«دنیای‌اقتصاد» جدیدترین گزارش مرکز آمار را بررسی کرد

دماسنج قیمت خوراکی‌‌ها در مهرماه

دنیای‌اقتصاد- صبا نوبری : مرکز آمار در گزارشی تورم کالاهای خوراکی را در شهریورماه اعلام کرده است. بر این اساس بیشترین تورم ماهانه مربوط به ماهی قزل‌آلا با رشد قیمتی ۷.۸درصد بوده است. کمترین تورم ماهانه نیز برای پرتقال با رشد قیمتی منفی ۲۳.۴درصد ثبت شده است. به نظر می‌رسد تورم پایین این کالاهای خوراکی به‌دلیل کاهش تب تقاضا برای آنها با گذشتن ماه ابتدایی فصل پاییز اتفاق افتاده است. از سوی دیگر، در بخش تورم نقطه به نقطه مانند ماه گذشته گوشت گوسفندی با رشد قیمتی ۱۵۰درصدی و گوشت گوساله با تورم ۱۳۲درصدی، صدرنشین تورم کالاهای خوراکی بوده‌اند. اما در مهرماه، روغن نباتی جامد و روغن مایع جزو کالاهایی بودند که نسبت به شهریورماه کمترین تورم را تجربه کرده‌اند. دلیل آن نیز می‌تواند تامین نهاده‌های تولید این کالاها توسط دولت باشد که تا حدودی تورم آن را کنترل می‌کند.

مرکز آمار در گزارشی، تورم مربوط به کالاهای خوراکی در مهرماه سال جاری را منتشر کرد. براساس این گزارش در ماه مذکور، بیشترین تورم ماهانه مربوط به ماهی قزل‌آلا، کدو سبز و شیرخشک بوده است. این کالاها در این ماه به ترتیب 7.8درصد، 7.6درصد و 5.8درصد نسبت به شهریورماه رشد قیمتی را تجربه کرده‌اند. همان‌طور که اشاره شد، ماهی قزل‌آلا کالایی است که بیشترین تورم ماهانه را در مهرماه ثبت کرده و نسبت به شهریورماه، رشد قیمتی 7.8درصدی را تجربه کرده است. برخی فعالان بازار اعتقاد دارند بخشی از افزایش قیمت این کالا متاثر از فعالیت واسطه‌ها است.

نوسانات شدید قیمتی گوشت قرمز

همچنین این گزارش نشان می‌دهد در مهرماه سال جاری، بیشترین تورم نقطه به نقطه مربوط به گوشت گوسفندی با 150.7درصد بوده است. پس از آن نیز گوشت گوساله و کنسرو تن‌ماهی به ترتیب با ثبت تورم 132درصدی و 109.9درصدی بیشترین تورم را نسبت به مهرماه سال گذشته ثبت کردند. هرچند در شهریورماه نیز همین سه کالا بیشترین تورم نقطه به نقطه را ثبت کردند؛ اما مقایسه‌ها نشان می‌دهد تورم نقطه به نقطه این سه کالا در مهرماه نسبت به شهریورماه اندکی افزایش یافته است. بر این اساس گوشت گوسفندی در شهریورماه تورم نقطه به نقطه 149درصدی، گوشت گوساله 128درصد و کنسرو تن ماهی تورم 108درصدی را ثبت کردند.

بررسی بازه کف و سقف قیمت گوشت قرمز در گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که حداقل متوسط قیمت گوشت گوسفندی در استان‌ها 352هزارتومان و حداکثر آن 551هزارتومان بوده است. همچنین کمترین میانگین برای قیمت گوشت گاو و یا گوساله 370هزارتومان و بیشترین میانگین آن 580هزارتومان بوده است. البته ممکن است که قیمت‌های بیشتر یا کمتر از این نیز در بازار مشاهده شود. این بازه نزدیک به 200هزارتومانی میان کف و سقف قیمت این محصولات پروتئینی که بیشترین تورم نقطه به نقطه را نیز در مهرماه تجربه کردند، حاکی از ناپایداری قیمت این کالاها است و نشان می‌دهد نوسانات قیمتی بسیاری را تجربه می‌کنند.

با توجه به تداوم صدرنشینی تورم گوشت قرمز، باید دقت کرد که قرمز تورم خوراکی‌ها طی سال‌های۱۳۹۱ تا ۱۳۹۶ حدود ۲۱درصد بوده است؛ درحالی‌که این میانگین در سال۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ به محدوده ۵۰درصد رسیده است. از سوی دیگر درحالی‌که خانوارهای کم‌درآمد یعنی دهک اول، نیمی از هزینه‌های خود را صرف خرید خوراکی می‌کنند که این رقم برای خانوارهای پردرآمد یعنی دهک دهم، ۲۰درصد است. این موضوع نشان می‌دهد افزایش تورم خوراکی‌ها بیشترین آسیب را به خانوارهای کم‌درآمد وارد می‌کند.

فروکش تب تقاضای نوبرانه‌ها

از سوی دیگر، بررسی کالاهای خوراکی که کمترین تورم ماهانه را داشتند نشان می‌دهد که پرتقال با منفی 23.4درصد و انار با منفی 16.8درصد کمترین تورم را داشتند. به نظر می‌رسد کاهش این اقلام نسبت به ماه گذشته به‌دلیل افزایش عرضه آنها باشد؛ زیرا با شروع فصل پاییز این کالاها نوبرانه بوده و تقاضا برای آنها بسیار بالا است. اما با گذشت زمان تقاضا و عرضه آن متعادل شده و در نتیجه قیمت آن نیز کاهش می‌یابد.

چالش‌های تامین مواد اولیه شیرخشک

یکی دیگر از کالاهای خوراکی که تورم ماهانه بالایی را ثبت کرده، شیرخشک است که در مهرماه نسبت به شهریورماه رشد قیمتی 5.8درصدی را تجربه کرده است. قیمت بالای شیرخشک و در مواردی کمبود آن بارها مطرح شده است. فعالان این حوزه اعتقاد دارند دلیل نوسانات قیمت این کالا این است که مواد اولیه آن عمدتا خارجی بوده و به همین دلیل نرخ ارز در قیمت آن اثر بالایی خواهد داشت. از سوی دیگر با وجود تامین ارز واردات مواد اولیه برخی شیرخشک‌های تولیدشده درکشور که عرضه می‌شوند، به‌دلیل تحریم‌ها و برخی بوروکراسی‌های موجود، فرآیند تامین ارز آنها اندکی زمان‌بر است و همین موضوع چالش‌هایی در زمینه شیرخشک در کشور به‌وجود آورده است.

از سوی دیگر در تورم نقطه به نقطه نیز روغن نباتی جامد و روغن مایع جزو کالاهایی بودند که کمترین تورم را ثبت کردند. این دو کالا به ترتیب رشد قیمتی منفی 5.7درصد و منفی 2.3درصد را ثبت کرده‌اند. به نظر می‌رسد تخصیص یارانه به نهاده‌های این کالاها باعث می‌شود تورم آن تا حدودی کنترل شود و به همین دلیل تورم آن منفی بوده است.

تورم سایر کالاهای خوراکی

همچنین بر اساس گزارش مرکز آمار در شهریورماه سال جاری، در گروه نان و غلات، برنج خارجی درجه یک با 4.6درصد بیشترین افزایش قیمت و برنج ایرانی درجه‌ یک با رشد منفی3.2درصد بیشترین کاهش قیمت را تجربه کرده‌اند. در گروه گوشت و فرآورده‌های آن نیز ماهی قزل‌آلا با 7.8درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته است. همچنین در گروه لبنیات، تخم‌مرغ و انواع روغن بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به شیر خشک با 5.8درصد رشد قیمتی و همچنین بیشترین کاهش قیمت مربوط به روغن نباتی جامد با رشد منفی 2.5درصد بوده است. در بخش میوه نیز کشمش پلویی با 3.5درصد بیشترین رشد قیمت، در گروه سبزیجات و حبوبات کدو سبز با 7.6درصد و در گروه قند و شکر، آشامیدنی‌ها و سایر خوراکی‌ها نیز چای خارجی بسته‌ای با 2.8درصد بیشترین رشد قیمت را ثبت کردند.