مقصد تازه تجار در عصر پساخروج

در شرایط اقتصادی و سیاسی فعلی که دور جدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران در راه است و اقتصاد ایران باید با محدودیت‌های بانکی، مالی، تجاری و نفتی مقابله کند، کشور‌های آفریقایی می‌توانند فرصتی برای بسط ظرفیت‌های صنعتی و تجاری ایران باشند. روابط تجاری ایران و آفریقا با وجود آنکه از قدمت زیادی برخوردار است، اما همچنان از سطح انتظارات دور است. برآوردها حاکی از آن است که حجم مبادلات تجاری ایران و آفریقا در سال گذشته حدود یک میلیارد دلار بوده است. عمده کالاهای صادراتی ایران به آفریقا شامل بوتان مایع، آهن و فولاد، قیر، پروپان، متانول و سیمان است. همچنین مصر، کنیا، سودان، آفریقای جنوبی، موزامبیک، تانزانیا، سومالی، ساحل عاج و تونس اصلی‌ترین مقاصد صادراتی ایران در آفریقا است. سازمان توسعه تجارت ایران، برای حضور بیشتر ایران در بازار آفریقا، چشم‌انداز افزایش سالانه ۲۰ درصدی صادرات به این قاره را ترسیم کرده است.  در همین راستا و به منظور بررسی‌ آخرین وضعیت مناسبات تجاری و اقتصادی ایران و آفریقا و ارائه پیشنهادها و راهکارها برای توسعه روابط و رفع موانع پیش‌رو «اجلاس فرصت‌های تجاری ایران و آفریقا» با حضور جمعی از سفرای کشورهای آفریقایی در ایران از جمله کنیا، الجزایر، نیجریه، سنگال، غنا و موریتانی و همچنین مدیرانی از وزارت امور خارجه، صندوق ضمانت صادرات ایران و شورای همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا برگزار شد. در این اجلاس، رئیس شورای همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا تاکید کرد که با توجه به موانع جدی بانکی و نقل‌وانتقالات پولی در شرایط فعلی «تهاتر» کالا بهترین روش برای تبادلات تجاری میان ایران و آفریقا است؛ یعنی نفت و گاز ایران در ازای محصولات کشاورزی، دامپروری و طلای آفریقا. پیشنهادی که از طرف سفرای آفریقا مورد استقبال قرار گرفت اما عملی شدن آن را منوط به مذاکرات جدی میان مسوولان دو طرف دانستند.  در ابتدای این نشست حسن خسروجردی، رئیس شورای همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا عنوان کرد که با توجه به نزدیک شدن شروع تحریم‌ها، باید به‌دنبال مقابله با شرایط پیش‌رو باشیم که برای رسیدن به این هدف، توسعه روابط با آفریقا می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد. به گفته خسروجردی، به‌دلیل مشکلاتی که در روابط بانکی و نقل‌وانتقالات پولی وجود دارد، تهاتر کالا می‌تواند سیستم جایگزین مناسبی در روابط تجاری ایران و آفریقا باشد و سفرای کشور‌های آفریقایی در ایران با شناختی که از ایران به دست آورده‌اند می‌توانند دراین زمینه اقدام کنند. ‌رئیس شورای همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا، تهاتر را فرصتی طلایی برای صادرات کالاهای آفریقایی به ایران دانست و عنوان کرد که ایران در ازای محصولات کشاورزی، دامی و طلای آفریقا، فرآورده‌های نفتی و گازی به این قاره صادر خواهد کرد. خسروجردی به ظرفیت بالای قاره آفریقا در زمینه دام اشاره کرد و گفت: بعضی از کشور‌های آفریقایی دو تا سه برابر جمعیت‌شان از دام برخوردارند که ایران مایل است از این ظرفیت استفاده کند. البته تا کنون وزارت بهداشت سخت‌گیری‌هایی در زمینه واردات محصولات دامی از آفریقا اعمال کرده، اما درحال‌حاضر شرایط تغییر کرده است. اگر کشورهای آفریقایی تضمین‌های لازم را بدهند، ما برای تبادل کالا و تهاتر پیش قدم می‌شویم.  همچنین در این اجلاس، رقیه احمد سوبو، سفیر کنیا در ایران به مشکلات بانکی و ضرورت شبکه‌سازی میان ایران و آفریقا در دوران پساخروج اشاره کرد و گفت که تجار آفریقایی نمی‌توانند در ایران حساب داشته باشند و هر ماه باید برای تبادلات‌ مالی‌شان به کشور ثالث بروند. سفیر کنیا با اشاره به بازگشت تحریم‌ها علیه ایران تاکید کرد که شورای همکاری‌های ایران و آفریقا می‌تواند در شبکه‌سازی دوجانبه و چندجانبه نقش مهمی ایفا کند. به گفته وی، با وجود اعمال مجدد تحریم‌ها اما جامعه بین‌الملل و دولت ایران به‌دنبال حفظ برجام هستند و نحوه برخورد ایران مورد استقبال دنیا قرار گرفته است.