در شرایطی که تحریم‌های اقتصادی، تجارت ایران را با محدودیت‌هایی مواجه ساخته است، هدف‌گذاری متولیان تجارت خارجی ایران برای صادرات، توسعه بازار در کشورهای همسایه  و هم منطقه است. البته این موضوع به معنی بی‌توجهی به سایر بازارها نیست. بلکه سیاستگذار تلاش دارد تا با فتح بازارهای همسایه، از یکسو صادرات را حفظ کند و از سوی دیگر هزینه‌های صادرات را کاهش دهد. در عین حال، سناریوهایی نیز برای سال‌جاری اعلام شده است که محور تحقق آنها به پیشرفت مذاکرات برجام برمی‌گردد. متولیان تجارت خارجی عنوان می‌کنند چنانچه در سناریوی خوش‌بینانه، موفقیت‌هایی در مذاکرات ایجاد شود، قطعا هدف ما بازارگشایی ایران فراتر از کشورهای همسایه و هم منطقه است. بنابراین به‌نظر می‌رسد مسیر توسعه تجارت با اتحادیه اروپا از مذاکرات برجام می‌گذرد.

اتاق بازرگانی تهران در گزارش سال گذشته خود به بررسی روند تجارت مشترک ایران و اروپا در طول ۱۰ سال گذشته پرداخته بود. برآوردهای این گزارش  نشان می‌داد که در سال‌های اخیر میزان تجارت مشترک میان دو طرف به شدت کاهش یافته است. پس از سال ۲۰۱۱، تراز تجاری ایران با اروپا هرگز مثبت نشده و تنها در سال ۲۰۱۷، به عدد صفر نزدیک شده است. در سال ۲۰۲۰ نیز تراز تجاری منفی سه میلیارد یورو بوده است. در حوزه صادرات، بالاترین عدد پس از ۲۰۱۱ به سال ۲۰۱۷ باز می‌گردد که در آن سال ایران حدودا ۱۰ میلیارد یورو به اروپا صادرات داشته است. در حوزه واردات نیز با حدود ۵/ ۱۰ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۷ رکورددار بوده است. حتی در طول یک دهه گذشته میان مقاصد صادراتی ایران در اروپا نیز تغییرات جدی به وجود آمده است. در سال ۲۰۱۱، ایتالیا، اسپانیا، یونان، فرانسه و هلند اصلی‌ترین واردکنندگان کالا از ایران بوده‌اند، اما در سال ۲۰۲۰ به ترتیب آلمان، هلند، ایتالیا و اسپانیا اصلی‌ترین واردکنندگان کالا از ایران بوده‌اند. در حوزه واردات اما تغییرات کمتر بوده است. در سال ۲۰۱۱، ایران بیشترین واردات خود را به ترتیب از آلمان، ایتالیا، فرانسه و سوئد داشته و پس از ۱۰ سال همچنان آلمان و ایتالیا بیشترین صادرات را به ایران داشته‌اند و تنها هلند، جایگاه سوم را از فرانسه گرفته است.

حال جدیدترین گزارش آماری از تجارت ایران با اتحادیه اروپا نشان می‌دهد کل تجارت کالایی ایران و این اتحادیه در فصل نخست ۲۰۲۱ ارزشی معادل یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون یورو داشته است. بررسی‌ها حکایت از آن دارد که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته میلادی (سال ۲۰۲۰) با کاهش ۶/ ۵ درصدی روبه رو بوده است.

علاوه‌بر این، گزارش درخصوص تراز تجاری دو طرف نیز به این موضوع اشاره دارد که تغییر قابل توجهی نسبت به دوره مشابه سال قبل (سال ۲۰۲۰) در این مورد رخ نداده است. تراز تجاری ایران و اتحادیه اروپا در ارزیابی‌ها ۶۹۳ میلیون یورو کسری برای ایران را نشان می‌دهد. همچنین کل صادرات ایران به این اتحادیه در فصل اول ۲۰۲۱ نزدیک به ۱۹۸ میلیون یورو بوده و کل واردات نیز طی همین مدت ۸۹۱ میلیون یورو برآورد شده است.

گزارش پیش‌رو آمارهای ماه به ماه سال‌های ۲۰۱۹، ۲۰۲۰ و سه ماه ۲۰۲۱ را نیز به صورت مجزا مورد بررسی قرار داده است و نشان می‌دهد طی ۲۷ ماه گذشته، کمترین میزان صادرات در ماه چهارم ۲۰۲۰ ثبت شده است. همچنین بیشترین میزان صادرات نیز مربوط به ماه هفتم ۲۰۲۰ است.

براساس آمارهای ارائه شده، کل صادرات ایران در سه ماه ۲۰۲۱ با افت ۱۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۰ برآورد شده در حالی که با افزایش ۲/ ۷ درصدی صادرات غیرنفتی در همین بازه (فصل نخست ۲۰۲۱) نسبت به فصل نخست ۲۰۲۰ روبه رو هستیم. علاوه‌بر این، صادرات غیرنفتی از کل صادرات کالایی ایران به اتحادیه اروپا سهم ۱۰۰ درصدی را طی سه ماه نخست ۲۰۲۱ در اختیار گرفته است. واردات نیز در این بازه با افت ۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته روبه‌رو بوده است.

اخبار مرتبط