چه کشورهایی از پرداخت مالیات به ایران فرار می‌کنند؟

افراد حقیقی و شرکت‌های چندملیتی با استفاده از  خلأهای اطلاعاتی فرامرزی و پنهان کردن جریان‌های درآمدی خود بین این خلأها هر‌سال از پرداخت میلیاردها دلار مالیات فرار و مردم کشورهای مختلف را از درآمدهای سرشار مالیاتی محروم می‌کنند. میزان فرار مالیاتی فرامرزی در سال۲۰۲۳ بالغ بر ۴۸۰میلیارد دلار تخمین زده شده است و اگر رشد اقتصاد جهان در سطح سال۲۰۲۳ باقی بماند، پیش‌بینی می‌شود تا ۱۰سال آینده ارزش کل فرار مالیاتی فرامرزی به ۴.۸تریلیون دلار برسد. این گزارش در ادامه توصیه کرده است با تدوین مقررات و استانداردهایی در سطح جهانی از طریق کنوانسیون مالیات سازمان ملل برای حذف فرارهای مالیاتی فرامرزی اقدام شود، در این زمینه باید یک نهاد ویژه مالیاتی در ساختار سازمان ملل پایه‌گذاری شود.

بر اساس این گزارش، کشورهای توسعه‌یافته و با درآمد بالا بیشترین زیان را از این ناحیه متحمل می‌شوند؛ اما کشورهای با درآمد پایین به‌نسبت کل درآمدهای مالیاتی خود زیان عمیق‌تری را تجربه می‌کنند. شرکت‌های چندملیتی مقصر اصلی این داستان هستند، این شرکت‌ها حدود یک‌سوم کل تولید اقتصادی جهان، نصف کل صادرات جهان و تقریبا یک‌چهارم اشتغال در جهان را در اختیار دارند. بنابراین موضوع فرار مالیاتی این شرکت‌ها باید دراولویت نخست دستورکار بین‌المللی در حوزه اقتصاد باشد. این شرکت‌ها هرسال ۱.۱۵تریلیون دلار از سود خود را پنهان می‌کنند و به این ترتیب از پرداخت ۳۱۱میلیارد دلار مالیات مستقیم به دولت‌های محل فعالیت خود فرار می‌کنند. ۱۶۹میلیارد دلار فرار مالیاتی فرامرزی نیز مربوط به افراد ثروتمند است.

شرکت‌های چندملیتی ثبت‌شده در انگلیس و قلمروهای وابسته به آن پایگاه فرار مالیاتی فرامرزی هستند. میزان فرار مالیاتی این شرکت‌ها معادل ۲۷درصد کل فرار مالیاتی فرامرزی در جهان است. کشورهای انگلیس و سرزمین‌های اقماری‌اش، هلند، لوکزامبورگ و سوئیس نیز به‌عنوان محور فرار مالیاتی شناخته شده‌اند؛ به‌طوری‌که ۵۲درصد از کل فرار مالیاتی فرامرزی در جهان مربوط به شرکت‌های ثبت‌شده در این کشورها هستند.

این گزارش در ادامه برآوردی از میزان زیان کشورهای مختلف از جمله ایران از فرار مالیاتی شرکت‌های چندملیتی ارائه داده است. بر اساس محاسبات انجام‌شده رقم فرار مالیاتی این شرکت‌ها در ایران سالانه ۱۷.۵میلیون دلار است. این شرکت‌ها با پنهان کردن حدود ۷۰میلیون دلار از سود فعالیت‌های خود در ایران با سوءاستفاده از خلأهای مالیاتی در اقتصاد جهانی، دولت ایران را از درآمد مالیاتی ۱۷.۵میلیون دلاری محروم می‌کنند. میزان فرار مالیاتی فرامرزی در برخی کشورهای دیگر عبارت است از: الجزایر ۸.۶میلیون دلار، مصر ۲۶۲میلیون دلار، هند ۳۱میلیارد دلار، عراق ۴۸.۸میلیون دلار، کویت ۳۲.۹میلیون دلار، عمان ۱۳۲.۶میلیون دلار، قطر ۱۰۱میلیون دلار، عربستان و امارات صفر، کره جنوبی ۲۶۴میلیون دلار، فرانسه ۲۷.۷میلیارد دلار، آلمان ۱۶.۲میلیارد دلار، ایتالیا ۵.۵میلیارد دلار، روسیه ۹۶۵میلیارد دلار و آمریکا ۱۳۹میلیارد دلار./تسنیم