مرکز آمار شاخص قیمت مصرف‌کننده به تفکیک استان را بررسی کرد
جغرافیای تورم خرداد ۱۴۰۱
ازآنجاکه تورم ماهانه خرداد 2/ 12درصد بوده است، می‌‌توان گفت شوک تورمی ناشی از تغییر سیاست ارز ترجیحی، استان‌های محرومی مانند سیستان و بلوچستان را بیشتر از استان‌هایی مانند تهران تحت تاثیر قرار داده است. یکی از دلایل این امر آن است که شوک مذکور مواد خوراکی را به‌صورت چشمگیری تحت تاثیر قرار داده است و ازآنجاکه کسر قابل توجهی از درآمد افراد در این استان‌ها صرف خرید مواد خوراکی می‌‌شود، شوک‌‌ها در قیمت مواد خوراکی موجب انعکاس بیشتر تورم در این استان‌ها می‌‌شود. مرکز آمار ایران در آخرین گزارش خود به بررسی شاخص قیمت مصرف‌کننده به تفکیک استان‌ها پرداخته است. این گزارش بیان می‌‌کند که در خردادماه1401 عدد این شاخص کل مصرف‌کننده کل برای خانوراهای کشور به1/ 482 رسیده است. مقایسه عدد این شاخص با ماه گذشته بیانگر آن است که این شاخص رشد 2/ 12درصدی داشته است. همچنین مقایسه عدد شاخص مذکور با مدت زمان مشابه در سال گذشته نشان‌دهنده رشد 5/ 52درصدی است. نرخ تورم 12ماهه منتهی به خرداد سال جاری برای خانوارهای کشور به عدد 4/ 39درصد رسیده است.
نمایی از تورم خرداد
پیش از این گزارش مرکز آمار از تورم خردادماه بیانگر یک رکورد تورم از ابتدای دهه 1380 بود. تورم ماهانه خرداد با رشد 2/ 12درصدی و تورم نقطه به نقطه با رشد 5/ 52درصدی، بیشترین نرخ تورم در دو دهه اخیر بوده‌‌اند. همچنین این گزارش نشان می‌‌داد که در خرداد سال جاری گروه خوراکی‌‌ها تورم 9/ 25درصدی داشته‌‌اند. بنابراین تورم خوراکی‌‌ها نیز در این ماه رکورد‌دار بوده است. یکی از دلایل اصلی ثبت این رکوردهای تورمی در ماه گذشته حذف ارز ترجیحی و تغییر سیاست‌‌های مربوط به آن بوده است. هرچند که تغییر سیاست‌ها در زمینه تخصیص ارز ترجیحی شوکی برای تورم ماه گذشته بود، تورم مزمن در سال‌های گذشته نشان می‌‌دهد که ریشه اصلی این تورم را باید در سیاستگذاری‌‌های اقتصاد کلان جست‌وجو کرد. برای مثال یکی از ریشه‌های این تورم مزمن در سال‌های گذشته کسری بودجه‌های پی در پی بوده است.
شوک قیمتی مواد غذایی در استان‌های محروم
آمارهای رسمی نشان می‌‌دهد با وجود میانگین 2/ 12درصدی تورم ماهانه در کشور، تورم استان‌ها در خردادماه تفاوت قابل توجهی داشته است. برای مثال تورم ماه خرداد در تهران 9/ 8درصد بوده که کمترین میزان تورم در استان‌های مورد بررسی بوده است. این در حالی است تورم ماهانه همین ماه در استان سیستان و بلوچستان 18درصد بوده است. جزئیات آمار تورم به تفکیک استان‌ها نشان می‌‌دهد که استان‌هایی که دارای محرومیت بیشتری هستند، تورم بیشتری داشته‌‌اند. پس از سیستان و بلوچستان استان‌های خراسان‌شمالی با تورم 9/ 17درصدی و آذربایجان غربی با تورم 1/ 17درصدی دارای بیشترین تورم ماهانه در استان‌ها بوده‌‌اند. نگاهی به اقتصاد سیستان و بلوچستان نشان می‌‌دهد که در سال‌های گذشته با وجود تخصیص اعتبارات برای سرمایه‌‌گذاری وحرکت به سمت توسعه این استان، در حال حاضر یکی از پایین‌ترین شاخص‌‌های اقتصادی و اجتماعی و اقتصادی متعلق به این استان است. با وجود آنکه زراعت در این استان از اصلی‌‌ترین محورهای اقتصادی است، ولی کشاورزی این استان همچنان مبتنی بر شیوه‌های سنتی بوده و تحولی در این زمینه نیز رخ نداده است. خراسان شمالی نیز از لحاظ اقتصادی و اجتماعی دارای وضعیت مطلوبی نیست.
علاوه بر آن کشاورزی این منطقه محوریت سنتی دارد، صنایع قابل توجهی در این استان وجود ندارد. آذربایجان غربی نیز در سال‌های گذشته از نظر شاخص‌‌های اقتصادی و توسعه‌‌ای وضعیت مطلوبی نداشته است. همان‌گونه در یک استان مشخص مناطق روستایی بیشتر از تورم مناطق شهری آن استان است، در ماه گذشته تورم در مناطق محروم بیشتر از مناطق دیگر بوده است.
حل شوک قیمتی در میانگین 12ماهه
میانگین تورم نقطه به نقطه در خردادماه سال جاری 5/ 52درصد بوده است. بیشترین تورم نقطه به نقطه در میان استان‌ها متعلق به استان لرستان با تورم 1/ 61درصدی بوده است. پس از لرستان آذربایجان غربی با تورم 5/ 60درصدی و قزوین با تورم 8/ 59درصدی دارای بیشترین تورم نقطه به نقطه خردادماه در میان استان‌ها بوده‌‌اند. کمترین تورم نقطه به نقطه استانی متعلق به استان خوزستان با تورم 7/ 45درصدی بوده است. پس از استان خوزستان، استان بوشهر با تورم 8/ 47درصدی و استان تهران با تورم 3/ 49درصدی به ترتیب دارای کمترین تورم نقطه به نقطه استانی را داشته‌‌اند. میانگین تورم 12ماهه در خرداد سال جاری 4/ 39درصد بوده است. تورم 12ماهه به تفکیک استان‌ها نشان می‌‌دهد استان کهگیلویه و بویراحمد با تورم 9/ 46درصدی، استان مازندران با تورم 8/ 44درصدی و استان ایلام با تورم 9/ 43درصدی بیشترین تورم 12ماهه در ماه مذکور را داشته‌‌اند. همین آمار نشان می‌‌دهد استان‌های سیستان و بلوچستان، خوزستان و قم با تورم‌‌های 2/ 34درصد، 37درصد و 3/ 37درصد به ترتیب، دارای کمترین میزان تورم 12ماهه در خرداد سال جاری بوده‌‌اند. یکی از دلایل متعادل‌‌تر بودن تورم 12ماهه نسبت به تورم نقطه به نقطه و تورم ماهانه آن است که میانگین تورم 12ماه گذشته شوک‌‌های ناشی از تغییرات سیاست ارز ترجیحی را در خود حل کرده است و به خوبی نمی‌‌تواند بیانگر وضع موجود باشد.
تورم خانوار شهری و روستایی
گزارش مرکز آمار بیان می‌‌کند که در خردادماه سال جاری شاخص کل قیمت مصرف‌کننده برای خانورارهای شهری به 2/ 473 رسیده است که این عدد نسبت به ماه گذشته از رشد 5/ 11درصدی حکایت دارد. در این ماه بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای شهری مربوط به استان خراسان شمالی با 4/ 17درصد است. همچنین کمترین تورم نرخ تورم ماهانه مربوط به استان بوشهر با تورم 1/ 8درصدی است. همچنین بررسی آمار تورم نقطه به نقطه نشان می‌‌دهد درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل برای خانوارهای شهری کشور 4/ 51درصد است. بیشترین تورم نقطه به نقطه خانوارهای شهری مربوط به استان لرستان6/ 60 و کمترین آن مربوط به استان خوزستان با تورم 8/ 44درصد است. همچنین نرخ تورم 12ماهه منتهی به خرداد1401 برای خانوارهای شهری به عدد 9/ 38 رسیده است. بیشترین نرخ تورم 12ماهه مربوط به استان کهگیلویه و بویراحمد با 2/ 45درصد است. همچنین کمترین میزان تورم 12ماهه مربوط به استان سیستان و بلوچستان 8/ 33درصد است. علاوه بر تورم خانوراهای شهری، میزان تورم در خانوارهای روستایی نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
در خرداد سال جاری عدد شاخص کل برای خانوارهای روستایی به عدد 9/ 531 رسیده که نسبت به ماه قبل 8/ 15درصد رشد داشته است. در ماه مذکور بیشترین نرخ تورم ماهانه خانورارهای روستایی مربوط به استان سیستان و بلوچستان با 2/ 24درصد و کمترین نرخ تورم مربوط به استان مازنداران با 7/ 10درصد است. بررسی تورم نقطه به نقطه مناطق برای خانورارهای روستایی 2/ 58درصد است. بیشترین تورم نقطه به نقطه در این مناطق مربوط به استان آذربایجان غربی با تورم 4/ 66درصد و کمترین میزان تورم مربوط به استان خوزستان با تورم 2/ 50درصد است. نرخ تورم 12ماهه منتهی به خرداد سال جاری برای خانوارهای روستایی 8/ 41درصد است. بیشترین نرخ تورم 12ماهه مربوط به استان کهگیلویه و بویر احمد با تورم 5/ 50درصد و کمترین آن مربوط به استان همدان با 33درصد تورم است.
