حقوق کارمندان سوری ۲۵ دلار در ماه بود
پوست‌اندازی فرآیندها در سوریه
اولین جلسه مدیران جدید
قاب‌هایی که قبلا عکس‌های بشار اسد را بر دیوارهای ساختمان استانداری دمشق نگه می‌داشتند، اکنون خالی شده‌اند. این تغییر ساده اما نمادین، نشان‌دهنده ورود سوریه به مرحله‌ای جدید از تاریخ خود است. ساختمان استانداری دمشق که پیش‌تر نمادی از قدرت و اقتدار دولت پیشین اسد بود، حالا به فضایی تبدیل شده است که در آن آثار فروپاشی دولت پیشین به‌وضوح دیده می‌شود. شیشه‌های شکسته، مبلمان آسیب‌دیده و پرچم‌های مچاله‌شده روی زمین، نشانه‌هایی از این تغییر هستند. ساختمانی که پیش‌تر محلی برای تصمیم‌گیری‌های یک دولت متمرکز بود، اکنون به محلی برای برنامه‌ریزی‌های آینده تبدیل شده است. در طبقه بالای ساختمان، مدیرانی که توسط مخالفان انتخاب شده‌اند، مشغول بررسی چگونگی اصلاح ساختار پیچیده و ناکارآمد دولت پیشین هستند. آنها در تلاش هستند سیستمی را که بیش از پنج دهه تحت کنترل دولت پیشین اسد قرار داشت و به فساد و ناکارآمدی دچار شده بود، بازسازی کنند.
روز سه‌شنبه، حدود ۳۰مدیر از بخش‌های مختلف در جلسه‌ای شرکت کردند که خبرنگاران روزنامه فایننشال‌تایمز نیز در آن حضور داشتند. موضوع این جلسه اخراج کارکنان ناکارآمد در دولت محلی بود. محمد یاسر غزال، یکی از تکنوکرات‌هایی که توسط دولت جدید به استانداری دمشق فرستاده شده است، این جلسه را اداره می‌کرد. او تاکید کرد که دولت جدید به سمت ایجاد یک سوریه واحد حرکت می‌کند؛ جایی که دیگر خبری از دولت‌های محلی جداگانه یا جناح‌های مختلف نباشد. غزال در این جلسه گفت: «همه‌چیز یکی خواهد شد. هیچ دولت نجات یا جناح دیگری وجود نخواهد داشت. همه اینها به یک جمهوری سوریه واحد تبدیل خواهد شد.»
تلاش برای اصلاح سیستم فرسوده دولت
غزال و تیمش با بررسی‌های اولیه نشان دادند که سیستم اداری دولت پیشین به‌شدت ناکارآمد بوده است. بسیاری از کارمندان دولت به جای استفاده از روش‌های مدرن، هنوز از دستورالعمل‌های دهه‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۶۰ استفاده می‌کردند. آنها حتی قادر نبودند وظایف خود را به‌وضوح توضیح دهند یا تصمیمات خود را توجیه کنند. یکی از مدیران روابط عمومی اعلام کرد که واحد او مسوول «مدیریت پرچم‌ها» است. او توضیح داد که این واحد زمانی که مقامات خارجی به دمشق سفر می‌کنند، پرچم‌ها را نصب می‌کند. غزال با تعجب پرسید: «واقعا واحدی فقط برای پرچم‌ها وجود دارد؟» و پاسخ مثبت بود. در این جلسه، مدیر بخش دیگری با عنوان بخش «بازسازی و توانبخشی» وظیفه بخش خود را این‌گونه اعلام کرد: «این بخش در سال۲۰۱۲ برای بازسازی مناطق ویران‌شده در جنگ داخلی راه‌اندازی شد. این بخش هم - مانند سایر بخش‌ها - بیش از یک دهه منتظر بودجه‌های وعده‌داده‌شده بود؛ اما این بودجه‌ها هرگز نیامد.» این نشان می‌دهد که چگونه ساختار اداری قدیمی پر از بخش‌های غیرضروری بوده است. علاوه بر این، مشخص شد که بسیاری از کارکنان تنها برای دریافت حقوق استخدام شده‌اند و هیچ وظیفه مفیدی ندارند. غزال این وضعیت را «فساد سازمان‌یافته» توصیف کرد که نتیجه دهه‌ها مدیریت نادرست و توزیع ناعادلانه منابع بوده است.
تجربیات شخصی محمد یاسر غزال
محمد یاسر غزال که قرار است به‌زودی به‌عنوان رئیس شورای شهر منصوب شود، در سال۲۰۱۴ شغل مهندسی عمران خود را در عربستان سعودی ترک کرد تا به ادلب بازگردد و به مخالفان بپیوندد. او که در امارات متحده عربی بزرگ شده است، دارای ظاهری مذهبی است که با ریش بلند او هماهنگی دارد. غزال یکی از بنیان‌گذاران دولت نجات سوریه در ادلب بود و حالا در تلاش است این تجربیات را در دمشق نیز به کار گیرد.
او در این جلسه با احترام با کارمندان دولت پیشین برخورد کرد، روشی که در دولت اسد کمتر دیده می‌شد. غزال به جای دستورات خشک و رسمی، خطاب به کارمندان از عباراتی مانند «ببخشید» و «لطفا» استفاده می‌کرد. این تغییر در رفتار نشان‌دهنده رویکرد جدیدی است که دولت تازه‌وارد در پیش گرفته است.
با وجود این تلاش‌ها، دولت جدید با چالش‌های بزرگی روبه‌روست. یکی از این چالش‌ها نگرانی‌های داخلی و بین‌المللی درباره ارتباط هیئت تحریرالشام با القاعده است. این گروه که قبلا وابسته به القاعده بوده، اکنون تلاش دارد خود را به‌عنوان یک دولت معتدل معرفی کند. با‌این‌حال، گزارش‌هایی از نقض حقوق بشر توسط این گروه منتشر شده که اعتماد عمومی را نسبت به آنها کاهش داده است. علاوه بر این، دولت جدید باید با ساختاری مبارزه کند که طی سال‌ها به فساد و ناکارآمدی آلوده شده است. حقوق پایین کارمندان دولت که به طور متوسط تنها ۲۵دلار در ماه است، باعث شده بسیاری از آنها به رشوه‌گیری روی آورند. غزال این وضعیت را نتیجه «بحران اقتصادی فلج‌کننده‌ای» می‌داند که از سال ۲۰۱۹ سوریه را در بر گرفته است.
اقدامات اولیه دولت جدید
محمد غزال درباره بیزاری دولت جدید از رویه‌‌های از‌مد‌افتاده رژیم قدیم صحبت کرد. او گفت: «در ادلب، گوشه‌ای از کشور که مدت‌ها توسط دولت مرکزی محروم نگه داشته شده بود، پس از تسلط مخالفان در اوایل درگیری، این رویه‌ها به طور کامل از بین رفت، همه‌چیز دیجیتالی شده است و می‌توانید ظرف پنج دقیقه یک شناسه رسانه‌ای برای فعالیت خود دریافت کنید. در دمشق اما این رویه ممکن است ماه‌ها طول بکشد و معمولا به رشوه نیاز دارد.» ۱۵دقیقه طول کشید تا روزنامه‌نگاران فایننشال تایمز شناسه رسانه‌ای خود را از دولت تازه‌وارد دریافت کردند. این موضوع در حکومت پیشین که سال‌ها به روزنامه‌نگاران غربی اجازه ورود به کشور نداده بود، قابل‌تصور نبود.
غزال در سخنان خود گفت: «در‌حال‌حاضر یک دولت تکنوکرات روی کار آمده است، اما پیشبرد برنامه‌های آن نیازمند به رسمیت شناخته شدن به لحاظ سیاسی و خروج آن از فهرست تروریستی است. من فکر می‌کنم این موضوع به‌زودی حل خواهد شد.» او اصرار داشت که دولت او وابستگی‌های فرقه‌ای کارگران دولتی را در نظر نمی‌گیرد، بلکه فقط ارزش کاری را که هر کدام انجام می‌دهند، در نظر می‌گیرد. این مقام دولت جدید در ادامه گفت: «شما دیدید که رژیم اسد چگونه این کارمندان را پرورش داده است، آنها ما را سیدی [«ارباب من»] خطاب می‌کنند. احساس می‌کنی سال‌هاست که آنها تحقیر و خرد شده‌اند. اما [ما فقط از آنها می‌خواهیم] از این طرز فکر خارج شوند. ما به آنها می‌گوییم شما فردی باعزت هستید، من ارباب شما یا چیزی همچون آن نیستم. من هم مثل شما یک کارمندم.»
رهبر هیئت تحریر الشام، ابومحمد الجولانی، تلاش می‌کند تصویری معتدل از خود ارائه دهد و اعتماد عمومی را جلب کند. با این حال، هنوز نگرانی‌های زیادی درباره نحوه مدیریت این گروه وجود دارد. سازمان ملل و کشورهای غربی همچنان هیئت تحریرالشام را به عنوان یک سازمان تروریستی می‌شناسند و این مساله مانعی بزرگ برای جلب حمایت بین‌المللی است. دولت جدید در سوریه با چالش‌های بزرگی روبه‌رو است؛ اما رویکرد آنها برای اصلاح سیستم ناکارآمد دولت پیشین، نشان‌دهنده امید به تغییرات مثبت است. محمد یاسر غزال و همکارانش تلاش دارند با ایجاد یک سیستم شفاف و کارآمد، پایه‌های دولتی جدید را در سوریه بنا کنند که نه تنها پاسخگوی نیازهای مردم باشد، بلکه اعتماد ازدست‌رفته به ساختار حکومتی را بازگرداند. هرچند این مسیر دشوار است، اما تغییرات اولیه نشان می‌دهند که امکان ساختن آینده‌ای بهتر برای سوریه وجود دارد.
