چرا رشد اقتصادی جان نمیگیرد؟
سوری پس از تجارت، معماری اقتصاد ایران را یکی از عواملی دانست که مانع رشد اقتصادی ایران میشود. او تصریح کرد که عمدا از واژه معماری استفاده میکند، چرا که به زعم او مشکلات اقتصاد ایران چیزی فراتر از سیاستهای اقتصادی است. او در ادامه اعلام کرد که پیامدهای تحریمها و تاثیر وقایع سیاسی مهم بینالمللی بر اقتصاد ایران را مورد بررسی قرار خواهد داد.
این اقتصاددان بیان کرد که با وقوع بحران کرونا، رشد اقتصادی کشورهای جهان با وقفه مواجه شد، اما با اتمام این بیماری، کشورها به روند عادی رشد اقتصادی خود بازگشتند. به گفته سوری، پیشبینی میشود اقتصاد جهان در سالهای آتی با نرخی در حدود ۳درصد رشد کند. این صاحبنظر اقتصادی تاکید کرد: بررسی دادههای موجود از کشورهای مختلف نشان میدهد که نرخ رشد اقتصادی بالا، همبستگی زیادی با رشد تجارت دارد. به عبارت دیگر تجارت از اقتصادهای مختلف جهان شبکهای میسازد و نوعی هماهنگی میان وضعیت اقتصادی آنها به وجود میآورد. به گفته سوری، ایران نیز نمیتواند از این جریان تجارت مستثنی شود و هرچه از تجارت کناره بگیریم، صدمات بیشتری از جانب کاهش رشد اقتصادی متوجه ما میشود.
این اقتصاددان در بخش دیگری از سخنان خود به افزایش قابلتوجه تجارت خدمات اشاره کرد و گفت: افزایش قابلتوجه تجارت خدمات در سالهای اخیر، مدیون گسترش اینترنت و اقتصاد دیجیتال است. سوری با ارائه آمارهای اقتصادی نشان داد که اقتصاد ایران در دهه ۹۰ شمسی تقریبا معادل صفر درصد رشد اقتصادی را تجربه کرده است و میتوان آن را دهه از دست رفته نامید. وی متذکر شد: هرچند آمارهای چند سال اخیر از بازگشت اقتصاد ایران به رشد اقتصادی مثبت حکایت دارد، اما باید توجه کرد که این آمارها الزاما قطعی نیستند و دادههای فصلی تقریبی است. او با بررسی ترکیب رشد اقتصادی، نرخ رشد گروه صنعت و خدمات را پایین ارزیابی و تاکید کرد که عمده رشد اقتصادی به دست آمده به رشد بخش نفت و گاز بازمیگردد.
سوری با بیان اینکه بهرغم رشد اقتصادی نسبتا بالا در سالهای اخیر همزمان شاهد هستیم که نرخ تورم همچنان بهنسبت در سطح بالایی باقی مانده است، تصریح کرد: از سوی دیگر اگرچه نرخ رشد نقطه به نقطه نقدینگی با کاهش مواجه شده است، نرخ تورم همچنان بالاست. سوری، رفتار جدید متغیرهای اقتصاد کلان را از دو حالت خارج ندانست: اول اینکه در اقتصاد ایران شکست ساختاری اتفاق افتاده است؛ دوم، رشد اقتصادی و کاهش سرعت رشد نقدینگی از کیفیت کافی برای کاهش دادن نرخ تورم برخوردار نبوده است.
او بیان کرد: از دادهها میتوان دریافت نرخ رشد کیفیت بالایی ندارد و عمده آن به رشد بخش نفت و گاز بازمیگردد. سوری با اشاره به اینکه یکی از متغیرهای مهم اقتصاد ایران تحریم است، بیان کرد: در سال آینده شاهد برگزاری انتخابات آمریکا خواهیم بود و نتیجه آن بر اقتصاد ایران آثار متفاوتی خواهد داشت. بر این اساس، برنده شدن هر یک از نامزدهای ریاستجمهوری میتواند آثار متفاوتی بر صادرات نفت و سیاستهای اقتصادی کشور ما داشته باشد. او با استناد به نظرسنجیهای فعلی تاکید کرد که احتمال انتخاب نامزد جمهوریخواه کم نیست؛ هرچند برای پیشبینی زود است.
این اقتصاددان تاکید کرد: اقتصاد ایران بهواسطه ابعاد و همسایگانش هیچگاه به طور کامل از بازارهای جهانی حذف نخواهد شد، اما هزینه فرصت تجارت ما افزایش خواهد یافت. سوری در ادامه برخی دیگر از آثار سوء تحریمها را برشمرد و اعلام کرد: تشکیل سرمایه در سالهای پس از ۲۰۱۸ به شکل قابلتوجهی کمتر از سطح استهلاک سرمایه بوده است. سوری چاره این موضوع را استفاده از سرمایه داخلی و خارجی دانست و تصریح کرد که نمیتوان به سرمایهگذاری خارجی چشم امید داشت، چرا که در وهله اول ما تحریم هستیم و دوم، هیچکس سرمایهاش را به کشوری وارد نمیکند که از نرخ ارز چندگانه استفاده میکند، معامله ارز در آن قاچاق است و قیمتگذاری گسترده دولتی در آن وجود دارد.
او اوضاع داخل را بهتر ندانست و بیثباتی در سیاستهای اقتصادی، کنترل نرخ ارز و سرکوب نرخ واقعی بهره در محدوده منفی را از موانع مهم برای سرمایهگذاران داخلی تلقی کرد و مساله خروج سرمایه از کشور را نتیجه قابل پیشبینی آن دانست.