هوشنگ جزی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد»، به بیان آخرین وضعیت سفره‌های آب‌های زیرزمینی و مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از چالش‌های این حوزه پرداخت و گفت: در یک نگاه کلان پیگیری و مدیریت سفره‌های آب‌های زیرزمینی و دشت‌های آب‌های کشور بر عهده وزارت نیرو است اما ستاد آبخیزداری می‌تواند از طریق عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری در بالادست سفره‌های زیرزمینی به احیای این بخش‌ها کمک کند. وی افزود: در بخش سفره‌های آب‌های زیر زمینی بحث کنترل برداشت از طریق چاه‌ها، اصلاح الگوی کشت و راهکارهای متنوع دیگری می‌تواند از سوی وزارت نیرو و وزارت جهادکشاورزی دنبال شود. همچنین می‌توان برای تغذیه سفره‌های زیرزمینی از طریق عملیات آبخیزداری درافزایش نفوذ آب، کاهش تبخیر و بهبود خروجی‌های آب از قنات‌ها و چشمه‌ها تاثیر گذاشت. جزی به اقدامات ستاد هماهنگی آبخیزداری برای سفره‌های آب‌های زیر زمینی اشاره کرد و گفت: برای امسال اقداماتی از محل صندوق توسعه ملی برای بخش آبخیزداری پیش‌بینی شده و در دستور کار قرار گرفته است. یکی از این برنامه‌ها، ملاک قرار دادن ۸۶ دشت بحرانی کشور به‌عنوان یک شاخص اصلی در حوزه آبخیزداری است، ‌یعنی زمانی که بخواهیم اعتبار را برای حوزه آبخیزداری توزیع و اجرا کنیم یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها وضعیت خشکسالی و دشت‌های بحرانی کشور است. در این زمینه اعتبار بیشتری را به استان‌هایی اختصاص می‌دهیم که گزارش‌های بیشتری از آنها در این دو شاخص اعلام شده باشد و همچنین مساحت دشت‌های بحرانی‌شان بیشتر باشد. دبیر ستاد هماهنگی پروژه‌های آبخیزداری افزود: ما از این استان‌ها درخواست کردیم، اقداماتی را انجام دهند که به نفوذ بیشتر آب و همین طور به وضعیت آبخوان‌ها کمک کند. البته همچنان بحران در بخش سفره‌های آب‌های زیر زمینی ادامه دارد به‌گونه‌ای‌که با حدود ۱۰ میلیارد متر مکعب افت آبخوان‌های کشور مواجه هستیم که این عدد کمی نیست.

جزی ادامه داد: تعداد دشت‌های بحرانی کشور زیاد است و ممکن است وضعیت از شرایط فعلی بدتر هم شود. برای جلوگیری از این وضعیت باید چند اقدام همزمان را در دستور کار قرار داد. درحال‌حاضر بارش‌های کمتر از ۱۰ میلی‌متر بسیار افزایش پیدا کرده است یعنی باران‌هایی داریم که زود تبخیر می‌شوند و جذب سفره‌های آب‌های زیر زمینی نمی‌شوند. اما می‌توان با برخی اقدامات نسبت به جذب بیشتر این بارش‌ها اقدام کرد. می‌توان با ایجاد پوشش گیاهی در کوهستان‌ها و بالادست آبخوان‌ها یا ایجاد بند‌های تغذیه و بند‌های تاخیری برای نفوذ بیشتر آب (بندهایی که باعث شوند آب زود تبخیر نشود و بیشتر نفوذ کند) نسبت به جذب بیشتر بارش‌ها اقدام کرد تا از این طریق میزان تبخیر بارش‌ها کاهش پیدا کند. وی تصریح کرد: همچنین با آبدار کردن بعضی از چشمه‌ها و قنات‌ها می‌توان از وارد شدن فشار زیاد به چاه‌های آب جلوگیری کرد و از سوی دیگر آب‌های زیر زمینی‌ در مناطق مختلف تکمیل شود. این موارد از مهم‌ترین اهدافی است که در بخش آبخیزداری دنبال می‌شود. دبیر ستاد هماهنگی اجرای پروژه‌های آبخیزداری با اشاره به برخی اقدامات ضروری دیگر در بخش سفره‌های زیر زمینی گفت: باید در خود دشت‌ها و محل‌هایی که آب برداشت می‌شود اقداماتی در جهت مدیریت برداشت انجام شود که این اقدامات شامل «کنتور‌گذاری چاه‌ها»، «حذف چاه‌های غیر مجاز» و «استفاده از کشت‌های کم‌آب‌خواه» می‌شود. اینها اقداماتی است که باید در دشت و بخش‌های کشاورزی ایران اتفاق بیفتد. در واقع به‌کارگیری این روش‌ها به نوعی تغییر مدیریت الگوی کشت با توجه به شرایط جدید است. جزی عنوان کرد: باید توجه داشت که مدیریت آب و مصرف در کنار هم اتفاق بیفتد؛ برای این کار باید حتما نظام مشارکتی برقرار شود، یعنی مردم به درستی در این برنامه مشارکت کنند و کنار سیاست‌گذاران قرار بگیرند. از این طریق مردم متوجه خواهند شد اگر قرار است الگوی کشتی تغییر کند یا چاهی بسته شود هدف از آن چیست. نباید اقدامات به صورت از بالا به پایین باشد بلکه باید با مشارکت مردم و از طریق برنامه‌های آگاه‌سازی و توانمند‌سازی پیش رفت.

اخبار مرتبط