با عنایت به این ماده، آیین‌نامه نحوه استفاده از زمین و منابع ملی در مناطق آزاد در اسفند ماه سال ۱۳۷۲ در شورای‌عالی مناطق آزاد به نمایندگی از هیات وزیران به تصویب رسید. در این آیین‌نامه به مسائل مختلفی پرداخته شده از جمله مالکیت اراضی داخل در محدوده مناطق آزاد، لزوم رفع تجاوز از اراضی دولتی، ممنوعیت فروش زمین به اتباع خارجی، تعیین بهای فروش زمین، امکان صدور سند، لزوم تعیین مدت لازم برای شروع و احداث ساختمان و ... بنابراین خط‌مشی لازم به مسوولان مناطق آزاد ابلاغ شده اما نکته‌ای در مورد نحوه اطلاع‌رسانی قیمت‌گذاری‌ها مطرح نشده است.  برای شفافیت هر چه بهتر مسائل مربوط به نحوه استفاده از اراضی در مناطق آزاد، مجوز تهیه و ابلاغ دستورالعمل اجرایی آیین‌نامه نحوه استفاده از زمین و منابع ملی در مناطق آزاد، ضمن تبصره ۴ ماده ۵۲ آیین‌نامه مالی و معاملاتی سازمان‌های مناطق آزاد به دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد داده شد. این آیین‌نامه در سال ۱۳۹۱ به تصویب شورای‌عالی مناطق آزاد به نمایندگی از هیات وزیران رسیده بود.  دستورالعمل نحوه استفاده از زمین در آذر ماه سال ۱۳۹۳ به مناطق آزاد ابلاغ شد و با توجه به ماهیت دستورالعمل بودن آن، بسیاری از نکات مربوط به بهره‌برداری از اراضی مورد توجه قرار گرفت. ابلاغ آن علاوه بر ایجاد وحدت رویه درخصوص مقوله زمین در همه مناطق آزاد، موجب شفافیت حداکثری در حوزه مسائل مربوط به زمین شد. در این دستورالعمل به‌صورت ویژه به قیمت‌گذاری زمین، اراضی قابل واگذاری، انواع قرارداد، پیش‌دریافت‌ها و روش برخورد با ساخت‌وسازهای غیرمجاز پرداخته شده است.

اما به نظر نگارنده یکی از مهم‌ترین نکاتی که در این دستورالعمل مورد توجه قرار گرفته است موضوع ایجاد شفافیت در انتخاب قطعه زمین مورد نظر سرمایه‌گذاری و اطلاع‌رسانی قیمت آن قطعه به همه متقاضیان سرمایه‌گذاری است. در ماده ۱۲ این دستورالعمل ذکر شده است که سازمان منطقه مکلف است نسبت به اطلاع‌رسانی موارد زیر در پایگاه اینترنتی سازمان و به‌روزرسانی مستمر آن اقدام کند:

الف: پهنه‌بندی و کاربری زمین‌های منطقه با نقشه مربوطه و وضعیت هریک از قطعات (واگذار شده، اجاره، بهره‌برداری، آماده واگذاری)؛ ب: قیمت فروش تعیین‌شده از سوی کمیته ارزیابی زمین برای هر یک از اراضی و املاک با توجه به مشخصات آن در دوره زمانی مشخص؛ ج: شرایط فروش اراضی و املاک؛ د: تصویر تمام صفحات قراردادهای منعقده برای انواع واگذاری‌ها (شامل نام خریدار، قیمت و نحوه پرداخت، شرایط و...).

با توجه به بروز مفاسد اقتصادی در فضاهای تاریک و مبهم، با ابلاغ این ماده قانونی علاوه بر روشن شدن زمینه فعالیت مناطق آزاد در فروش، اجاره و بهره‌برداری از اراضی، هر سرمایه‌گذاری با یک جست‌وجوی اینترنتی ساده قادر به مشاهده تمام اطلاعات مورد نیاز است. با این توصیف قیمت اراضی قابل واگذاری، از قبل تعیین شده و در فضای اینترنتی به اطلاع عموم رسانده می‌شود و هر شخصی به هر میزان که طرح سرمایه‌گذاری او نیاز داشته باشد، قادر به تملک یا اجاره زمین برای تحقق سرمایه‌گذاری موردنظر خود در مناطق آزاد است. هر چند برای جلوگیری از سوءاستفاده سودجویان و جداسازی آنها از سرمایه‌گذاران واقعی، لازم است متقاضیان سرمایه‌گذاری، صلاحیت و توان خود را به سازمان منطقه آزاد مربوطه اعلام کنند. زمانی که قطعات زمین‌ها، مشخصات آنها، مبالغ و قیمت آنها به همراه موقعیت جغرافیایی آنها در اختیار همگان باشد، راهی برای دلالان و سودجویان نخواهد بود.

اخبار مرتبط