کاهش برگشتی‌‌های چک

مهران محرمیان، درباره قانون جدید چک گفت: این قانون که از سال ۹۷ تصویب شد، باعث تسهیل در امور چک شده و براساس مصوبه نمایندگان مجلس و این قانون، قرار شده است مانده کسری چک برگشتی از سایر حساب‌‌های فرد صادرکننده چک به میزان کسری مبلغ مورد نیاز در حساب صادرکننده چک مسدود شود. وی درباره اینکه آیا مسدود کردن حساب با حکم قضایی نیست، گفت: منظور از مسدود کردن مبلغ کسری چک در اینجا، بحث مسدود کردن کل حساب فرد نیست، بلکه مسدود کردن باقی‌مانده مبلغ چک به میزان کسری از حساب دیگر دارنده چک است که قانون هم گفته است که باید این مقدار مسدود شود. معاون فناوری‌‌های نوین بانک مرکزی ادامه داد: اگر چک به دلیل کمبود موجودی برگشت بخورد، همه حساب‌‌های فرد چک می‌‌شود، اول حساب‌‌های پس‌‌انداز کوتاه‌‌مدت، سپس از حساب‌‌های بلندمدت، بعد از آن حساب‌‌های قرض‌‌الحسنه و در آخر حساب‌‌های جاری دیگر فرد، مبلغ کسری مسدود می‌‌شود.

محرمیان گفت: از هفتم خرداد امسال این طرح عملیاتی شده قبل از آن طرح به صورت آزمایشی انجام می‌‌شد، اما به بانک‌‌ها گفته بودیم، فعلا مبالغ را مسدود نکنند، اما از هفتم خرداد به بعد به صورت موردی مبالغ کسری چک از حساب‌‌های دیگر مسدود می‌‌شد که در روزهای اول روزانه ۵۰۰ فقره چک انجام می‌‌شد تا اینکه به روزانه هزار چک رسید و امروز ۱۰ هزار چک دارای کسری با مسدودی منابع در سایر حساب‌‌های فرد همراه شد و پیش‌‌بینی می‌‌کنیم، تعداد مسدودی‌‌ها برای چک برگشتی به ۵۰ هزار حساب هم برسد. وی افزود: وقتی کسی که چک می‌‌کشد، دو حالت دارد، یا اینکه پول در حسابش موجود است، یا کسری دارد که به میزان مبلغ کسری از سایر حساب‌‌های فرد منابع مسدود می‌‌شود و اگر پول بیشتری در حساب فرد بود، به سایر پول‌‌ها و یا کل حساب کاری نداریم. معاون فناوری‌‌های نوین بانک مرکزی درباره اینکه مسدود کردن مبلغ کسری چک چه نفعی به حال گیرنده یا ذی‌‌نفع چک دارد، عنوان کرد: کار ذی‌‌نفع چک نسبت به قبل فرقی نکرده و ۶ روش دارد که برای به دست آوردن پول خود باید اقدام کند، از جمله می‌‌توانند از دست صادرکننده چک به دادگاه شکایت کند و بعد از اینکه مبالغ پرداخت شد، باید صادرکننده چک نسبت به رفع سوء اثر چک اقدام کند، اما قبل از آن باید ذی‌‌نفع را راضی کند.

محرمیان گفت: قانون به بانک گفته فقط به میزان کسری مبلغ چک از حساب دارنده چک مسدود شود و ما در این زمینه از طریق استفساریه از مجلس پرسیدیم که آیا می‌‌توان از این مبالغ به ذی‌‌نفع چک پرداخت کنیم، در حالی که قانون فقط گفته است، به میزان کسری مبلغ چک باید از حساب فرد مسدود شود.به گفته وی، ظرف ۱۰ روز آینده تعداد چک‌‌های مسدود شده تکمیل می‌‌شود. معاون فناوری‌‌های نوین بانک مرکزی درباره اینکه آیا این اقدام بازدارنده است، عنوان کرد: بالاخره مسدود کردن مبالغ موجودی حساب فرد بازدارنده است تا فرد چک بی‌‌محل نکشد و یکسری محرومیت‌‌های دیگر وجود دارد و این تنبیه بدی برای صادرکننده چک است که از این پس مراقبت می‌‌کند، چک برگشتی نداشته باشد. محرمیان این را هم گفت: از زمان قانون جدید چک و مسدود کردن حساب‌‌ها تعداد زندانیان چک برگشتی کمتر شده و جلوی برخی از کلاهبرداری را گرفته است و در نتیجه اعتبار چک بالا رفته است.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا با صدور چک‌‌های صیادی نیازی به مسدود کردن حساب وجود دارد، گفت: چک صیادی مشکل را حل نکرده است، البته به لحاظ فنی قابل اجرا است.در قانون هم نگفته‌‌ است کسی که چک صادر می‌‌کند، همان لحظه پول در حسابش باشد و بانک را موظف نکرده است که پاسخ دهد، آیا پول در حساب فرد صادرکننده چک وجود دارد یا نه، از طرفی چک یک ابزار اعتباری مدت‌‌دار است.مثلا فرد معامله‌‌ای انجام می‌‌دهد که می‌‌خواهد دو ماه بعد پول آن را بپردازد، بنابراین چک صادر می‌‌کند. معاون فناوری‌‌های نوین بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که به فرض مبلغ کسری چک از حساب صادرکننده مسدود شد، این چه نفعی برای ذی‌‌نفع چک دارد، عنوان کرد: به هر حال وقتی از صادرکننده چک در دادگاه شکایت کند، حکم برداشت از حساب صادرکننده داده می‌‌شود و تا قبل از حکم دادگاه این پول به صورت مسدودی در اختیار بانک است و این متن قانون است که ما برای روشن شدن مطلب از مجلس شورای اسلامی استفساریه کرده‌‌ایم.البته تفسیر قانون مربوط به شورای نگهبان است، اما ما باید از مجلس استفسار کنیم.

کاهش چک برگشتی به ۱۰ درصد

محرمیان درباره اینکه چه میزان از چک‌‌های صادر شده برگشت می‌‌خورد، بیان کرد: در سال‌های قبل تا ۱۵ درصد از چک‌‌ها برگشت می‌‌خورد، اما اخیرا این رقم به ۱۰ درصد کاهش یافته و در حال حاضر برای چک‌‌های جدید صیادی به ۵/ ۶ درصد رسیده و برای چک‌‌های قدیمی حدود ۱۰درصد چک‌‌ها برگشت می‌‌خورد. وی افزود: با عملیاتی شدن قانون جدید چک روند چک برگشتی روبه کاهش است. معاون فناوری‌‌های نوین بانک مرکزی درباره اینکه آیا توصیه اخلاقی دین مربوط به اینکه افراد باید به عهد خود وفا کنند، موثر است، گفت: چک در واقع یک نوع دینی به گردن صادرکننده است که باید آن را در اولویت بگذارد و اگر می‌‌خواهد به قوانین دین عمل کند، باید به وعده خود عمل کند البته قانون هم به کمک اجرای اخلاق می‌‌آید. محرمیان گفت: هنوز به صورت کامل این قانون را اجرا نکرده‌‌ایم و پیش‌‌بینی می‌‌شود ظرف ۷ تا ۱۰ روز آینده تعداد چک‌‌های برگشتی و مسدودی حساب‌‌ها بیشتر شود وی درباره رفع سوءاثر از چک‌‌های برگشتی عنوان کرد: ‌‌اگر صادرکننده چک مبلغ کسری موجودی خود را تکمیل کند، به محض رفع سوء اثر از چک تمام حساب‌‌ها یا مبالغی که مسدود شده بود، آزاد و باز می‌‌شود.