حجم اوراق گام به بیش‌‌از ۳۶هزار میلیارد تومان رسید
توسعه اوراق گام در ۱۷ بانک
اوراق گام یکی از ابزارهای پرداخت اعتباری است که مشابه چک عمل می‌‌کند؛ به این معنا که اگر تولیدکننده‌‌ای قصد خرید مواد اولیه از فروشنده‌‌ای داشته باشد، به جای پرداخت پول نقد، اگر اعتبار نزد بانک داشته باشد، می‌‌تواند با تضمین بانک اوراقی از بانک دریافت و به فروشنده بدهد و فروشنده مواد اولیه به جای دریافت پول، اوراق دریافت کند. علی صالحآبادی، رئیس کل بانک مرکزی در مراسم امضای تفاهم‌نامه مشترک ۵ بانک عامل و وزارت صنعت، معدن و تجارت در زمینه اوراق گام از عملیاتی شدن اوراق گام در ۱۷بانک عامل خبر داد. به‌‌گفته صالحآبادی، حجم اوراق گام از ابتدای صدور این ابزار تاکنون به ۳۶هزار و ۳۰۰میلیارد تومان رسیده است و با توجه به غیرتورمی بودن این ابزار در حمایت از تولید، این مهم در دستور کار دولت قرار دارد.
گسترش استفاده از ابزار اوراق گام
روز گذشته علی صالحآبادی، رئیس کل بانک مرکزی در مراسم امضای تفاهم‌نامه مشترک ۵بانک عامل و وزارت صنعت، معدن و تجارت در زمینه اوراق گام اعلام کرد که حجم اوراق گام از ابتدای صدور این ابزار تا کنون به ۳۶هزار و ۳۰۰میلیارد تومان رسیده است و با توجه به غیرتورمی بودن این ابزار در حمایت از تولید، این مهم در دستور کار دولت قرار دارد. صالحآبادی در این جلسه با اعلام خبر عملیاتی شدن اوراق گام در ۱۷بانک عامل خواهان تلاش افزون‌‌تر برای گسترش استفاده از ابزار اوراق گام شد و بیان کرد که براساس مصوبات ستاد اقتصادی دولت مقرر شده است حداقل ۲۰درصد از کل سرمایه در گردش بخش تولید در سال جاری از طریق تامین مالی زنجیرهای انجام شود؛ ضمن آنکه بخش دیگر آن نیز از طریق استعلام از صورت‌حساب الکترونیکی و اتصال به سامانه جامع تجارت باید انجام شود.
رئیس کل بانک مرکزی در این جلسه به مشکلات صنعت داروسازی در تامین سرمایه در گردش نیز اشاره کرد و گفت که با توجه به اینکه نرخ ارز صنایع دارویی تغییر پیدا کرده نیاز این صنعت به سرمایه در گردش در حال حاضر بیشتر شده است. لذا با مصوبات شورای پول و اعتبار، بانکها باید سرفصل‌های بیشتری به سرمایه در گردش صنایع دارویی اختصاص دهند. صالحآبادی تاکید کرد که بانکها بر اساس مصوبات جدید که سهیمه هر بانک به صورت جداگانه نیز تعیین و ابلاغ شده است، نسبت به گذشته سرمایه در گردش بیشتری به صنعت دارو از طریق اوراق گام و یا منابع ریالی اختصاص دهند که مشکلات دارویی کشور حل شود.
در این جلسه همچنین وزیر صنعت، معدن و تجارت با تقدیر از همکاری بانک مرکزی و نظام بانکی درخصوص اجرایی شدن اوراق گام و استفاده آن در حوزه تولید خاطرنشان کرد که با توجه به رشد مناسب و ملموس تولید در سال جاری قطعا نیاز این بخش به نقدینگی نیز فزونی یافته است بر این اساس توان تسهیلات دهی بانکها باید بر مبنای هدایت اعتبار و تخصیص بهینه منابع همگام و تقویت شود. فاطمی امین با تاکید بر گسترش ابزار تامین مالی زنجیره تولید به‌عنوان روشی غیرتورمی در حمایت از تولید بیان کرد که تامین مالی زنجیرهای تولید روشی مرسوم در دنیاست و خوشبختانه در یک سال گذشته از راهاندازی این ابزار در ایران به گواه آمارهای رسمی شاهد پیشرفت‌‌های خوبی در این زمینه هستیم و لازم است گسترش این ابزار مورد توجه قرار گیرد.
روز گذشته تفاهم‌نامه مشترک بانکهای پاسارگارد، رفاه، پست‌بانک، کارآفرین و سامان با وزارت صنعت، معدن و تجارت با موضوع عملیاتی‌‌کردن اوراق گام در زمینه تامین مالی زنجیره تولید در حضور رئیس کل بانک مرکزی و وزرای صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصاد و دارایی به امضا رسید و براین اساس مجموع بانکهای عامل در این زمینه به عدد ۱۷ رسید.
اوراق گام چیست؟
طرح گام، یکی از برنامه‌های بانک مرکزی با کمک نظام بانکی است که در چارچوب مدیریت نقدینگی تلاش می‌‌کند امکان تامین غیرتورمی سرمایه در گردش زنجیره تولید را به‌‌ویژه برای واحدهای کوچک ومتوسط فراهم کند. درواقع بانک مرکزی برای حل مشکل نقدینگی سرمایه در گردش زنجیره‌های تولید، ابزار جدید تامین مالی سرمایه در گردش به نام اوراق گواهی اعتبار مولد یا به اختصار «گام» ارائه کرده است. اوراق گام اوراق بهاداری است که بر مبنای عقد ضمان (مانند ضمانت‌نامه‌های بانکی)، به عاملیت و ضمانت یک بانک یا موسسه اعتباری صادر میشود و بانک یا موسسه اعتباری بازپرداخت مبلغ اسمی این اوراق را در سررسید تضمین می‌‌کند.
به عبارت دیگر اگر یک بنگاه تولیدی برای خرید مواد اولیه تولید خود با کمبود نقدینگی مواجه باشد، می‌‌تواند ضمن هماهنگی و گرفتن فاکتور از بنگاه فروشنده مواد اولیه به بانک عامل مراجعه و با ارائه فاکتور درخواست انتشار اوراق گام کند. بانک عامل پس از بررسی صلاحیت و ظرفیت بنگاه متقاضی اقدام به انتشار اوراق گام و تسلیم آن به بنگاه فروشنده نهاده می‌‌کند. یکی از ویژگی‌‌های این اوراق آن است که در درون زنجیره تولید از یک بنگاه به بنگاه دیگر قابل انتقال است و درصورت سپری شدن یک ششم از زمان انتشار اوراق نسبت به کل مدت آن با مکاتبه و تعهد بانک صادرکننده اوراق مبنی بر تامین وجه اوراق در سررسید، در بورس اوراق بهادار تهران قابل معامله است. البته در مصوبه جدید شورای پول و اعتبار بانک مرکزی، برای تنزیل این اوراق نیازی به گذشت مدت یک‌ششم سررسید، نبوده و اکنون این اوراق بلافاصله پس از انتشار قابل تنزیل خواهند بود. در انتها نیز این اوراق توسط بنگاه متعهد تسویه خواهند شد.
تعهد تسویه این اوراق در سررسید با بانک عامل است و چنانچه بنگاه متعهد توانایی پرداخت مبلغ اسمی اوراق و تسویه آن را نداشته باشد، این اقدام توسط بانک عامل انجام میشود. کارمزد صدور اوراق گام براساس مقررات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران معادل کارمزد صدور ضمانت‌نامه است. مدت زمان این اوراق حداقل یک‌ماه و حداکثر ۹ماه بسته به فاکتور ارائه‌شده از سوی بنگاه فروشنده نهاده است. مهم‌ترین ویژگی اوراق گام این است که بانک پرداخت مبلغ اسمی این اوراق را در سررسید تضمین می‌‌کند. این اوراق به شکل الکترونیک و در قطعات استانداردی با ارزش اسمی یک میلیون ریال و فاقد کوپن سود از جانب بانکهای عامل منتشر می‌‌شوند. یکی از مزایای انتشار اوراق گام، جلوگیری از خلق نقدینگی غیر مولد و در نتیجه کمک به کنترل تورم است.
نکته حائز اهمیت درتامین مالی با استفاده از اوراق گام آن است که تامین مالی صورت گرفته در این فرآیند بدون خلق پول بوده و به‌‌خصوص در شرایط تورمی حال حاضر اقتصاد کشور می‌‌تواند به‌عنوان ابزار کارآمد در تامین مالی آن را مد نظر قرارداد. همچنین باتوجه به عدم تامین مالی جداگانه هریک از اعضای زنجیره تامین، از تامین مالی مضاعف نیز جلوگیری میشود و در کنترل نقدینگی نقش خواهد داشت. یکی دیگر از مزایای این اوراق آن است که این اوراق برای تامین کلیه بنگاه‌ها کاربرد دارد. براساس دستورالعمل اعلامی بانک مرکزی ۶۵درصد از سقف تعیین‌شده برای صدور اوراق گام در هر بانک باید به بنگاه‌های کوچک و متوسط اختصاص یابد.
