ماموریت 2019 دروازه‌های تجارت

برای تحقق هدف اول، سازمان جهانی گمرک خود را متعهد کرده است که برای تقویت و تسهیل جریان مبادله کالا و سفر آسان مسافران، نسبت به هوشمند‌سازی مرزها اقدام کند. همچنین رسیدن به هدف دوم بر پایه تحقق هدف اول ممکن خواهد شد چراکه با هوشمند‌سازی مرزهای تجاری می‌توان زمینه جابه‌جایی راحت کالا، مسافر و حمل‌ونقل یکپارچه را فراهم کرد. از سوی دیگر گمرک جهانی به‌دنبال آن است تا از طریق گسترش مرزهای هوشمند در کشورهای مختلف، بتواند به‌عنوان یک هاب مرکزی متصل‌کننده و هماهنگ‌کننده نقش‌آفرینی کند. همچنین برای رسیدن به توسعه هوشمند‌سازی دروازه‌های تجاری، پنج رکن «امنیت»،‌ «قابلیت سنجش»، «اتوماسیون» «مدیریت خطر و ریسک محور» و «بهره‌گیری از فناوری» در کانون توجه سازمان جهانی گمرک قرار گرفته است. براساس اصل اول از گمرک جهانی و سازمان‌های مشارکت‌کننده دولتی درخواست می‌شود که نسبت به پیگیری هدف بهبود امنیت زنجیره عرضه و کارآیی بر مبنای اعتماد متقابل و شفاف‌سازی اهتمام کند. همچنین اصل «قابلیت سنجش» نیز به تهیه یک روش علمی برای سنجش فعالیت‌های گمرکی اشاره دارد. رکن سوم نیز ناظر بر اقتصاد مشارکتی با به‌کارگیری فناوری‌های نوین و تجارت الکترونیک است. همچنین اصل مدیریت خطر و ریسک محور این امکان را به گمرکات می‌دهد که با شناسایی خطرات احتمالی در مداخله‌های هدفمند موثرتر عمل کند و در نهایت رکن بهره‌گیری از فناوری، شرایط استفاده از تکنولوژی‌های جدید از جمله کد هوشمند رهگیری برای محموله‌ها و همچنین به کارگیری فناوری‌های پیش‌رو برای تهیه اطلاعات ویژه را امکان‌پذیر می‌کند.

براساس گزارش گمرک ایران، کونیو میکوریا، دبیرکل سازمان جهانی گمرک درباره رویکردهای این نهاد بین‌المللی در سال جدید میلادی عنوان کرده است که سال ۲۰۱۹ به حرکت سریع و هموار کالاها، مسافران و وسایل حمل‌ونقل در مرزها اختصاص خواهد داشت و شعار آن بر «مرزهای هوشمند برای تجارت، سفر و حمل‌ونقل یکپارچه» (SMART borders for seamless Trade, Travel and Transport) متمرکز خواهد بود. در این چارچوب کار کردن هوشمندانه یعنی آماده شدن برای مهندسی مجدد رویه‌های کار و در عین حال بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و دستیابی به زنجیره ارزش یکپارچه جهانی که موجب رشد اقتصادی به شیوه‌ای منحصربه‌فرد می‌شود. گمرک باید به‌عنوان هاب مرکزی متصل‌‌کننده و هماهنگ‌‌کننده عمل کند تا تجارت، سفر و حمل‌ونقل به‌صورت یکپارچه انجام گیرد و تجارت قانونی تسهیل و مرزها ایمن شود. دبیرکل سازمان جهانی گمرک در این رابطه عنوان کرده است که ابزارها، دستورالعمل‌ها و نوآوری‌های بسیاری از سوی سازمان جهانی گمرک تدارک دیده شده است و هر روز کامل‌تر می‌شوند تا سازمان‌های گمرک در مسیر انتقال به سوی مرزهای هوشمند کمک‌های لازم را دریافت کنند.   به این منظور سازمان جهانی گمرک خود را متعهد کرده است تا نسبت به هوشمند‌سازی مرزها اقدام کند و نقش خود به‌عنوان یک هاب مرکزی متصل‌کننده و هماهنگ‌کننده را بهبود بخشد. همچنین به وسیله هوشمندسازی مرزها می‌توان تسهیل تجارت، سفر و کاهش تهدیدات مرزی برای کالاها، مسافر و وسایل حمل‌ونقل فراهم آورد. بر این اساس آنچه که سازمان جهانی گمرک باید برای هوشمند‌سازی دروازه‌های تجاری تضمین کند با پیگیری پنج اصل«امنیت»، ‌«قابلیت سنجش»، «اتوماسیون»، «مدیریت خطر و ریسک محور» و «بهره‌گیری از فناوری» محقق خواهد شد. اصولی که گمرک جهانی اعلام کرده است در مرکز تلاش‌های تطبیقی، اجرایی و تسهیلی گمرک قرار خواهد گرفت.

امنیت

براساس این اصل از گمرک و سازمان‌های مشارکت‌کننده دولتی درخواست می‌شود که به پیگیری هدف مشترک بهبود امنیت زنجیره عرضه و کارآیی برمبنای اعتماد متقابل و شفاف‌سازی بپردازند. مطابق این اصل سازمان جهانی گمرک از طریق ارتقای چارچوب امن استانداردها و بسته SAFE ۲۰۱۸، اعضای خود را در جهت تضمین امنیت و سلامت کمک خواهد کرد.

قابلیت سنجش

سنجش عملکرد واقعی گمرک در «تسهیل تجارت» و «کنترل مرزها و ارزیابی عملکرد کلی سازمان» دو مبنای اصلی در بطن روند تصمیم‌گیری گمرکات است. سازمان جهانی گمرک تصمیم دارد با تهیه یک روش علمی و جامع برای سنجش عملکرد‌ها، تمامی فعالیت‌های گمرکات را پوشش دهد. فرایندی که فراتر از محدوده بررسی زمان ترخیص (TRS) خواهد بود.

اتوماسیون

اتوماسیون تمامی جنبه‌های یک سازمان گمرک مدرن را دربرمی‌گیرد. در عصر دیجیتال، اقتصاد مشارکتی، تجارت الکترونیکی و چهارمین انقلاب صنعتی، مرزهای میان اجزای فیزیکی، دیجیتال و بیولوژیکی درحال محو شدن است. گمرک باید اقدامات خود را برای به‌کارگیری فناوری‌های نوین برای بهبود رویه‌ها، خدمات و عملکردها به‌صورت جدی‌تر دنبال کند.

مدیریت ریسک محور

بهره‌گیری از اطلاعات امنیتی و مدیریت خطر مبتنی بر داده‌ها این امکان را به گمرکات می‌دهد تا در سطوح مختلف مؤثرترعمل کنند. این موضوع به‌ویژه در زمان تصمیم‌گیری و مداخله‌های هدفمند کمک خواهد کرد تا نتایج مثبت‌تری حاصل شود. بر این اساس سازمان‌های گمرک نیازمند تمرکز بیشتر بر یک رویکرد مشترک برای شناسایی و هدف قرار دادن خطرات احتمالی براساس یک مبنای پویاتر هستند.

بهره‌گیری از فناوری

تغییراتی که عصر دیجیتال به‌دنبال دارد، فرصت‌ها و چالش‌هایی را برای گمرک و سایر سازمان‌های شریک آن ایجاد کرده است. در این راستا فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی مانند فناوری هوشمند رهگیری محموله،‌کانتینر و وسایل حمل می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. همچنین استانداردهای جهانی برای تصاویر X-RAY (اشعه X) برای ایجاد قابلیت همکاری میان تجهیزات جست‌وجوگرغیرتهاجمی مختلف، استفاده از فناوری‌های جدید برای تهیه اطلاعات ویژه از طریق تحلیل شیمیایی محصولات، استفاده عملی از فناوری‌های فضایی جغرافیایی و هواپیماهای بدون‌سرنشین برای نظارت بر مناطق یا مرزهای حساس در برنامه‌های سازمان جهانی گمرک مورد تاکید قرار گرفته است.