ریال دیجیتال نیازمند عملیات تسویه نیست و به محض انتقال، ارزش ریالی متناظر به دریافت‌کننده منتقل می‌شود. او با بیان اینکه از منظر اقتصادی با توجه به برابر بودن ارزش ریال دیجیتال با اسکناس و مسکوک، این پول تحت مخاطره سفته‌‌‌بازی یا حباب‌‌‌سازی نخواهد بود، تصریح کرد: از ریال دیجیتال می‌توان به صورت برنامه‌‌‌ریزی شده در دریافت‌‌‌ها و پرداخت‌‌‌ها استفاده کرد. این پول با توجه به ماهیت فناورانه‌‌‌اش و به کمک مکانیزم قراردادهای هوشمند قابلیت گسترده‌‌‌ای در خصوص ارزش‌آفرینی دیجیتال در اختیار بانک‌ها و فناوران مالی قرار می‌دهد. این کارشناس بانکداری الکترونیک افزود: همچنین از منظر اقتصادی این پول باعث کاهش هزینه‌‌‌های چاپ، انتشار و امحای اسکناس و مسکوک شده و به موازات سایر سیستم‌های پرداخت نظیر اسکناس و مسکوک، کارت‌‌‌های پرداخت و انتقالات بانکی باعث ارتقای پایداری سیستم پرداخت کشور می‌شود. مرتضویان خاطرنشان کرد: مانند سایر سیستم‌های پرداخت که حول آنها زیست‌‌‌بوم‌‌‌هایی از کسب‌وکارهای مختلف شکل گرفته است، ریال دیجیتال دارای این ظرفیت است که زیست‌‌‌بوم خود را ایجاد کند که البته نسبت به سایر سیستم‌های پرداخت در ابتدای مسیر خود قرار دارد. او در خصوص جایگاه بازیگران مانند فناوران مالی، اپراتورها و پلتفرم‌‌‌ها در زیست‌‌‌بوم بانکداری دیجیتال، گفت: اگر چه ظرفیت‌‌‌ها و فرصت‌‌‌های متنوعی برای حضور فناوران مالی در زیست‌بوم بانکداری دیجیتال وجود دارد ولی به لحاظ نقص‌‌‌های موجود در مدل کارمزدی شبکه پرداخت، تاکنون فناوران مالی عمدتا تمایل داشته‌‌‌اند که در حوزه پرداخت فعالیت کنند و کمتر به سایر حوزه‌‌‌هایی نظیر لندتک، رگ‌‌‌تک، رمیتنس، ولث‌‌‌تک و... وارد شده‌‌‌اند. به همین جهت به نظر من تا این زمان، هنوز فناوران مالی نتوانسته‌‌‌اند توزیع مناسبی در حوزه‌‌‌های مختلف خدمات مالی به وجود آورند و بعضا به واسطه ضعف در زیرساخت‌‌‌ها، مقررات و نظام‌‌‌ها مدل‌‌‌های کسب‌وکاری نامتعارفی بین آنها شکل گرفته است. عضو هیات‌مدیره شرکت خدمات انفورماتیک ادامه داد: ولی از طرف دیگر به نظر بنده عواید و ارزش‌‌‌های تحول دیجیتال زمانی متجلی خواهند شد که زیست‌‌‌بوم بانکداری دیجیتال شکل گرفته باشد و از محل آن، زنجیره‌‌‌های ارزشی جدید و همچنین مدل‌‌‌های کسب‌وکار ارزش‌‌‌آفرین جدید به منصه ظهور برسند. او با بیان اینکه تحول در زنجیره‌‌‌های ارزش نیازمند تغییر سبک بازی و ترکیب بازیگران است، تاکید کرد: اگر قرار بود ارزش‌‌‌های دیجیتالی که همگی به طمع تحقق آنها به این تحول دل بسته‌‌‌ایم و اساسا نقطه تمرکز تحول نیز همین ارزش‌‌‌آفرینی دیجیتالی برای مشتری است، توسط همان بازیگران قبلی به وجود آید، خوب باید تا الان شاهد اتفاقاتی می‌‌‌بودیم که البته به جز یکسری نام‌‌‌ها و برندهای پرطمطراق ظاهر فریب، شاهد اتفاق دیگری نبوده‌‌‌ایم.

مرتضویان اظهار کرد: ذات این تحول از بیرون به درون است و بنابراین اگر در این تحول اثری از بازیگران بیرونی نباشد می‌توان نتیجه گرفت که پس بازی جدیدی اساسا شروع نشده است و این اتفاقات نیز امتداد همان بازی قبلی است.

بانکداری دیجیتال؛ بانکداری بدون شعبه نیست

مرتضویان درباره مهم‌ترین چالش‌‌‌ یا موانع در مسیر تکامل زیست‌‌‌بوم ارزش‌‌‌آفرینی دیجیتال (اجتماعی، نهادی، فرهنگی، قانونی، فقهی، کسب‌وکاری...) اظهار کرد: از منظر نهادی می‌توان از یکسو به جایگاه و روابط نادرست بین بازیگران اکوسیستم دیجیتالی و از سوی دیگر نبود نهادهای تصمیم‌گیر نظیر شورای ملی پرداخت‌‌‌ها اشاره کرد. از منظر قانونی می‌توان به مصادیق تعارض منافع بین بازیگران، نواقص قانون بانکداری، نبود قانون مستقلی درحوزه پرداخت و نبود قوانین مشخص در خصوص مالکیت داده‌‌‌ها و اطلاعات  اشاره کرد. او افزود: به نظر من نکته دیگر نیز ضرورت تعمیق این باور در ذهن و عمل همه دست‌‌‌اندرکاران تحول است که باید به وجود آید و از اقدامات سطحی که بعضا با تعابیر غلط از این مفهوم متعالی انجام می‌‌‌شوند عبور کنیم. عضو هیات‌مدیره شرکت ملی خدمات انفورماتیک تصریح کرد: واقع امر تحول دیجیتال در حوزه بانکداری لزوما به معنی الکترونیکی کردن بیشتر امور یا غیرحضوری کردن بیشتر خدمات بانکی یا در نقطه آخر بانکداری بدون شعبه نیست. بانک دیجیتال بانکی است که با کمک فناوری‌‌‌های نوین، ارزش‌آفرینی برای مشتری را در نقطه تمرکز خود قرار داده است. مرتضویان درباره اینکه زیرساخت‌‌‌های کلان ملی تا چه اندازه آماده ارزش‌‌‌آفرینی دیجیتالی هستند؟ خاطرنشان کرد: در حال حاضر زیرساخت‌‌‌های ملی در حوزه احراز هویت به صورت یکپارچه نیستند و افراد جامعه هنوز باید به روش‌های مختلف و در مبادی مختلف احراز هویت شوند. او ادامه داد: در حوزه پولی بانکی اقدامات خوبی جهت شکل‌‌‌گیری زیرساخت‌‌‌های کلان ملی انجام شده است ولی هنوز در برخی از حوزه‌‌‌های بین دستگاهی نظیر زیرساخت‌‌‌های یکپارچه پرداخت قبوض و صورتحساب الکترونیکی نیاز است اقداماتی صورت گیرد. این کارشناس بانکداری الکترونیک گفت: موضوع داده‌‌‌های باز و امکان دسترسی مشتریان از طریق فناوران به داده‌‌‌های نگهداری شده در زیرساخت‌‌‌های ملی نیازمند توجه بیشتر است. نظام بانکداری باز نیز یکی از ابزارها و زیرساخت‌‌‌های بسیار مهم در توسعه تحول دیجیتال است. عضو هیات‌مدیره شرکت ملی خدمات انفورماتیک تاکید کرد: تجربه جهانی نشان داده است که فناوران مالی قدرت شناخت و شناسایی تجربه و ارزش مورد انتظار مشتریان را بسیار بهتر از سایرین دارند و بنابراین قدرت خلق ارزش‌‌‌های جدید توسط آنها بسیار دست‌‌‌یافتنی‌‌‌تر از سایر بازیگران سنتی است. او ادامه داد: در این مورد پلتفرم‌‌‌ها نقش اساسی ایفا می‌کنند زیرا مشتریان بانکی در آنجا مشغول استفاده از پول‌‌‌هایشان هستند. شاید بتوان گفت که اساسا پیشخوان ارائه خدمات بانکی با وجود رویکردهایی مانند وام‌‌‌دهی در نقطه فروش در حال جابه‌جایی از شعب بانک‌ها به پلتفرم‌‌‌هاست. مرتضویان خاطرنشان کرد: زیرساخت بانکداری باز یکی از ضرورت‌‌‌های این تحول است زیرا درصورتی که فناوران مالی و شرکت‌های ثالث قادر باشند از طریق این زیرساخت به سرویس‌‌‌های پایه‌‌‌ای شبکه بانکی دسترسی آزاد و بدون انحصار پیدا کنند، در این صورت ارزش‌‌‌هایی با طمع و مزه جدید توسط آنها به مشتریان ارائه خواهد شد. خوشبختانه اتفاقات بسیار خوبی در این خصوص در حال انجام است و نظام و چارچوب مقرراتی بانکداری باز کشور در حال تدوین و نهایی شدن است که افق بلندی پیش‌‌‌روی فناوران مالی خواهد گذاشت.

یادآور می‌شود، نهمین همایش سالانه بانکداری الکترونیک و نظام‌‌‌های پرداخت با موضوع ارزش‌‌‌آفرینی دیجیتال در روزهای یکم و دوم ‌اسفند سال‌جاری در مرکز همایش‌‌‌های بین‌المللی برج میلاد تهران برگزار خواهد شد. در این همایش به موازات سخنرانی‌‌‌ها، میزگردها و کارگاه‌‌‌های علمی، جشنواره دکتر نوربخش جهت انتخاب و معرفی نوآوری‌‌‌های برتر بانک‌ها و شرکت‌های فعال در حوزه بانکداری الکترونیک و نظام‌‌‌های پرداخت و همچنین نمایشگاهی تخصصـی جهت معرفی جدیدترین دستاوردهای بانک‌ها، شرکت‌ها و سازمان‌های ارائه‌‌‌دهنده خدمات مرتبط برگزار می‌شود.