شروع داغ ارز و طلا

بازارهای ارز و طلا در معاملات روز گذشته بار دیگر در مدار صعودی پرشتاب قرار گرفتند و ثبت سقف‌های تاریخی جدید نشان داد که وزن متغیرهای انتظاری همچنان بر رفتار معامله‌گران غالب است. دلار آزاد با افزایش ۳ هزار و ۵۰۰ تومانی، از سطح ۱۳۴ هزار و ۴۰۰ تومان به ۱۳۷ هزار و ۹۰۰ تومان رسید و پس از یک اصلاح کوتاه‌مدت، مجددا به مسیر افزایشی بازگشت؛ رفتاری که حاکی از تداوم تقاضای احتیاطی و نبود سیگنال‌های کاهشی پایدار در بازار ارز است.

در بازار سکه نیز روندی مشابه مشاهده شد. سکه امامی با افزایش ۶‌میلیون و ۴۹۵ هزار تومانی، از ۱۵۰‌میلیون و ۹۸۵ هزار تومان به ۱۵۷‌میلیون و ۴۸۰ هزار تومان رسید و سقف قیمتی تازه‌ای را به ثبت رساند. هم‌زمان، طلای ۱۸ عیار با افزایش ۷۴۴ هزار تومانی از ۱۴‌میلیون و ۳۵۷ هزار تومان عبور کرد و با ورود به کانال ۱۵‌میلیون تومان، در سطح ۱۵‌میلیون و ۱۰۱ هزار تومان ایستاد؛ رکوردی که بیش از هر چیز بازتاب‌دهنده اثرگذاری هم‌زمان متغیرهای داخلی و خارجی است.

در بعد جهانی، بازار طلا با ثبت سقف تاریخی جدید در سطح ۴۵۵۰ دلار به ازای هر اونس، سیگنال قدرتمندی به بازارهای داخلی ارسال کرد. رشد بهای طلا در بازارهای بین‌المللی، که ناشی از افزایش نااطمینانی‌های ژئوپلیتیک، انتظارات فزاینده برای کاهش نرخ بهره واقعی و تضعیف ارزش دلار در سطح جهانی است، نقش دارایی‌های امن را بیش از پیش برجسته کرده است. در چنین شرایطی، بازار داخلی طلا و سکه به‌سرعت این سیگنال‌ها را جذب کرده و به‌ویژه در فضایی که نرخ ارز نیز در مسیر صعودی قرار دارد، شاهد تشدید نوسانات قیمتی بوده‌ایم.

در داخل کشور، تداوم سطح بالای انتظارات تورمی همچنان محرک اصلی بازارها محسوب می‌شود. فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران، با توجه به چشم‌انداز تورم، نااطمینانی‌های سیاستی و ریسک‌های بیرونی، ترجیح می‌دهند دارایی‌های خود را به سمت بازارهایی سوق دهند که نقش پوشش‌دهنده تورم را ایفا می‌کنند. در این میان، اثرات فصلی پایان سال نیز به این روند دامن زده است. افزایش تقاضای نقدینگی، تسویه حساب‌های مالی بنگاه‌ها و افزایش مخارج خانوارها در ماه‌های پایانی سال، به‌طور سنتی فشار تقاضا در بازار ارز و طلا را افزایش می‌دهد؛ عاملی که در کنار انتظارات تورمی، به شکل‌گیری موج‌های صعودی کمک می‌کند.

در واکنش به این تحولات، سیاستگذار پولی از به‌کارگیری ابزارهای جدید برای مدیریت بازار ارز و طلا خبر داده است. بر اساس اعلام مدیر روابط عمومی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، سه ابزار جدید طلایی از هفته جاری عملیاتی می‌شود. در گام نخست، قرار است با همکاری سازمان بورس و اوراق بهادار و بر مبنای سازوکارهای بورس کالا، اوراق سلف موازی استاندارد شمش طلا با تحویل گواهی سپرده منتشر شود؛ ابزاری که هدف آن هدایت بخشی از تقاضای سرمایه‌گذاری به بازارهای رسمی و کاهش فشار بر بازار نقدی است.

در گام دوم، عرضه اوراق مبتنی بر طلا و ارز از طریق شبکه بانکی در دستور کار قرار گرفته است؛ اقدامی که می‌تواند تنوع ابزارهای سرمایه‌گذاری را افزایش داده و امکان مدیریت ریسک را برای سرمایه‌گذاران خرد و کلان فراهم کند. سومین گام نیز به صدور مجوز صندوق‌های صدور و ابطال طلا از طریق شعب بانک ملت اختصاص دارد؛ مسیری که با هدف جلب مشارکت گسترده‌تر مردم و تسهیل دسترسی به ابزارهای مبتنی بر طلا طراحی شده است.

با این حال، تجربه دوره‌های گذشته نشان می‌دهد که اثرگذاری این ابزارها بر روندهای قیمتی، تدریجی و وابسته به میزان اعتماد فعالان بازار است. در شرایطی که انتظارات تورمی بالا باقی بماند و سیگنال‌های نااطمینانی در اقتصاد تداوم داشته باشد، ابزارهای مالی جدید بیشتر نقش مدیریت نوسان و کنترل هیجانات کوتاه‌مدت را ایفا خواهند کرد، نه تغییر جهت بنیادین بازار. از این رو، به نظر می‌رسد تا زمانی که متغیرهای کلان و انتظاری به‌طور معنادار تعدیل نشوند، بازار ارز و طلا همچنان مستعد ثبت سقف‌های جدید و نوسانات پرشتاب خواهد بود.