اقتصاد آمریکا و اروپا با نرخ جدید بهره بررسی شد
پایان عملیات علیه تورم غرب؟
خبر داغ روزهای اخیر را عملکرد بانک‌های مرکزی آمریکا و اروپا درخصوص افزایش سیاست های انقباضی با هدف شکست تورم تا اواخر سال2023 به خود اختصاص داده است. آمارها حاکی از آن است که جرمی پاول، رئیس فدرال‌رزرو در نشست خود با کمیته سیاستگذاران این نهاد در 2 فوریه، مطابق با پیش‌بینی‌ها نرخ بهره را 25/ 0واحد درصد افزایش داد. از این رو نرخ بهره سیاستی به 5/ 4 تا 75/ 4درصد رسید.
در پی صعود سیاست‌های پولی انقباضی و عدم ثبات بازارهای جهانی، شاخص دلار در واکنش به صعود نرخ بهره در مسیر صعودی قرار گرفت و توانست در آخرین لحظات پایانی بازارها رقم 99/ 102واحد را به ثبت برساند. در این راستا بازار طلا و رمزارزها نیز که در سال2023 با داده‌های مطلوب توانسته بودند رضایت سرمایه‌گذاران را به دست آورند، در مسیر نزولی قرار گرفتند. شیب نزولی بازارهای مذکور را باید به رابطه معکوس آنها با دلار جهانی نسبت داد. شواهد گویای آن است که این سیاست پولی کمترین میزان افزایش نرخ بهره از اواخر سال2021 است. به نظر می‌رسد که فدرال‌رزرو با توجه به سطح 5/ 6درصد تورم در پایان سال2022 و هدف این نهاد در کسب تورم 2درصدی، این آخرین افزایش نرخ بهره نخواهد بود. در طرف دیگر بازارها در قاره سبز نیز، لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا نرخ بهره سیاستی را 5/ 0واحد درصد افزایش داد. بر این اساس نرخ بهره در این منطقه در بازه 3درصدی ثبت شد. محرک اصلی این عملکرد را می‌توان اثر نرخ بهره بر روند نزولی تورم دانست.
بازی نرخ بهره در بازارهای جهانی
تحولات بازارهای آمریکا نشان می‌دهد که شاخص دلار روز گذشته وارد کانال 102واحدی شد و در ساعات پایانی بازارها در روز جمعه در سقف این کانال در حال نوسان بود. در این بحبوحه بازارهای جهانی از جمله طلا و رمزارزها که در خلاف روند دلار جهانی حرکت می‌کنند، در مسیر نزولی قرار گرفتند. بنابراین طلا حمایت کانال 1900دلاری را از دست داد و با قیمت 1864دلار بسته شد. این در حالی بود که این فلز درخشان سال جدید را با داده‌های مطلوبی آغاز کرده بود و سرمایه‌گذاران چشم انتظار فتح کانال 2000دلاری بودند. علاوه بر این بازار، بازارهای پرریسکی همچون بیت‌کوین و اتریوم نیز که پس از سیگنال‌های منفی در سال2022 توانسته بود به مسیر صعودی راه پیدا کند. همچنین اتریوم نیز به‌عنوان دومین دارایی ارزشمند در بازار کریپتو، با از دست دادن کانال 1700دلاری به میانه کانال 1600دلار تنزل یافت. اتفاقات اخیر بازارهای جهانی را می‌توان به افزایش نرخ بهره آمریکا در کاهش تورم در ماه‌های آتی نسبت داد.
آینده‌نگری جرمی پاول
جرمی پاول به‌عنوان رئیس فدرال رزرو از اواخر سال2021 در جهت کاهش نرخ تورم به افزایش نرخ بهره پرداخت. این مقام پولی در سال2022 هفت‌ماه متوالی به اتخاذ سیاست‌های پولی انقباضی پرداخت. این عملکرد سبب شد تا شاخص قیمت مصرف‌کننده از 1/ 9درصد در اواسط سال گذشته به 5/ 6درصد در پایان سال برسد. بنابراین سیاستگذاران این نهاد با مثمر ثمر واقع شدن سیاست‌های مذکور تصمیم گرفتند تا برای دستیابی به هدف خود مبنی بر تورم 2درصدی، نرخ بهره را برای نخستین‌بار در سال2023 افزایش دهند؛ اما کمتر از ماه‌های پیشین. از این رو کمیته بازار باز فدرال‌رزرو در 2فوریه2023، نرخ بهره سیاستی را باافزایش 25/ 0واحد درصدی به 5/ 4 تا 75/ 4درصد رساند.
در این میان برخی از تحلیلگران معتقدند که کاهش سرعت نرخ بهره نسبت به ماه‌های اخیر، شاخص ارز آمریکا را در مسیر نزولی قرار خواهد داد و تقویت این شاخص بلافاصله بعد از اعمال سیاست پولی را عدم ثبات بازارها تعبیر کردند. کارشناسان افزودند که در آینده‌ای نه چندان دور شاهد افت شاخص دلار به زیر 100واحد خواهند بود. اما این به معنی توقف افزایش نرخ بهره از سوی بانک مرکزی است؟ برای پاسخ به این سوال باید به نظرات برخی از تحلیلگران ارشد بازارها استناد کرد. آنها براین باورند که با اتخاذ 25/ 0واحد درصدی نرخ بهره در روزهای اخیر، تورم را بیش از پیش کاهش خواهد داد، اما توان مبارزه برای کسب تورم 2درصدی را ندارد و برای مشاهده این رویداد، نرخ بهره در ماه‌های آتی نیز افزایش یابد. همچنین آنها عملکرد جرمی پاول را در سال گذشته مورد تحسین قرار دادند و افزودند که باید برای اولویت قرار دادن تورم در بازه مذکور، به عملیات ضد تورمی خود ادامه دهند.
نظرسنجی‌های این منطقه درخصوص اعمال سیاست‌ها از سوی بانک مرکزی در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که مقامات پولی، سرمایه‌گذاران و خانوارها از رکودهای کوتاه‌مدت این منطقه در ماه‌های آتی برای کاهش هزینه‌ها و افزایش مطلوبیت نهایی، چشم‌پوشی خواهند کرد. از سوی دیگر نوسان بازارهای جهانی را نیز باید ناشی از عدم ثبات بازارها دانست و چشم انتظار کاهش شاخص دلار و افزایش بازار طلا و رمزارزها در روزهای آتی بود. علاوه بر بانک مرکزی آمریکا، لاگارد، بانک مرکزی اروپا نیز 5/ 0واحد درصد نرخ بهره را افزایش خواهد داد.
پنجمین پاتک پولی اروپا
سیاستگذاران بانک مرکزی اروپا پس از عملکرد مثبت فدرال‌رزرو درخصوص افزایش نرخ بهره، عملیات ضد تورمی خود را از ژوئیه2022 آغاز کردند. این نهاد با مشاهده تورم 2درصدی، سیاست‌های پولی انقباضی را چهار مرتبه در سال گذشته افزایش داد و توانست شاخص قیمت مصرف‌کننده را به مسیر نزولی هدایت کند. از این رو تورم قاره سبز از بالاترین سطح معادل 6/ 10درصد به 5/ 8درصد در اولین ماه از سال2023 رسید. این موضوع توانست بانک مرکزی اروپا را به افزایش دوباره نرخ بهره تشویق کند. بر این اساس این نهاد در روزهای اخیر 5/ 0واحد درصد نرخ بهره را افزایش داد. انتظار می‌رود که تورم غرب در ماه‌های آتی به روند نزولی خود ادامه دهد. آمارها نشان می‌دهد که این امر، به عنوان پنجمین عملکرد لاگارد درخصوص اقدامات ضد تورمی این منطقه به ثبت رسیده است. علاوه بر عوامل مذکور، نرخ برابری یورو به دلار نیز در پی صعود ارزش دلار جهانی در مسیر نزولی قرار گرفت. بنابراین هر یورو در برابر دلار با 08/ 1واحد در ساعات پایانی بازارها در روز جمعه معامله شد.
پیامدهای سیاست غرب
بررسی‌های به‌عمل‌آمده در حوزه اقتصادی غرب نشان می‌دهد که بهره‌گیری از سیاست‌های انقباضی در صورت بروز تورم عملکردی مثبت به حساب می‌آید و سودجویی از آن در بازه‌های مختلف سال در دوره‌ای کوتاه اقتصاد را وارد رکود خواهد کرد؛ اما نتیجه مطلوبی را به ثبت خواهد رساند. بر این اساس باید گفت که عملیات ضد تورمی فدرال‌رزرو و همچنین بانک مرکزی اروپا نتایجی درخشان را به جای خواهد گذاشت. هرچند که کارشناسان، سرمایه‌گذاران، سیاستگذاران و خانوارها شاهد نتایج آن بوده‌اند. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که با افزایش نرخ بهره در مناطق مذکور، تورم در ایالات متحده از 5/ 6درصد در دسامبر2022 به زیر 6درصد در ماه ژانویه تنزل خواهد یافت. علاوه بر آن، تورم اروپا نیز از 5/ 8درصد در ماه ژانویه به زیر 8درصد در ماه فوریه کاهش پیدا خواهد کرد. برای درک بهتر واکنش بازارهای جهانی و همچنین تورم، باید منتظر ثبات بازارها و انتشار داده‌های تورمی در اواسط و اواخر ماه فوریه بود.
