بنابراین هرگاه تامین اعتبار موضوع پیمان از محل بودجه عمرانی کشور باشد، شرایط عمومی پیمان و حتی شرایط اختصاصی آن بین کارفرما و پیمانکار حاکم است و اگر تامین اعتبار موضوع پیمان از سایر منابعی غیر از بودجه عمرانی باشد، می‌توان در بعضی از شرایط عمومی و اختصاصی پیمان، تغییراتی ایجاد کرد. براساس بند ۱۰ ماده یک قانون یادشده، طرح‌های عمرانی مجموعه عملیات و خدمات مشخصی است که براساس مطالعات توجیهی فنی و اقتصادی یا اجتماعی که توسط دستگاه اجرایی انجام می‌شود، طی مدت معین و با اعتبار معین برای تحقق بخشیدن به هدف‌های برنامه عمرانی پنج ساله به‌صورت سرمایه‌گذاری ثابت شامل هزینه‌های غیرثابت وابسته در دوره مطالعه و اجرا یا مطالعات، اجرا می‌شود و تمام یا قسمتی از هزینه‌های اجرایی آن از محل اعتبارات عمرانی تامین می‌شود. این طرح‌ها به سه نوع تقسیم می‌شود:

الف) طرح عمرانی انتفاعی: طرحی است که در مدت معقولی پس از شروع به بهره‌برداری علاوه بر تامین هزینه‌های جاری و استهلاک سرمایه، سود مناسبی به تبعیت از سیاست دولت نیز عاید کند.

ب) طرح عمرانی غیرانتفاعی: طرحی است که برای انجام برنامه‌های رفاه‌اجتماعی و عملیات زیربنایی یا احداث ساختمان و تاسیسات جهت تسهیل کلیه وظایف دولت اجرا می‌شود و هدف اصلی آن حصول درآمد نیست.

ج) طرح مطالعاتی: طرحی است که براساس قرارداد بین سازمان برنامه و بودجه یا سایر دستگاه‌های اجرایی با موسسات علمی یا مطالعاتی متخصص برای بررسی خاصی اجرا می‌شود.مطابق آیین‌نامه طبقه‌بندی و تشخیص صلاحیت پیمانکاران، اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی و خارجی که قصد کار در ایران دارند با رعایت شرایط حاکم در مواد ۸ و ۱۹ می‌توانند در یکی از رشته‌های زیر فعالیت کنند:

۱) رشته ساختمان: دربرگیرنده امور پیمانکاری مربوط به ساخت ساختمان‌ها و ابنیه اعم از چوبی، آجری، سنگی، بتنی، فلزی و نظایر آن.

۲) رشته آب: در برگیرنده امور پیمانکاری مربوط به ساخت سیستم‌ها و تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب، سدها و بندها و تونل‌های انحراف آب و مخازن آب و شبکه‌های آب و فاضلاب، آبرسانی و کانال‌های انتقال آب، سازه‌های دریایی و ساحلی و نظایر آن. ۳) رشته حمل‌ونقل: دربرگیرنده امور پیمانکاری مربوط به ساخت راه‌ها نظیر جاده‌های اصلی و فرعی، بزرگراه‌ها، راه‌های ریلی، باند فرودگاه، سیستم‌های انتقال هوایی پایه‌دار، فرودگاه‌ها، تونل‌ها، پل‌ها، راه‌های زیرزمینی و سیستم‌های حمل‌ونقل (تهیه، نصب، نگهداری و تعمیرات تجهیزات) و راهداری و عملیات آسفالتی و نظایر آن.

۴) رشته صنعت: دربرگیرنده امور پیمانکاری مربوط به صنایع غذایی، نساجی، پوشاک، چرم، چوب، شیشه، سلولزی، استخراج، فرآوری، ذخیره، تبدیل موادخام و تولید در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، شیمیایی، کانی غیرفلزی، صنایع‌سنگین، معدنی، صنایع‌فلزی (آهن و فولاد، فلزی غیرآهنی و فرآورده‌های فلزی)، ساخت کارخانه‌های ابزارآلات و ماشین‌ها و تجهیزات اندازه‌گیری و کنترل و تاسیسات صنعتی جانبی، تولید وسایل آزمایشگاهی، دارویی، کارخانه‌های تولید حمل‌ونقل تجهیزات و نظایر آن. ۵) رشته برق: دربرگیرنده امور پیمانکاری مربوط به تولید، توزیع و انتقال نیرو اعم از نیروگاه‌ها، شبکه‌های برق و تاسیسات برقی، پست‌های توزیع و الکترونیک عام و خاص و نظایر آن. ۶) رشته تاسیسات و تجهیزات: در برگیرنده امور پیمانکاری مربوط به خطوط انتقال (خطوط آب و نفت و گاز) تاسیسات مکانیکی، هیدرومکانیکی، تاسیسات و امور رفاهی ساختمان، سیستم‌های سردکننده و گرم‌کننده ابنیه، تهیه و نصب تاسیسات و تجهیرات برق، آب، گاز و فاضلاب و انتقال زباله، وسایل انتقال (آسانسور و پله برقی و...) سیستم‌های خبر و هشداردهنده، سیستم‌های آشپزخانه، سلف سرویس و رختشویی، پیمانکاری سیستم‌های ارتباطی، شبکه‌ای رایانه‌ای ساختمان‌ها و نظایر آن. ۷) رشته کاوش‌های زمینی: دربرگیرنده امور پیمانکاری مربوط به اکتشاف، حفاری، استخراج، حمل و بهره‌برداری از مواد غیرزنده موجود در پوسته زمین (در خشکی و آب)، کاوش‌های غیرمستقیم روش خشکی، حفاری‌های آبی، هیدروکربوری تزریق مواد و دفن زباله، کاوش‌های دریایی، حفاری در بستر دریا و ژئوتکنیک، بهره‌برداری از مواد بستر دریا (به‌جز هیدروکربورها) سیستم‌های ثابت انتقال مواد در دریا و بهره‌برداری از معادن رو باز (در خشکی) و آماده‌سازی و ساخت و بهره‌برداری از معادن زیرزمینی (در خشکی) و نظایر آن. ۸) رشته ارتباطات: دربرگیرنده امور پیمانکاری مربوط به مخابرات صوتی، تصویری و داده‌ای، ساخت ایستگاه‌های اصلی انتقال‌دهنده و توزیع‌کننده، انواع شبکه‌های پستی، شبکه‌های انتقال سیمی، بی‌سیم، رادیو، تلویزیون و شبکه‌های ماهواره‌ای مجاز و نظایر آن. ۹) رشته کشاورزی: دربرگیرنده امور پیمانکاری در زمینه جنگل‌کاری و درختکاری، آبیاری، بهسازی و اصلاح ارضی، احداث حوضچه‌ها و استخرهای پرورش و تکثیر ماهی، مالچ‌پاشی و تثبیت شن روان، عملیات به‌زراعی، کاشت و برداشت محصولات عمده و استراتژیک، مرتع‌داری و ایجاد مراتع دست‌کاشت، کارهای دامپزشکی، ایجاد فضای سبز و نگهداری آن، کارهای دامپروری شامل (مرغداری، گاوداری، زنبورداری، گوسفندداری) شیلات و آبزیان و نظایر آن. ۱۰) رشته خدمات: دربرگیرنده امور پیمانکاری مربوط به رفع آلودگی از محیط‌های خشکی و آبی (اعم از داخل خشکی و محیط دریایی)، آتش‌نشانی (شهری، صنعتی، دریایی و جنگل‌ها) و کمک‌رسانی در خشکی و دریا و نظایر آن و امور پیمانکاری مربوط به نظافت شهری و ساختمان‌ها، باغبانی، ترابری و خدمات حمل‌ونقل شهری و بین شهری و بین‌المللی، خدمات بانکداری و درمانی و خدمات اداری و هنری، مرمت آثار باستانی سندپلاست و حفاظت کاتودیک و نظایر آن. تمامی موارد مذکور می‌تواند بسته به رشته موردنظر، موضوعات یک قرارداد پیمان باشد و براساس توافق طرفین در قرارداد تعیین شود. در نوشتار بعدی موضوع قرارداد در حوزه تجارت الکترونیکی و کار بررسی می‌شود.

پاورقی:

۱- مطالب ستون بایسته‌های حقوق در بازرگانی شنبه و سه‌شنبه هر هفته در صفحه ۵ چاپ می‌شود.