محمد برزگری، رئیس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی در نشست علمی که با موضوع واکاوی مالیات بر عایدی سرمایه برگزار شد، گفت: باید وارد فضای عملیاتی شویم، اگر در بسیاری از کشورهای همسایه ما مالیات بر عایدی سرمایه وجود ندارد، آیا می‌‌توانیم بگوییم که سرمایه‌‌گذاران کشور سرمایه‌ها را از کشور خارج خواهند کرد یا اینکه سرمایه‌‌گذاران به سمت بازار املاک خواهند رفتند؟ او افزود: معمولا در پژوهش‌ها برخی مولفه‌ها ثابت در نظر گرفته می‌‌شود تا در نهایت به نتیجه برسند؛ اما در برخی مواقع متغیرها آن‌قدر مهم هستند که اگر آنها را تاثیر دهیم اختلاف قابل توجهی در نتیجه حاصل می‌‌شود. در جواب این سوال که چرا طلا، خودرو و ارز در کشورهای دیگر شامل مالیات بر عایدی سرمایه نیستند، باید گفت که آنها مالیات عملکرد دارند و این موارد شامل مالیات می‌‌شود؛ اما به‌دلیل ملاحظاتی که این مالیات در کشور دارد، طلا، ارز و خودرو شامل آن نمی‌‌شوند. برزگری با بیان اینکه درباره ضرورت اولیه عایدی سرمایه کسی بحثی ندارد، گفت: هدف اصلی این طرح (فارغ از نرخ‌‌های تعیین شده) این است که ما افراد را به جای سوداگری به سمت فعالیت‌‌های مولد سوق دهیم.

یک راهکار این است که بگوییم که کسی حق ندارد در بازارهای غیرمولد فعالیت کند، مانند سال ۱۳۹۱ که اعلام شد، خرید و فروش ارز مصداق قاچاق است. اما این موضوع کارکرد درستی نداشت؛ درنتیجه مالیات برعایدی سرمایه می‌‌تواند ریسک سوداگری را افزایش دهد و کسی که این کار را انجام دهد نیز باید این ریسک را نیز بپذیرد. او تاکید کرد: در سال ۱۳۹۸ قانون پایانه‌های فروشگاهی در مجلس تصویب شد و قرار بر این بود که تا خرداد ماه ۱۴۰۰ اجرا شود؛ اما به دلایل مختلفی این اتفاق همچنان رخ نداده و اجرای این قانون عملیاتی نشده است. امیدوار هستیم در چند ماه آینده این قانون به مرحله اجرا برسد. رئیس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه جامعه هدف این قانون فعالان تجاری هستند و اشخاص غیر تجاری اصلا در شمول این قانون نیستند، گفت: با توجه به آغاز اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی در سال جاری، کلیه فعالیت‌‌های اشخاص حقوقی شفاف خواهد شد. امروز در بسیاری از محافل اقتصادی گفته می‌‌شود هم‌‌اکنون برابر همان مبالغی که مالیات دریافت می‌‌شود، فرار مالیاتی داریم. اما باید توجه داشت که سرمایه‌گذاری در ملک، ارز، طلا و خودرو نیز وجود دارد.

درصورتی‌که سامانه پایانه فروشگاهی اجرا شود، از فرار مالیاتی در فعالیت‌‌های اقتصادی کاسته خواهد شد. در حقیقت با افزایش شفافیت امکان فرار مالیاتی کاهش پیدا می‌‌کند؛ به این معنا که به‌شدت ریسک اشخاص تجاری رشد می‌‌کند. او افزود: هرقدر بخش تجاری شفاف‌‌تر شود و فرار مالیاتی کاهش پیدا کند، سرمایه‌‌گذار و پول‌‌هوشمند حرکت به سمت بازارهایی مانند خودرو و ملک را آغاز خواهد کرد؛ چراکه ریسک فعالیت تجاری افزایش یافته است. برزگری ادامه داد: وقتی فعالیت‌‌های تجاری شفاف و بستر اجرایی قانون پایانه‌های فروشگاهی با اصلاح‌‌های بعدی که در حال حاضر مجلس شورای اسلامی بررسی می‌‌کند تسهیل شود، منابع درآمدی، دارایی و اموال اشخاص به‌صورت کامل تعیین خواهد شد؛ به این معنا که اگر فردی ۱۰۰واحد فعالیت داشته باشد کلیه ۱۰۰واحد به واسطه اطلاعاتی که در پایانه اطلاعاتی پایانه فروشگاه ثبت می‌‌شود، شفاف خواهد بود. قسمتی از این درآمدها حاصل فعالیت تجاری است. به‌طور مثال در نظر می‌‌گیریم که ۵۰درصد فعالیت تجاری است؛ اما درباره ۵۰درصد دیگر باید پرسید که کشورهای دیگر چگونه برخورد می‌‌کنند؟ یا باید این ۵۰درصد را معاف از مالیات اعلام کنیم یا اینکه بگوییم فعالیت‌‌های غیرتجاری مانند خرید و فروش املاک و ارز نیز مشمول مالیات است.

برزگری افزود: در حقیقت با اصلاح قانون پایانه‌های فروشگاهی هم فعالیت‌‌های تجاری و هم فعالیت‌‌های غیرتجاری مورد توجه قرار می‌‌گیرد. درصورتی‌که فردی فعالیت‌‌های شفافی نداشته باشد نیز باید برود و مالیات هدیه بدهد. معافیت‌‌های حداقلی نیز در این حوزه در نظر گرفته خواهد شد. رئیس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه ضرورت مطالعات کشورهای دیگر وجود دارد؛ اما از سوی دیگر روند فعلی مالیات در کشور، ضرورت مالیات بر عایدی سرمایه را افزایش می‌‌دهد، گفت: با توجه به این موارد باید شرایطی را در نظر بگیریم اقدامات ما سبب حرکت پول هوشمند به بازار دیگری نشود.