را نسبت به سال99 داشته‌اند. امارات با خرید 4میلیارد و 929میلیون دلار کالای ایرانی در رده چهارم قرار گرفته و سهم این کشور از کل صادرات 1400 به 1/ 10درصد می‌رسد. صادرات به این کشور از نظر ارزشی رشد 6درصدی را تجربه کرده اما از نظر وزنی با کاهش 30درصدی روبه‌رو بوده است.
افغانستان که پنجمین مقصد صادراتی ایران به حساب می‌آید تنها کشوری است که هم ارزش کالاهای خریداری‌شده از سوی این کشور و هم وزن آنها نسبت به سال99 افت داشته است. به‌نظر می‌رسد تغییر و تحولات سیاسی در افغانستان تاثیر خود را بر تجارت خارجی این کشور گذاشته است. در سال‌گذشته افغانستان خریدار یک‌میلیارد و 839میلیون دلار کالای ایرانی بوده که سهم 8/ 3درصدی را از کل صادرات سال‌گذشته به خود اختصاص داده است. همچنین صدور کالا به این کشور از نظر وزنی با کاهش 40درصدی و از نظر ارزشی با افت 20درصدی روبه‌رو بوده است. هندی‌ها با خرید یک‌میلیارد و 817میلیون کالای ایرانی سهم 7/ 3درصدی را از کل ارزش صادرات 1400 از آن خود کرده‌اند. صادرات به این کشور از نظر ارزشی رشد 42درصدی داشته است.
ارزش صادرات به پاکستان نیز مطابق این گزارش، با رشد 26درصدی نسبت به سال99 به یک‌میلیارد و 261میلیون دلار در سال1400 رسیده که سهم 6/ 2درصدی از کل ارزش صادرات سال‌گذشته دارد. هشتمین مقصد صادراتی ایران، اندونزی است که توانسته طی سال‌گذشته یک‌میلیارد و 101میلیون دلار کالای ایرانی را خریداری کند. این کشور سهم 3/ 2درصدی را از کل صادرات 1400 به خود اختصاص داده و ارزش کالاهای صادر شده به این بازار رشد 63درصدی را تجربه کرده است. صدور کالا به تایلند در سال‌گذشته با رشد ارزشی 59درصدی به 784میلیون دلار رسیده است. این کشور سهم 6/ 1درصدی را از کل صادرات 1400 به خود اختصاص داده است. عمان به‌عنوان دهمین مقصد صادراتی ایران در سال1400 خریدار 716میلیون دلار کالای ایرانی بوده که سهم 5/ 1درصدی را از کل ارزش صادرات سال‌گذشته در اختیار دارد. ارزش کالاهای صادر شده به عمان با رشد 64درصدی همراه بوده است.
صادرات به روسیه با سهم ارزشی 2/ 1درصدی و رشد ارزشی 15درصدی نسبت به سال99 روبه‌رو بوده و صادرات به جمهوری‌آذربایجان نیز با سهم مشابه (2/ 1درصدی) رشد 11درصدی را نسبت به سال99 تجربه کرده است. صدور کالا از ازبکستان با سهم ارزشی 8/ 0درصدی از کل ارزش صادرات 1400 و رشد ارزشی 144درصدی نسبت به سال99 روبه‌رو بوده است. غنا و ترکمنستان هریک با سهم ارزشی 7/ 0 از کل ارزش صادرات 1400 در لیست مقاصد عمده صادراتی قرار گرفته‌اند و ارزش صدور کالا به این کشورها به ترتیب با رشد 98درصدی و 144درصدی نسبت به سال99 روبه‌رو بوده است. صادرات به ارمنستان نیز به‌عنوان شانزدهمین مقصد صادراتی ایران از نظر ارزشی تغییری نسبت به سال99 نداشته و سهم ارزشی صدور کالا به این کشور به 6/ 0درصد می‌رسد. صادرات به آلمان و آفریقای‌جنوبی سهمی معادل 5/ 0درصد از کل ارزش صادرات 1400 را دارند. در عین حال ارزش صادرات به این دو کشور به ترتیب افزایش 14درصدی و 570درصدی نسبت به سال99 داشته است. در انتهای لیست مقاصد عمده صادراتی نیز دو کشور سوریه و میانمار قرار گرفته‌اند که سهم هریک از آنها از کل ارزش صادرات 4/ 0درصد است و به ترتیب دارای رشد ارزشی 90درصدی و 23درصدی هستند.
20 مبدا وارداتی
20 مبدا عمده وارداتی در سال‌گذشته توانسته‌اند سهم 93درصدی از کل ارزش واردات سال1400 را به خود اختصاص دهند. البته سهم 10 کشور نخست این لیست از کل ارزش واردات به 84درصد می‌رسد. کالاهای وارد شده از این 20 مبدا در مجموع وزنی معادل 38میلیون و 920هزار تن داشته و ارزش آنها نیز 49میلیارد و 315میلیون دلار است. همچنین رشد وزنی 23درصدی کالاهای واردشده از این 20 مبدا و افزایش ارزشی 38درصدی آنها در کارنامه تجاری 1400 ثبت‌شده است. از میان مبادی وارداتی 1400، بیشترین رشد ارزشی واردات به ترتیب مربوط به کشورهای عراق، آرژانتین، پاکستان، امارات و سوئیس است. در عین حال ارزش واردات به کشورهای هند، سنگاپور و اتریش نیز با کاهش روبه‌رو بوده و وزن کالاهای واردشده از نیمی از مبادی وارداتی کاهش یافته است، به‌گونه‌ای‌که وزن کالاهای وارد شده از کشورهای ترکیه، آلمان، هند، انگلیس، هلند، ایتالیا، عمان، کره‌جنوبی، سنگاپور و اتریش نیز نسبت به سال99 افت داشته است.
امارات نخستین مبدا وارداتی در سال1400 است که فروشنده 16میلیارد و 523میلیون دلار کالا به ایران بوده است. واردات از این کشور سهم 2/ 31درصدی را از کل ارزش واردات 1400 دارد. همچنین کالاهای خریداری شده از امارات نسبت به سال99 از نظر ارزشی رشد 69درصدی و از نظر وزنی افزایش 148درصدی داشته است. چین به‌عنوان دومین فروشنده کالا به ایران در سال‌گذشته بوده است. ارزش واردات کالا از این کشور با رشد ارزشی 29درصدی به 12میلیارد و 739میلیون دلار می‌رسد. همچنین سهم چین از کل ارزش واردات 1400 هم 24درصد است. وزن کالاهای وارد شده از چین نسبت به سال99 رشد 5درصدی را تجربه کرده است.
در سال‌گذشته ترکیه با فروش 5میلیارد و 292میلیون دلار کالا به ایران در رده سوم مبادی وارداتی قرار گرفته و در عین حال سهم 10درصدی را از کل ارزش واردات 1400 از آن خود کرده است. رشد ارزشی کالاهای وارد شده به ترکیه در سال‌گذشته نسبت به سال99 معادل 20درصد بوده اما وزن این کالاها با کاهش 23درصدی روبه‌رو شده است. آلمانی‌ها در این بازه زمانی یک‌میلیارد و 918میلیون دلار کالا به ایران فروخته‌اند و با سهم 6/ 3درصدی به چهارمین مبدا وارداتی کشور در سال‌گذشته تبدیل شده‌اند. ارزش کالاهای وارد شده از آلمان نسبت به سال99 رشد 4درصدی داشته است، اما وزن این کالاها با کاهش 33درصدی روبه‌رو بوده است. روسیه در سال‌گذشته با ارتقای جایگاه، پنجمین مبدا واردات ایران شده است. واردات از این کشور در سال1400 ارزشی معادل یک‌میلیارد و 663میلیون دلار داشته است. سهم این کشور از کل واردات ایران در سال‌گذشته هم به 1/ 3درصد می‌رسد. هندی‌ها در سال‌گذشته یک‌میلیارد و 583میلیون دلار کالا به ایران فروخته‌اند و سهم واردات از این کشور به 3درصد از کل ارزش واردات در سال‌گذشته می‌رسد. البته واردات از هند از نظر ارزشی افت 26درصدی داشته است.
افزایش 68درصدی واردات از سوئیس در سال‌گذشته نسبت به سال99 و سهم 9/ 2درصدی ارزش واردات از این کشور اروپایی موجب شده تا سوئیس هفتمین مبدا واردات ایران در سال‌گذشته باشد که توانسته یک‌میلیارد و 528میلیون دلار کالا به ایران بفروشد. در سال‌گذشته برای نخستین‌بار عراق در جمع مبادی وارداتی قرار گرفت و سهم واردات از این کشور به 3/ 2درصد از کل ارزش واردات رسید. عراق در سال‌گذشته با واردات یک‌میلیارد و 197میلیون دلار کالا به ایران توانسته رشد ارزشی چشمگیر 796درصدی را ثبت کند. انگلیس با واردات یک‌میلیارد و 148میلیون دلار کالا به ایران و کسب سهم 3/ 2درصدی از کل ارزش واردات سال1400 در جایگاه نهم قرار گرفته و ارزش کالاهای وارد شده از این کشور رشد 11درصدی را نسبت به سال99 تجربه کرده است.
هلند به‌عنوان دهمین مبدا واردات ایران در سال1400 نیز سهم 7/ 1درصدی از کل ارزش واردات داشته و با رشد ارزشی 2درصدی نسبت به سال99 توانسته 903میلیون دلار کالا به ایران وارد کند. واردات از ایتالیا با سهم ارزشی 3/ 1درصد از کل واردات 1400 و رشد ارزشی 4درصد نسبت به سال‌گذشته همراه بوده است. عمان نیز در همین بازه زمانی سهم 2/ 1درصدی را از کل ارزش واردات 1400 به خود اختصاص داده و رشد ارزشی 43درصدی را نسبت به سال99 تجربه کرده است. سهم 1/ 1درصدی کره‌جنوبی از کل ارزش واردات سال‌گذشته این کشور را به سیزدهمین مبدا وارداتی تبدیل کرده و واردات از این کشور 2درصد نسبت به سال99 افزایش داشته است. برزیل سهم یک‌درصدی از کل ارزش واردات 1400 دارد و رشد ارزشی 66درصدی را نسبت به سال99 ثبت کرده است. مالزی و آرژانتین هریک با سهم 9/ 0درصدی از کل واردات سال‌گذشته در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند. هریک به ترتیب رشد ارزشی 62درصدی و 186درصدی را در واردات نسبت به سال99 تجربه کرده‌اند. سهم سنگاپور از کل واردات سال‌گذشته به 8/ 0درصد می‌رسد که افت ارزشی 32درصدی کالاهای وارد شده از این کشور در کارنامه تجارت سال‌گذشته ثبت‌شده است. هنگ‌کنگ نیز دارای سهم ارزشی 7/ 0درصدی از کل ارزش واردات است و ارزش واردات از این کشور نسبت به سال99 افزایش 43درصدی داشته است. اتریش و پاکستان که در انتهای لیست 20مبدا مهم وارداتی ایران قرار گرفته‌اند هم هریک سهم 6/ 0درصدی را از کل ارزش واردات در اختیار دارند. ارزش واردات از اتریش نسبت به سال99 افت 2درصدی داشته ولی واردات از پاکستان با رشد 76درصدی روبه‌رو بوده است.
