«دنیای‌اقتصاد» بررسی کرد
کارنامه حراج سکه در ۱۴۰۳
وضعیت حراج‌ها
بررسی آمارهای اعلامی توسط مرکز مبادله ارز و طلای ایران نشان می‌دهد که در حراج طلای انجام‌شده در 26شهریور ماه سال جاری، در مجموع 14هزار و 499قطعه انواع سکه طلا به متقاضیان تخصیص داده شده است. در هفدهمین حراج سکه، 7013قطعه ربع‌سکه، 4222 قطعه نیم‌سکه و 3264 قطعه تمام سکه از سوی متقاضیان خریداری شد. با این حال به نظر نمی‌رسد این حراج و حراج سکه در کنترل رشد قیمت طلا اثری گذاشته باشند.
حراج سکه و حراج شمش طلا به‌عنوان راهکاری برای کنترل قیمت طلا توسط سیاستگذاران پولی کشور برگزیده شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد به‌طور میانگین قیمت ربع‌سکه در حراج‌های برگزارشده توسط مرکز مبادله، 9درصد مابین قیمت بازار آزاد و قیمت حراج تفاوت وجود دارد. این فاصله قیمتی با توجه به اینکه فاصله زمانی بین سفارش تا زمان تحویل که حداقل 10روز است، معمولا افزایش نیز می‌یابد و حاشیه سود را برای خریداران افزایش می‌دهد. به همین دلیل، این حراج‌ها با هجوم بازیگران بازار از سمت تقاضا مواجه شده‌اند و به‌طور معمول، میزان سفارش‌های ثبت‌شده با میزان فروش سکه‌ها اختلاف دارند؛ به‌طوری‌که تعداد سفارش ثبت‌شده برای ربع سکه 19773 بود. این در حالی است که تعداد 7013 به متقاضیان اختصاص یافت.
درخصوص نیم‌سکه نیز تعداد سفارش‌های ثبت‌شده 14327 و تعداد سکه تخصیص‌یافته 4222 بود. همچنین برای سکه تمام در هفدهمین حراج طلا، تعداد سفارش‌های ثبت‌شده 33086 و تعداد سکه اختصاص‌یافته 3264 بود که نسبت به ربع‌سکه و نیم‌سکه تفاوت در تقاضا و عرضه چشم‌گیرتر است. در پنجاه‌ودومین جلسه حراج شمش طلا که یکشنبه یکم مهرماه۱۴۰۳ در مرکز مبادله ایران برگزار شد، ۲۴کیلوگرم شمش طلا با ارزشی حدود ۱۲۰میلیارد تومان مورد معامله قرار گرفت. میانگین قیمت هر کیلو شمش طلای استاندارد در این حراج، 5میلیارد و 3میلیون تومان ثبت شده است. طی ۵۲حراج شمش طلای مرکز مبادله ایران، ۱۰هزار و ۳۰کیلوگرم شمش مورد دادوستد قرار گرفت که در نتیجه آن بیش از 44.5هزار میلیارد تومان ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصاد کشور وارد شد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد رکورد میزان فروش شمش طلا همچنان به حراج چهلم در 14مرداد اختصاص دارد. به‌طور کلی نیمه نخست سال جاری، شاهد برگزاری ۳۶حراج حضوری در تالار معاملات طلای مرکز مبادله ایران بود. طی این مدت ۸۱۶۷کیلوگرم شمش طلا با ارزش بیش از ۳۷هزار میلیارد تومان مورد دادوستد قرار گرفت. همچنین تالار معاملات طلای مرکز مبادله ایران، طی ۶ماه ابتدایی سال۱۴۰۳، شاهد تخصیص ۲۰۸هزار و ۳۶۸قطعه انواع سکه طلا به متقاضیان بوده است.
بازار توافقی ارز؛ راهکاری برای کنترل نوسانات ارزی
در هفته‌های اخیر اعلام شده که بازار توافقی ارز نیز قرار است در مرکز مبادله راه‌اندازی شود. پیش از این، برخی از مسوولان مرکز مبادله توضیحاتی در این خصوص ارائه کرده بودند. اقتصاددانان بیان کردند که بازار ارز توافقی بستری برای عرضه سریع‌تر ارز صادرکنندگان است. تا پیش از این به‌دلیل نوسانات نرخ ارز و تفاوت نرخ بازار آزاد و سامانه نیما صادرکنندگان عموما تمایلی به ارائه ارز نداشتند. آنها امیدوارند که راه‌اندازی بازار و تالار توافقی ارز مانع رویه‌های غلطی شود که در گذشته بار‌ها مشاهده شده است. تحلیلگران کاهش عرضه ارز را زمینه‌سازبالارفتن نرخ ارز می‌دانند و معتقدند که مسیر برای بالا بردن نرخ تورم باز می‌شود.
آنها تالار و بازار ارز توافقی را میانبری برای جلوگیری از بالا رفتن نرخ ارز و سدی در برابر بالا رفتن نرخ تورم می‌دانند. غلامرضا تاجگردون رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نیز بیان کرد: مرکز مبادله ارز و طلای ایران تلاش کرد تا ۸نوع ارز را به ۳نوع ارز تقلیل دهد. با این حال این مرکز باید به سمتی حرکت کند که این ۳نوع نرخ ارز را هم به ۲نرخ تبدیل کند. او تاکید کرد که بانک مرکزی در این بخش، مسیر درستی را طی می‌کند؛ اما به اهداف نهایی خود دست پیدا نکرده است. این در حالی است که سامانه‌های گذشته همچون سامانه نیما نیز در ابتدا برای جلوگیری از چند نرخی شدن تاسیس شدند. با این حال به‌دلیل عدم تعهد سیاستگذاران، دستیابی به اهداف اعلامی محقق نشد. به همین دلیل ممکن است بازار ارز توافقی نیز نتواند به‌صورت موفق عمل کند.
